*** موشک شهاب-۳***

*** موشک شهاب-۳***

همه چیز درباره سیستمهای موشکی
*** موشک شهاب-۳***

*** موشک شهاب-۳***

همه چیز درباره سیستمهای موشکی

صاعقه و طوفان برای دشمنان، سفره ماهی برای آیندگان + عکس


صاعقه و طوفان برای دشمنان، سفره ماهی برای آیندگان + عکس
پهپادهای هدف برای تمرین سامانه های مختلف پدافند هوایی توپخانه ای و موشکی ساخته شده و به طور مداوم در مناطق مختلف به کارگیری می شوند.
به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، در ادامه معرفی پهپادهای ایرانی در حال خدمت در نیروهای مسلح کشورمان دو نوع دیگر را که خود دارای چند نمونه هستند معرفی می کنیم.

صاعقه1
صاعقه1 هواپیمای بدون سرنشینی از نوع بال دلتا با ضریب منظری متوسط رو به پایین است که توسط متخصصان داخلی طراحی و به صورت انبوه تولید شده و در اختیار نیروهای مسلح قرار گرفته است. صاعقه جزو سریعترین پهپادهای ایرانی است که همین عامل سرعت بالا آن را به ابزار مناسبی برای تمرین ادوات توپخانه ای تبدیل نموده است.

همچنین از نظر قابلیت مانور نیز در زمره پهپادهایی با چابکی بالا قرار می گیرد. به خصوص با توجه به پیکربندی و عدم وجود سطح متعادل کننده به نظر می رسد این پرنده با ناپایداری ذاتی یا پایداری کم طراحی شده باشد که این ویژگی باعث چابکی پرنده در پاسخ به فرامین داده شده می گردد.
صاعقه آماده پرتاب

این هواپیمای بدون سرنشین توسط پرتابگر JATO پرتاب می شود. این پرتابگر که توسط کارشناسان داخلی طراحی و ساخته شده است این امکان را فراهم می آورد تا هواپیما بدون نیاز به باند پروازی بتواند سرعت اولیه لازم جهت پرواز را بدست آورد. در این پرتابگر از نیروی راکت با سوخت جامد استفاده شده است. به کمک این پرتابگر، امکان پرتاب هواپیما در هر شرایط و موقعیت وجود دارد و به راحتی می توان از روی عرشه ناو، خودروی سبک، مناطق کوهستانی و حتی از داخل پناهگاه ها هواپیما را به پرواز درآورد.

صاعقه1 در آموزش عملیات پدافند هوایی به عنوان هدف برای سامانه های دفاع هوایی غیر راداری و همچنین فریب دشمن در صحنه نبرد استفاده می شود. اجرای مانور در صاعقه1 از طریق یک دستگاه رادیو کنترل PCM با سامانه ردیاب اپتیکی به وسیله خلبان و تأمین پایداری پرواز آن به وسیله یک سامانه پایداری خودکار صورت می گیرد. این پرنده با توجه به سبکی و شکل آیرودینامیکی مناسب و بهره گیری از فناوری مواد مرکب سبک وزن در سازه با سرعتی بالا توانایی اجرای انواع مانورهای پروازی را دارد. بازیابی این هواپیما معمولاً توسط چتر صورت می گیرد و در شرایط اضطراری می تواند به آرامی توسط خلبان در باند فرود آید.

بیشینه سرعت صاعقه 250 کیلومتر بر ساعت، شعاع پرواز 10 کیلومتر، سقف پرواز 11هزار پا (حدود 3300متر) و مداومت پرواز آن حدود 60 دقیقه است.

صاعقه2
به گزارش مشرق، همانند صاعقه1 این پرنده نیز به عنوان یک هواپیمای هدف جهت آموزش پرسنل پدافند هوایی به منظور ایجاد توانایی در ردگیری هدف های پرنده و همچنین ارزیابی عملکرد سامانه های ضدهوایی با بهینه سازی طرح موفق صاعقه1 طراحی و تولید گردیده است و توسط ایستگاه کنترل زمینی متحرک، هدایت و کنترل می گردد.

هواپیمای صاعقه2 هم توسط پرتابگر JATO پرتاب می گردد. این پرنده با داشتن بازتابنده(رفلکتور) و منور(فلایر) این امکان را فراهم می آورد تا در دید رادار یا جستجوگر فروسرخ موشک ها به اندازه یک هواپیمای واقعی دیده شود تا شبکه موشک های هدایت شونده راداری و حرارتی بتوانند آن را به عنوان هدف هوایی، تشخیص داده و به سوی آن شلیک کنند.
پرتاب صاعقه از خودروی سبک و شناور دریایی

صاعقه2 با داشتن خط انتقال داده متشکل از تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی هواپیما و ایستگاه کنترل زمینی قابل حمل و سبک مجهز به رایانه های مناسب می تواند در ارتفاع 10 تا 12 هزار پایی(3000 تا 3600 متری) و برد 50 کیلومتری پرواز نماید.

از آنجایی که صاعقه2 به منظور هدف قرارگرفتن توسط موشک های راداری استفاده می شود لازم است هواپیما در ارتفاع مناسب تا برد زیاد پرواز نماید. بنابراین جهت هدایت و کنترل هواپیما کاربر نیاز به داشتن اطلاعات پروازی هواپیما دارد. به این منظور خط انتقال داده و ایستگاه زمینی امکان دستیابی کاربر به این اطلاعات را فراهم می کند.

هدایت و کنترل این هواپیما به دو صورت نیمه خودکار یعنی با اعمال فرامین کاربر به صورت رادیویی با توجه به دریافت اطلاعات پروازی هواپیما و مأموریت تعیین شده هدایت می شود. در حالت تمام خودکار، مختصات نقاط مسیر پرواز و ارتفاع از سطح دریا توسط کاربر از طریق ایستگاه زمینی پیش از پرواز در حافظه تجهیزات الکترونیکی پرنده ذخیره می شود. هواپیما پس از پرواز و قرار گرفتن در حالت مأموریت توسط خلبان با استفاده از GPS و ارتفاع سنج، خود را در مسیر از پیش تعیین شده قرار می دهد.
صاعقه در حال بازیابی با چتر از نوع صلیبی

ایستگاه کنترل زمینی این پرنده به عنوان سامانه ارسال اطلاعات و فرامین مورد نیاز جهت هدایت و کنترل پرنده که به وسیله خلبان اعمال می گردد توانایی برقراری ارتباط uplink و downlink، دریافت اطلاعات پروازی، ذخیره سازی و نمایش اطلاعات دریافت شده را دارد.

صاعقه2 پس از طی مسیر برنامه ریزی شده به صورت خودکار با تغییر مسیر به مبدأ پرواز خود و یا هر نقطه از پیش تعیین شده باز می گردد. بازیافت این هواپیما معمولاً توسط چتر صورت گرفته و در شرایط اضطراری خلبان می تواند آن را روی باند فرود آورد. در هنگام بازیافت با چتر به منظور جلوگیری از وارد شدن ضربه به بدنه هواپیما از ضربه گیرهای تعبیه شده در زیر هواپیما استفاده می گردد.

جنس بدنه این نمونه نیز از مواد مرکب بوده و کاربرد آن علاوه بر هدف پرنده به منظور آموزش و تمرین پرسنل پدافند موشکی و راداری، فریب دشمن در صحنه نبرد نیز است.

طول این نمونه صاعقه 2.81 متر، دهانه بال 2.60 متر، بیشینه جرم پرتاب 60 کیلوگرم، بیشینه سرعت 230 تا 250 کیلومتر بر ساعت و مداومت پرواز آن 45 تا 60 دقیقه است.

رعد/رعد85 هم نمونه ای از صاعقه مجهز به سرجنگی 10 کیلوگرمی برای عملیات انتحاری با برد 100 کیلومتر و توانایی ارسال تصاویر تا برخورد به هدف است. به این ترتیب کاربر ضمن دریافت اطلاعات از آخرین وضعیت هدف، امکان افزایش دقت در اصابت را با خطای کمتر از یک متر دارد و همچنین در صورت نیاز می تواند با رؤیت هدف مهمتری از طریق تصاویر، به انتخاب آن هدف اقدام کند.
نمونه ای از صاعقه مجهز به دوربین جلونگر

طوفان/چمران2

طوفان نوعی از پهپادهای ایرانی است که برای یافتن و انهدام دشمن با استفاده از جستجوگر اپتیکی ساخته شده است. در این مأموریت پهپاد برای اجرای عملیات رزمی به صورت انتحاری طراحی شده و با ابعاد کوچک ضمن پرتاب ساده از نقاط مختلف بدون شناسایی شدن توسط دشمن به آن نزدیک شده و با سرعت بالای خود، امکان واکنش برای دشمن را بسیار دشوار می سازد. این پهپاد با استفاده از مواد جاذب امواج رادار و سبک ساخته شده و سطح مقطع راداری آن بسیار پایین است. دوربین جلونگر که در دماغه این هواپیما قرار دارد تا آخرین لحظه تصاویر را به صورت بلادرنگ ارسال می کند تا کار هدفگیری به انجام برسد.

به گزارش مشرق، بیشینه سرعت طوفان 250 کیلومتر بر ساعت، شعاع پروازی 100 کیلومتر، سقف پرواز 14000 پا و مداومت پروازی آن 1-2 ساعت عنوان شده است. برد 100 کیلومتری طوفان ارزش عملیاتی قابل قبولی برای آن ایجاد نموده و با مداومت پروازی خود زمان کافی برای جستجوی هدف و حمله به آن را فراهم می نماید. پیکربندی این پهپاد تا حدودی نامتعارف بوده و طرحی بین پهپادهای بال دلتایی و بال پرنده را تداعی می کند. یک موتور ملخی درونسوز که در انتهای بدنه نصب شده نیروی حرکتی طوفان را فراهم می کند.
طوفان در حال فرود

تاکنون دو نمونه از این هواپیما نمایش داده شده است. مکانیزم پرتاب طوفان از نوع JATO بوده و در صورت نیاز به فرود این هواپیما به روش فرود آرام روی زمین بازیابی می شود. با این شیوه پرتاب این پهپادهای کوچک در نزدیکی خطوط مقدم نبرد و یا در فضای جنگ شهری به عنوان یک راه حل فوری و واکنش سریع برای انهدام یک هدف مهم تلقی می شود.

ابعاد کوچک و سطح مقطع راداری ناچیز این پرنده و همچنین امکان خاموش کردن موتور در نزدیکی هدف این مزیت را بوجود می آورد که که تا لحظات پایانی اصابت، دشمن از وجود آن مطلع نشده و از سوی دیگر پس از چندین حمله این نوع پهپادها همواره باید در اضطراب وجود این هواپیما در فضای اطراف خود باشد و اساساً بخشی از توان دشمن معطوف به تلاش برای آگاهی از پرواز این پرنده با مشاهده هر شیء در حال پرواز در نزدیکی خود می شود.
 
در ادامه این بخش از گزارش به معرفی سه نمونه از پهپادهای سبک ساخت شرکت هواپیماسازی ایران(هسا) می پردازیم.

باز
هواپیمای بدون سرنشین «باز» پرنده ای با قابلیت مانور بالا جهت مأموریت های شناسایی و هدف هوایی و همچنین آموزش خلبانی پهپاد در نظر گرفته شده است. بدنه این پرنده به طور کامل از مواد مرکب بوده و با توجه به برخورداری از ارابه فرود چرخدار نیازی به پرتابگر ندارد و از روی باند یا زمین هموار نشست و برخاست می کند. از ویژگی های بارز آن می توان به سهولت مونتاژ و دمونتاژ، آموزش خلبانی و پرواز راحت آن را نام برد. جنس ویژه بدنه نیز باعث کاهش بسیار زیاد بازتاب راداری و افزایش کارایی آن در مأموریتهای شناسایی شده است. این هواپیما قادر است با سرعتی برابر 240 کیلومتر بر ساعت و تا ارتفاع 10هزار پا پرواز نماید.

چابک پر
هواپیمای بدون سرنشین «چابک پر» که یکی از تولیدات هسا است جهت یادگیری فنون اولیه خلبانی پهپاد به ویژه آموزش خلبانان نیروی دریایی در نظر گرفته شده است. از ویژگی های آن می توان به سبکی، مانورپذیری بالا، قابلیت نشست و برخاست از روی سطح آب به وسیله ارابه فرود سورتمه ای مخصوص اشاره نمود. این هواپیما از نوع بال پائین بوده و قابلیت اجرای انواع عملیات نمایشی را دارد. سادگی مونتاژ و دمونتاژ، بسته بندی و تعمیر و نگهداری آسان نیز از دیگر ویژگی های آن است.

تیزپر
پهپاد «تیزپر» به عنوان یک نمونه کوچک و سبک از نوع بال بالا برای آموزش های ابتدایی خلبانی و هدایت پهپادها در نظر گرفته شده است. ویژگی های منحصر به فرد این هواپیما از جمله مانورپذیری بالا و هدایت آسان آن آشنایی با اصول اولیه پرواز را برای فرد آموزش گیرنده راحت نموده است. بدنه تیزپر از جنس چوب های سبک بوده و به سادگی مونتاژ و تعمیر و بسته بندی می شود.

وجود این نوع هواپیماهای آموزشی برای کاهش هزینه های عملیاتی و در دسترس بودن پهپادهای اصلی برای مأموریت ها امری ضروری است. با توجه به اینکه در هواپیمای بدون سرنشین خلبان از نزدیک شرایط پرنده را حس نمی کند درک تمام حالات پروازی پرنده توسط خلبان بسیار مهم است بنابراین علاوه بر شبیه سازهای رایانه ای از هواپیماهای بدون سرنشین آموزشی نیز برای کمک به یادگیری و افزایش مهارت خلبانان استفاده می شود.

تولید این نمونه های آموزشی و تولید بیش از 320 فروند از هواپیماهای بدون سرنشین آموزشی تلاش 1 و 2 نشان از عزم جدی برای آموزش کاربران پهپاد در کشور به بهترین شکل ممکن دارد. همچنین نمونه های جدید با بهره گیری از آخرین دستاوردهای طراحی هواپیماهای بدون سرنشین طراحی شده و برای ارائه خدمت آماده است.
 
پروژه شاهین
یکی از پهپادهای جدید ایرانی است که برای مأموریت آموزشی توسعه داده شده. از نظر پیکر بندی دارای مشخصه های متفاوتی با نمونه های آموزشی قبلی است از جمله دم 8 شکل، بال پیکانی کلاسیک و ریشه بال امتداد یافته که مزایای آیرودینامیکی خاص خود را دارد از جمله این فرم ریشه بال در ترکیب با بدنه به افزایش نیروی بالابرنده منجر می گردد. همچنین شکل ایرفویل(شکل مقطع بال) متناسب با سرعت های پایین بوده و در لبه فرار بسیار نازک است.
 
پهپادهای پروژه شاهین به وضوح پیشرفت در طراحی این نوع از هواپیماها را به نمایش می گذارند و برخورداری از ارابه فرود چرخدار  می تواند نشانگر این باشد که آموزش فرود این چنینی در آینده نزدیک و برای کاربری پهپادهای جدید بسیار نیاز خواهد بود.
 
سهندپهپاد سهند تاکنون در چندین رژه نیروهای مسلح شرکت کرده است و در کنار پهپادهای قائم، خاتم، صیاد، مرصاد و سپهر جزو نمونه هایی است که اطلاعات خاصی در مورد آنها منتشر نشده. از نظر ظاهری شباهتهایی به خانواه پهپادهای مهاجر در آن دیده می شود و وجه شاخص در پیکربندی آن طرح ناحیه دم است که به جای سکان های عمودی و افقی از یک دم به شکل 8(مانند پهپاد پروژه شاهین) استفاده شده که کار هر دو سکان افقی و عمودی را انجام داده و در عین حال بازتاب راداری پایینی نیز دارد.

پهپاد سهند از نوع بال بالا و برخوردار از ارابه فرود چرخدار و غیر جمع شونده است. این پهپاد از نظر ظاهری و پیکر بندی به نمونه آمریکایی شدو آر-کیو-7 شباهت دارد که به طور گسترده توسط ارتش آمریکا در عراق استفاده می شود.
 
سفره ماهیپهپاد موتور جت سفره ماهی که توسط نیروی هوایی ارتش به عنوان یک پهپاد بمب افکن در حال توسعه است از طرحی متفاوت بهره می برد. دو موتوره بودن، بال دلتایی یکپارچه با بدنه با ریشه امتداد یافته تا نوک دماغه، سکان عمودی V شکل و استفاده از اصول طراحی هواپیماهای پنهان کار(رادارگریز) از ویژگی های قابل دریافت از ظاهر آن  است. این پهپاد به همراه یک نمونه ی دیگر که از نظر ظاهری شبیه به جنگنده ها به نظر می رسد از رژه 29 فروردین 1389 ارتش جمهوری اسلامی ایران در معرض دید عموم قرار گرفته اند.
سفره ماهی
 
سفره ماهی در ناحیه دم از سکان های V شکل با فاصله از هم بهره می برد که این طرح ضمن اجرای وظایف مانور دهی به پرنده به کاهش بازتاب راداری نیز منجر می شود. نحوه اتصال چنین دمی به بنده نیازمند مهارت بالایی در طراحی و ساخت و مونتاژ است که نشان از پیشرفت و استفاده از طرح های جدید دارد.
در نمای بالا سفره ماهی مانند یک مثلث به نظر می رسد هر چند که زاویه جلوآمدگی لبه فرار بال در مجموع شکل چهارضلعی را برای آن بوجود آورده است. دو ورودی هوای موتورهای سفره ماهی در زیر بدنه قرار دارد که با داشتن زوایای تند در دیواره ها می توان از این بابت بارتاب راداری کم را برای آن بدیهی دانست.
نمونه دوم که به همراه سفره ماهی به نمایش درآمده نیز از الگوهای پنهان کار بهره گرفته، دو موتوره است و تنها ورودی هوای آن بر روی بدنه قرار داده شده. این محل قرارگیری ورودی هوای موتور به طور کلی دارای مزایا و معایبی است که با اطلاع از مأموریت در نظر گرفته شده برای این پرنده می توان در مورد آن قضاوت نمود. از جمله مزایای آن کاهش بارتاب راداری با توجه به عدم برخود امواج راداری با موتور است که یکی از عوامل ازدیاد سطح مقطع راداری در هواپیماهای نسل قدیم به شمار می رود.

از این دو پهپاد تاکنون اطلاعات فنی اعلام نشده اما در مصاحبه ها صحبت از ساخت نمونه مقیاس بزرگتر آنها به میان آمده است. نکات قابل بحث پیرامون این دو پهپاد بسیار است که از محدوده مد نظر این گزارش خارج است به عنوان مثال در هر دوی این پرنده ها حالتی مشابه کانوپی هواپیماهای سرنشین دار مشاهد می شود که باعث گمانه زنی هایی از جمله اینکه اینها نمونه کوچک از جنگنده های آینده هستند، شده است همانطور که طرح جنگنده های بسیار موفق اف-15 آمریکا و سوخو-27 روسی نیز در ابتدا به صورت نمونه کوچک پروازی هدایت شونده از دور ساخته و آزمایش شدند و سپس نمونه واقعی آنها به تولید رسید.

همچنین ممکن است هر دو نمونه سرنشین دار و بی سرنشین آنها با توجه به نتایج آزمایشات در مقیاس های متفاوت مدنظر باشد.
پهپادی که به همراه سفره ماهی به نمایش در آمده است
 
همین میزان اطلاعات منتشر شده نشان از حرکت نیروی هوایی ارتش به سوی دست یابی به پهپادهای رزمی برای عملیات های آینده دارد همانطور که کشورهای پیشرو در صنعت هوافضا نیز طرح های مختلفی برای این منظور دارند که برخی نیز به تولید رسیده است.
با وجود کرار و سفره ماهی به جرأت می توان ادعا کرد توان طراحی و توسعه سامانه های بدون سرنشین در ایران از سایر کشورهای خاورمیانه نظیر ترکیه و بسیاری از کشورهای آسیایی مانند هند برتر بوده و در آینده ای نزدیک بار بسیاری از مأموریت های هوایی بر عهده آنها خواهد بود.

صاعقه و طوفان برای دشمنان، سفره ماهی برای آیندگان + عکس


پهپادهای هدف برای تمرین سامانه های مختلف پدافند هوایی توپخانه ای و موشکی ساخته شده و به طور مداوم در مناطق مختلف به کارگیری می شوند.
 در ادامه معرفی پهپادهای ایرانی در حال خدمت در نیروهای مسلح کشورمان دو نوع دیگر را که خود دارای چند نمونه هستند معرفی می کنیم.

صاعقه1
صاعقه1 هواپیمای بدون سرنشینی از نوع بال دلتا با ضریب منظری متوسط رو به پایین است که توسط متخصصان داخلی طراحی و به صورت انبوه تولید شده و در اختیار نیروهای مسلح قرار گرفته است. صاعقه جزو سریعترین پهپادهای ایرانی است که همین عامل سرعت بالا آن را به ابزار مناسبی برای تمرین ادوات توپخانه ای تبدیل نموده است.

همچنین از نظر قابلیت مانور نیز در زمره پهپادهایی با چابکی بالا قرار می گیرد. به خصوص با توجه به پیکربندی و عدم وجود سطح متعادل کننده به نظر می رسد این پرنده با ناپایداری ذاتی یا پایداری کم طراحی شده باشد که این ویژگی باعث چابکی پرنده در پاسخ به فرامین داده شده می گردد.
صاعقه آماده پرتاب

این هواپیمای بدون سرنشین توسط پرتابگر JATO پرتاب می شود. این پرتابگر که توسط کارشناسان داخلی طراحی و ساخته شده است این امکان را فراهم می آورد تا هواپیما بدون نیاز به باند پروازی بتواند سرعت اولیه لازم جهت پرواز را بدست آورد. در این پرتابگر از نیروی راکت با سوخت جامد استفاده شده است. به کمک این پرتابگر، امکان پرتاب هواپیما در هر شرایط و موقعیت وجود دارد و به راحتی می توان از روی عرشه ناو، خودروی سبک، مناطق کوهستانی و حتی از داخل پناهگاه ها هواپیما را به پرواز درآورد.

صاعقه1 در آموزش عملیات پدافند هوایی به عنوان هدف برای سامانه های دفاع هوایی غیر راداری و همچنین فریب دشمن در صحنه نبرد استفاده می شود. اجرای مانور در صاعقه1 از طریق یک دستگاه رادیو کنترل PCM با سامانه ردیاب اپتیکی به وسیله خلبان و تأمین پایداری پرواز آن به وسیله یک سامانه پایداری خودکار صورت می گیرد. این پرنده با توجه به سبکی و شکل آیرودینامیکی مناسب و بهره گیری از فناوری مواد مرکب سبک وزن در سازه با سرعتی بالا توانایی اجرای انواع مانورهای پروازی را دارد. بازیابی این هواپیما معمولاً توسط چتر صورت می گیرد و در شرایط اضطراری می تواند به آرامی توسط خلبان در باند فرود آید.

بیشینه سرعت صاعقه 250 کیلومتر بر ساعت، شعاع پرواز 10 کیلومتر، سقف پرواز 11هزار پا (حدود 3300متر) و مداومت پرواز آن حدود 60 دقیقه است.

صاعقه2
به گزارش مشرق، همانند صاعقه1 این پرنده نیز به عنوان یک هواپیمای هدف جهت آموزش پرسنل پدافند هوایی به منظور ایجاد توانایی در ردگیری هدف های پرنده و همچنین ارزیابی عملکرد سامانه های ضدهوایی با بهینه سازی طرح موفق صاعقه1 طراحی و تولید گردیده است و توسط ایستگاه کنترل زمینی متحرک، هدایت و کنترل می گردد.

هواپیمای صاعقه2 هم توسط پرتابگر JATO پرتاب می گردد. این پرنده با داشتن بازتابنده(رفلکتور) و منور(فلایر) این امکان را فراهم می آورد تا در دید رادار یا جستجوگر فروسرخ موشک ها به اندازه یک هواپیمای واقعی دیده شود تا شبکه موشک های هدایت شونده راداری و حرارتی بتوانند آن را به عنوان هدف هوایی، تشخیص داده و به سوی آن شلیک کنند.
پرتاب صاعقه از خودروی سبک و شناور دریایی

صاعقه2 با داشتن خط انتقال داده متشکل از تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی هواپیما و ایستگاه کنترل زمینی قابل حمل و سبک مجهز به رایانه های مناسب می تواند در ارتفاع 10 تا 12 هزار پایی(3000 تا 3600 متری) و برد 50 کیلومتری پرواز نماید.

از آنجایی که صاعقه2 به منظور هدف قرارگرفتن توسط موشک های راداری استفاده می شود لازم است هواپیما در ارتفاع مناسب تا برد زیاد پرواز نماید. بنابراین جهت هدایت و کنترل هواپیما کاربر نیاز به داشتن اطلاعات پروازی هواپیما دارد. به این منظور خط انتقال داده و ایستگاه زمینی امکان دستیابی کاربر به این اطلاعات را فراهم می کند.

هدایت و کنترل این هواپیما به دو صورت نیمه خودکار یعنی با اعمال فرامین کاربر به صورت رادیویی با توجه به دریافت اطلاعات پروازی هواپیما و مأموریت تعیین شده هدایت می شود. در حالت تمام خودکار، مختصات نقاط مسیر پرواز و ارتفاع از سطح دریا توسط کاربر از طریق ایستگاه زمینی پیش از پرواز در حافظه تجهیزات الکترونیکی پرنده ذخیره می شود. هواپیما پس از پرواز و قرار گرفتن در حالت مأموریت توسط خلبان با استفاده از GPS و ارتفاع سنج، خود را در مسیر از پیش تعیین شده قرار می دهد.
صاعقه در حال بازیابی با چتر از نوع صلیبی

ایستگاه کنترل زمینی این پرنده به عنوان سامانه ارسال اطلاعات و فرامین مورد نیاز جهت هدایت و کنترل پرنده که به وسیله خلبان اعمال می گردد توانایی برقراری ارتباط uplink و downlink، دریافت اطلاعات پروازی، ذخیره سازی و نمایش اطلاعات دریافت شده را دارد.

صاعقه2 پس از طی مسیر برنامه ریزی شده به صورت خودکار با تغییر مسیر به مبدأ پرواز خود و یا هر نقطه از پیش تعیین شده باز می گردد. بازیافت این هواپیما معمولاً توسط چتر صورت گرفته و در شرایط اضطراری خلبان می تواند آن را روی باند فرود آورد. در هنگام بازیافت با چتر به منظور جلوگیری از وارد شدن ضربه به بدنه هواپیما از ضربه گیرهای تعبیه شده در زیر هواپیما استفاده می گردد.

جنس بدنه این نمونه نیز از مواد مرکب بوده و کاربرد آن علاوه بر هدف پرنده به منظور آموزش و تمرین پرسنل پدافند موشکی و راداری، فریب دشمن در صحنه نبرد نیز است.

طول این نمونه صاعقه 2.81 متر، دهانه بال 2.60 متر، بیشینه جرم پرتاب 60 کیلوگرم، بیشینه سرعت 230 تا 250 کیلومتر بر ساعت و مداومت پرواز آن 45 تا 60 دقیقه است.

رعد/رعد85 هم نمونه ای از صاعقه مجهز به سرجنگی 10 کیلوگرمی برای عملیات انتحاری با برد 100 کیلومتر و توانایی ارسال تصاویر تا برخورد به هدف است. به این ترتیب کاربر ضمن دریافت اطلاعات از آخرین وضعیت هدف، امکان افزایش دقت در اصابت را با خطای کمتر از یک متر دارد و همچنین در صورت نیاز می تواند با رؤیت هدف مهمتری از طریق تصاویر، به انتخاب آن هدف اقدام کند.
نمونه ای از صاعقه مجهز به دوربین جلونگر

طوفان/چمران2

طوفان نوعی از پهپادهای ایرانی است که برای یافتن و انهدام دشمن با استفاده از جستجوگر اپتیکی ساخته شده است. در این مأموریت پهپاد برای اجرای عملیات رزمی به صورت انتحاری طراحی شده و با ابعاد کوچک ضمن پرتاب ساده از نقاط مختلف بدون شناسایی شدن توسط دشمن به آن نزدیک شده و با سرعت بالای خود، امکان واکنش برای دشمن را بسیار دشوار می سازد. این پهپاد با استفاده از مواد جاذب امواج رادار و سبک ساخته شده و سطح مقطع راداری آن بسیار پایین است. دوربین جلونگر که در دماغه این هواپیما قرار دارد تا آخرین لحظه تصاویر را به صورت بلادرنگ ارسال می کند تا کار هدفگیری به انجام برسد.

به گزارش مشرق، بیشینه سرعت طوفان 250 کیلومتر بر ساعت، شعاع پروازی 100 کیلومتر، سقف پرواز 14000 پا و مداومت پروازی آن 1-2 ساعت عنوان شده است. برد 100 کیلومتری طوفان ارزش عملیاتی قابل قبولی برای آن ایجاد نموده و با مداومت پروازی خود زمان کافی برای جستجوی هدف و حمله به آن را فراهم می نماید. پیکربندی این پهپاد تا حدودی نامتعارف بوده و طرحی بین پهپادهای بال دلتایی و بال پرنده را تداعی می کند. یک موتور ملخی درونسوز که در انتهای بدنه نصب شده نیروی حرکتی طوفان را فراهم می کند.
طوفان در حال فرود

تاکنون دو نمونه از این هواپیما نمایش داده شده است. مکانیزم پرتاب طوفان از نوع JATO بوده و در صورت نیاز به فرود این هواپیما به روش فرود آرام روی زمین بازیابی می شود. با این شیوه پرتاب این پهپادهای کوچک در نزدیکی خطوط مقدم نبرد و یا در فضای جنگ شهری به عنوان یک راه حل فوری و واکنش سریع برای انهدام یک هدف مهم تلقی می شود.

ابعاد کوچک و سطح مقطع راداری ناچیز این پرنده و همچنین امکان خاموش کردن موتور در نزدیکی هدف این مزیت را بوجود می آورد که که تا لحظات پایانی اصابت، دشمن از وجود آن مطلع نشده و از سوی دیگر پس از چندین حمله این نوع پهپادها همواره باید در اضطراب وجود این هواپیما در فضای اطراف خود باشد و اساساً بخشی از توان دشمن معطوف به تلاش برای آگاهی از پرواز این پرنده با مشاهده هر شیء در حال پرواز در نزدیکی خود می شود.
 
در ادامه این بخش از گزارش به معرفی سه نمونه از پهپادهای سبک ساخت شرکت هواپیماسازی ایران(هسا) می پردازیم.

باز
هواپیمای بدون سرنشین «باز» پرنده ای با قابلیت مانور بالا جهت مأموریت های شناسایی و هدف هوایی و همچنین آموزش خلبانی پهپاد در نظر گرفته شده است. بدنه این پرنده به طور کامل از مواد مرکب بوده و با توجه به برخورداری از ارابه فرود چرخدار نیازی به پرتابگر ندارد و از روی باند یا زمین هموار نشست و برخاست می کند. از ویژگی های بارز آن می توان به سهولت مونتاژ و دمونتاژ، آموزش خلبانی و پرواز راحت آن را نام برد. جنس ویژه بدنه نیز باعث کاهش بسیار زیاد بازتاب راداری و افزایش کارایی آن در مأموریتهای شناسایی شده است. این هواپیما قادر است با سرعتی برابر 240 کیلومتر بر ساعت و تا ارتفاع 10هزار پا پرواز نماید.

چابک پر
هواپیمای بدون سرنشین «چابک پر» که یکی از تولیدات هسا است جهت یادگیری فنون اولیه خلبانی پهپاد به ویژه آموزش خلبانان نیروی دریایی در نظر گرفته شده است. از ویژگی های آن می توان به سبکی، مانورپذیری بالا، قابلیت نشست و برخاست از روی سطح آب به وسیله ارابه فرود سورتمه ای مخصوص اشاره نمود. این هواپیما از نوع بال پائین بوده و قابلیت اجرای انواع عملیات نمایشی را دارد. سادگی مونتاژ و دمونتاژ، بسته بندی و تعمیر و نگهداری آسان نیز از دیگر ویژگی های آن است.

تیزپر
پهپاد «تیزپر» به عنوان یک نمونه کوچک و سبک از نوع بال بالا برای آموزش های ابتدایی خلبانی و هدایت پهپادها در نظر گرفته شده است. ویژگی های منحصر به فرد این هواپیما از جمله مانورپذیری بالا و هدایت آسان آن آشنایی با اصول اولیه پرواز را برای فرد آموزش گیرنده راحت نموده است. بدنه تیزپر از جنس چوب های سبک بوده و به سادگی مونتاژ و تعمیر و بسته بندی می شود.

وجود این نوع هواپیماهای آموزشی برای کاهش هزینه های عملیاتی و در دسترس بودن پهپادهای اصلی برای مأموریت ها امری ضروری است. با توجه به اینکه در هواپیمای بدون سرنشین خلبان از نزدیک شرایط پرنده را حس نمی کند درک تمام حالات پروازی پرنده توسط خلبان بسیار مهم است بنابراین علاوه بر شبیه سازهای رایانه ای از هواپیماهای بدون سرنشین آموزشی نیز برای کمک به یادگیری و افزایش مهارت خلبانان استفاده می شود.

تولید این نمونه های آموزشی و تولید بیش از 320 فروند از هواپیماهای بدون سرنشین آموزشی تلاش 1 و 2 نشان از عزم جدی برای آموزش کاربران پهپاد در کشور به بهترین شکل ممکن دارد. همچنین نمونه های جدید با بهره گیری از آخرین دستاوردهای طراحی هواپیماهای بدون سرنشین طراحی شده و برای ارائه خدمت آماده است.
 
پروژه شاهین
یکی از پهپادهای جدید ایرانی است که برای مأموریت آموزشی توسعه داده شده. از نظر پیکر بندی دارای مشخصه های متفاوتی با نمونه های آموزشی قبلی است از جمله دم 8 شکل، بال پیکانی کلاسیک و ریشه بال امتداد یافته که مزایای آیرودینامیکی خاص خود را دارد از جمله این فرم ریشه بال در ترکیب با بدنه به افزایش نیروی بالابرنده منجر می گردد. همچنین شکل ایرفویل(شکل مقطع بال) متناسب با سرعت های پایین بوده و در لبه فرار بسیار نازک است.
 
پهپادهای پروژه شاهین به وضوح پیشرفت در طراحی این نوع از هواپیماها را به نمایش می گذارند و برخورداری از ارابه فرود چرخدار  می تواند نشانگر این باشد که آموزش فرود این چنینی در آینده نزدیک و برای کاربری پهپادهای جدید بسیار نیاز خواهد بود.
 
سهندپهپاد سهند تاکنون در چندین رژه نیروهای مسلح شرکت کرده است و در کنار پهپادهای قائم، خاتم، صیاد، مرصاد و سپهر جزو نمونه هایی است که اطلاعات خاصی در مورد آنها منتشر نشده. از نظر ظاهری شباهتهایی به خانواه پهپادهای مهاجر در آن دیده می شود و وجه شاخص در پیکربندی آن طرح ناحیه دم است که به جای سکان های عمودی و افقی از یک دم به شکل 8(مانند پهپاد پروژه شاهین) استفاده شده که کار هر دو سکان افقی و عمودی را انجام داده و در عین حال بازتاب راداری پایینی نیز دارد.

پهپاد سهند از نوع بال بالا و برخوردار از ارابه فرود چرخدار و غیر جمع شونده است. این پهپاد از نظر ظاهری و پیکر بندی به نمونه آمریکایی شدو آر-کیو-7 شباهت دارد که به طور گسترده توسط ارتش آمریکا در عراق استفاده می شود.
 
سفره ماهیپهپاد موتور جت سفره ماهی که توسط نیروی هوایی ارتش به عنوان یک پهپاد بمب افکن در حال توسعه است از طرحی متفاوت بهره می برد. دو موتوره بودن، بال دلتایی یکپارچه با بدنه با ریشه امتداد یافته تا نوک دماغه، سکان عمودی V شکل و استفاده از اصول طراحی هواپیماهای پنهان کار(رادارگریز) از ویژگی های قابل دریافت از ظاهر آن  است. این پهپاد به همراه یک نمونه ی دیگر که از نظر ظاهری شبیه به جنگنده ها به نظر می رسد از رژه 29 فروردین 1389 ارتش جمهوری اسلامی ایران در معرض دید عموم قرار گرفته اند.
سفره ماهی
 
سفره ماهی در ناحیه دم از سکان های V شکل با فاصله از هم بهره می برد که این طرح ضمن اجرای وظایف مانور دهی به پرنده به کاهش بازتاب راداری نیز منجر می شود. نحوه اتصال چنین دمی به بنده نیازمند مهارت بالایی در طراحی و ساخت و مونتاژ است که نشان از پیشرفت و استفاده از طرح های جدید دارد.
در نمای بالا سفره ماهی مانند یک مثلث به نظر می رسد هر چند که زاویه جلوآمدگی لبه فرار بال در مجموع شکل چهارضلعی را برای آن بوجود آورده است. دو ورودی هوای موتورهای سفره ماهی در زیر بدنه قرار دارد که با داشتن زوایای تند در دیواره ها می توان از این بابت بارتاب راداری کم را برای آن بدیهی دانست.
نمونه دوم که به همراه سفره ماهی به نمایش درآمده نیز از الگوهای پنهان کار بهره گرفته، دو موتوره است و تنها ورودی هوای آن بر روی بدنه قرار داده شده. این محل قرارگیری ورودی هوای موتور به طور کلی دارای مزایا و معایبی است که با اطلاع از مأموریت در نظر گرفته شده برای این پرنده می توان در مورد آن قضاوت نمود. از جمله مزایای آن کاهش بارتاب راداری با توجه به عدم برخود امواج راداری با موتور است که یکی از عوامل ازدیاد سطح مقطع راداری در هواپیماهای نسل قدیم به شمار می رود.

از این دو پهپاد تاکنون اطلاعات فنی اعلام نشده اما در مصاحبه ها صحبت از ساخت نمونه مقیاس بزرگتر آنها به میان آمده است. نکات قابل بحث پیرامون این دو پهپاد بسیار است که از محدوده مد نظر این گزارش خارج است به عنوان مثال در هر دوی این پرنده ها حالتی مشابه کانوپی هواپیماهای سرنشین دار مشاهد می شود که باعث گمانه زنی هایی از جمله اینکه اینها نمونه کوچک از جنگنده های آینده هستند، شده است همانطور که طرح جنگنده های بسیار موفق اف-15 آمریکا و سوخو-27 روسی نیز در ابتدا به صورت نمونه کوچک پروازی هدایت شونده از دور ساخته و آزمایش شدند و سپس نمونه واقعی آنها به تولید رسید.

همچنین ممکن است هر دو نمونه سرنشین دار و بی سرنشین آنها با توجه به نتایج آزمایشات در مقیاس های متفاوت مدنظر باشد.
پهپادی که به همراه سفره ماهی به نمایش در آمده است
 
همین میزان اطلاعات منتشر شده نشان از حرکت نیروی هوایی ارتش به سوی دست یابی به پهپادهای رزمی برای عملیات های آینده دارد همانطور که کشورهای پیشرو در صنعت هوافضا نیز طرح های مختلفی برای این منظور دارند که برخی نیز به تولید رسیده است.
با وجود کرار و سفره ماهی به جرأت می توان ادعا کرد توان طراحی و توسعه سامانه های بدون سرنشین در ایران از سایر کشورهای خاورمیانه نظیر ترکیه و بسیاری از کشورهای آسیایی مانند هند برتر بوده و در آینده ای نزدیک بار بسیاری از مأموریت های هوایی بر عهده آنها خواهد بود.

مهاجر3 و 4 مجوز ورود ایران به لیگ برتر هواپیماهای بدون سرنشین + عکس


مهاجر3 و 4 مجوز ورود ایران به


لیگ برتر هواپیماهای بدون سرنشین


بدنه مهاجر4 در قیاس با نمونه های قبلی از حالت مدور به حالت مکعبی نزدیکتر شده است. همچنین به جای استفاده از طرح بال بالا در مهاجر2 و 3 در مهاجر4 از طرح بال پایین(نصب بال در پایین بدنه) استفاده شده است که دارای مزایایی نسبت نمونه های قبلی است.
، طرح موفق مهاجر پس از مقبولیت در میان استفاده کنندگان به پایه ای برای یک خانواده از هواپیماهای بدون سرنشین تبدیل شد. از اعضای اصلی این خانواده باید به دو  نمونه مهم مهاجر3 و 4 نیز اشاره کرد. البته طرح های دیگری نیز از این خانواده مشتق شدند. از آن جمله پهپاد موجود در تصاویر زیر که در تصاویر منتشر شده یکی از رزمایش ها در جنوب کشور دیده شده که سامانه های کنترل آن و نمایشگر متحرک موقعیت پرنده روی نقشه نیز از در آن به چشم می خورد.
 

مهاجر3(درنا)
درنا به عنوان نسل بعد از مهاجر2 با رویکرد افزایش برد و مداومت پروازی در دستور کار قرار گرفت و با طراحی مجدد بخش های اصلی بال و بدنه به مرحله تولید رسید. از جمله بدنه این نمونه از فرم استوانه ای به فرم مکعبی نزدیک شده و شکل دماغه نیز از حالت مدور در مهاجر2 متفاوت شده است. فرم بال بالا در این نمونه باقی مانده است اما سطح افقی دم پایین تر از سطوح عمودی و پشت ملخ موتور قرار داده شده است.

هواپیمای مهاجر3 متناسب با سفارش مشتری می تواند توسط پرتابگر JATO با طول ریل صفر و یا برخاست به وسیله چرخ از روی باند به پرواز درآید. موتور این نمونه نیز مانند مدل های قبلی از نوع ملخی درونسوز و فشار دهنده است که در انتهای بدنه نصب شده است. بازیافت این پرنده متناسب با سفارش مشتری می تواند به وسیله چتر و یا ارابه فرود صورت گیرد. البته ارابه های فرود از نوع ثابت بوده که افزایش نیروی مقاوم هوا را به دنبال دارد. همچنین نمونه ای از مهاجر3 مجهز به بالشتک هوا به جای ارابه فرود مشاهده شده است.

هواپیمای مهاجر3 که با نام درنا نیز معرفی شده است با سرعت پایای 180 کیلومتر در ساعت دارای تداوم پروازی 2 تا 3 ساعت است که افزایش قابل توجهی نسبت به مهاجر2 داشته است. بیشینه سرعت درنا 220 کیلومتر بر ساعت و سقف پرواز آن 11000 پا(حدود 3300 متر) است.

به گزارش مشرق، مهاجر3 برای عملیات مراقبت هوایی و شناسایی اهداف مد نظر در فاصله 100 کیلومتری طراحی و ساخته شده است. این هواپیما می تواند در شرایط گوناگون جوی مأموریت خود را اجرا کند. کاربرد مهاجر 3 مانند سلف خود شامل مراقبت هوایی و شناسایی، جنگ الکترونیک، رله ارتباطی، دیده بانی و هدف یابی و دادن گرا، کنترل نوار مرزی جهت مبارزه با قاچاقچیان، کنترل ترافیک شهری، عکسبرداری جهت تهیه نقشه های جغرافیایی است و توان ارسال تصاویر گرفته شده به صورت بلادرنگ را دارد.

مهاجر4
با پیشرفت صنایع هوایی قدس در امر طراحی و بهسازی پهپادها و بر اساس نتایج حاصل از نمونه های تحویل شده به نیروهای مسلح هواپیمای مهاجر4 جهت عملیات مراقبت هوایی و شناسایی اهداف در فاصله 150 کیلومتری طراحی و ساخته شد. اقدام به تغییر مجدد طراحی بال و بدنه منجر به افزایش بیش از پیش کارایی و ارزش عملیاتی این نسل شد به طوریکه بیش از مهاجر3 مورد توجه قرار گرفته و هم در یگان های ارتش و هم در سپاه عملیاتی شده است.

بدنه مهاجر4 در قیاس با نمونه های قبلی از حالت مدور به حالت مکعبی نزدیکتر شده است. همچنین به جای استفاده از طرح بال بالا در مهاجر2 و 3 در مهاجر4 از طرح بال پایین(نصب بال در پایین بدنه) استفاده شده است که دارای مزایایی نسبت نمونه های قبلی است از جمله سطح مقطع راداری کمتر، کاهش سطح هواپیما از روبرو ، کمک اثر سطح به بلند شدن پرنده در صورت برخاست از باند و همچنین کاهش نیروی مقاوم(درگ) القایی.
مهاجر4 با دوربین جلونگر و دوربین روی پایه دو درجه آزادی
 
 البته باید گفت در مهاجر4 از بالچه های نوک بال نیز که باعث کاهش درگ القایی می شود استفاده می شود که کاهش مصرف سوخت و افزایش برد پروازی را نتیجه می دهد.

به گزارش مشرق، تغییرات طراحی مهاجر4 که بلوغ طراحی پهپادهایی در این رده را نشان می دهد، به همین جا ختم نشده بلکه شکل بال این پرنده نیز بهبودهای زیادی یافته است از جمله به جای شکل پیکانی بالهای مهاجر 2 و 3 در این نمونه از بال ذوزنقه ای(بالهایی با زاویه پسگرایی در لبه حمله و پیشگرایی در لبه فرار) استفاده شده است که علاوه بر کاهش درگ به افزایش سفتی بال نیز کمک می کند، ضمن اینکه مساحت بال نیز افزایش یافته که به افزایش نیروی بالا برنده و در نتیجه افزایش وزن برخاست و محموله قابل حمل می انجامد.

از اینرو بیشینه جرم مهاجر4 به 175 کیلوگرم می رسد که در مقایسه با 85 کیلوگرم برای مهاجر2 به حدود 2 برابر افزایش یافته است. همچنین مداومت پروازی این نمونه نیز در بیشترین ارقام اعلام شده به حدود 3.3 تا 4.7 برابر مهاجر2 رسیده است.
مهاجر4 در حال پرواز

با توجه به برد پروازی این هواپیما که کاملاً از دید کاربر خارج می شود امکان هدایت آن به وسیله کاربر از ایستگاه کنترل زمینی به دو صورت نیمه خودکار و یا تمام خودکار وجود دارد. در حالت نیمه خودکار، کاربر با دیدن اطلاعات پروازی هواپیما که در صفحه نمایش ایستگاه نشان داده می شود، هواپیما را متناسب با مأموریت، کنترل و هدایت می نماید.

در حالت تمام خودکار، مختصات جغرافیایی نقاط از پیش تعیین شده و مسیر پرواز توسط کاربر از طریق ایستگاه کنترل زمینی در حافظه تجهیزات الکترونیکی هواپیما ذخیره شده و هواپیما با استفاده از سامانه GPS و ارتفاع سنج می تواند مسیرهای از پیش تعیین شده را طی نماید. کاربر در حین پرواز می تواند در مسیر پرواز تصحیحات مورد نظر فرمانده عملیات را اعمال نماید.

به گزارش مشرق، این هواپیما توانایی فیلمبرداری و عکسبردای هوایی، ارسال تصاویر ویدئویی به صورت زنده(و امکان ضبط تصاویر در ایستگاه کنترل زمینی)، توانایی برنامه ریزی رفت و برگشت و اجرای مأموریت به صورت رایانه ای و خلبان خودکار و ارسال دائم اطلاعات پروازی را دارد. از این هواپیما می توان در عملیات مراقبت هوایی و شناسایی در قالب عکسبرداری و فیلمبرداری هوایی از عمق مواضع دشمن، جنگ الکترونیکی، رله ارتباطی، دیده بانی، هدف یابی و گرا دادن، کنترل ترافیک، کنترل نوار مرزی به منظور مبارزه با قاچاق، مطالعات هواشناسی، عکسبرداری جهت تهیه نقشه های جغرافیایی و یا دیگر مأموریت های مورد نیاز استفاده کرد.

گفتنی است محموله مراقبت و شناسایی مهاجر4 شامل دوربین جلونگر(FL TV)، دوربین پایین نگر(DL TV)، پلتفرم دو درجه آزادی و دوربین عکسبرداری است.

به گزارش مشرق، هواپیمای مهاجر4 با حداکثر سرعت گشت زنی 180 کیلومتر بر ساعت دارای مداومت پروازی 5 تا 7 ساعت بوده(در برخی موارد 3-5 ساعت اعلام شده) و می تواند در شرایط جوی گوناگون مأموریت خود را به بهترین صورت اجرا کند. بازیافت این هواپیما متناسب با سفارش مشتری به وسیله چتر و یا ارابه فرود صورت می گیرد.

بیشینه سرعت مهاجر4 به حدود 200 کیلومتر بر ساعت رسیده سقف پرواز آن 15000 پا(حدود 4500 متر) عنوان شده است که نسبت به مهاجر 2 و 3 که تا 11هزار پا توان صعود داشتند حدود 36 درصد بهبود را بیان می کند بنابر این مهاجر4 محدوده وسیع تری را می تواند پوشش دهد.

جنس بدنه این پهپاد از مواد مرکب است که علاوه بر کاهش وزن پرنده موجب کاستن از سطح مقطع راداری آن نیز می شود. ارابه فرود این پرنده فاقد چرخ بوده و در واقع چیزی بین اسکید و ارابه فرود معمولی است که ضمن داشتن برخی مزایای نمونه چرخ دار، از وزن کمتری برخوردار است.

طول این هواپیمای بدون سرنشین 3.64 متر و دهانه بال 5.30 متر است که در قیاس یا مهاجر2 حدود 70 سانتیمتر کشیده تر و 1.5 متر دهانه بال بیشتری دارد.

آنطور که به نظر می رسد از طرح موفق مهاجر4، نمونه های دیگری نیز ساخته شده که هدهد A/100 و شاهین از آن جمله اند. این نمونه ها تفاوتهایی نیز با نمونه پایه دارند. مثلاً هدهد A/100 حدود 10 سانتیمتر کشیده تر بوده و دهانه بال آن 5.33 متر است و بیشینه وزن پرتاب آن نیز 210 کیلوگرم اعلام شده که طبعاً تفاوت هایی در کارایی پرنده متناسب با نیازهای جدید به دنبال خواهد داشت.
تنها تا سال 1385 بیش از 30 فروند مهاجر4 و بیش از 10 فروند شاهین ساخته شده و تا امروز تعداد زیادی از نمونه های مختلف آن به یگان های مختلف نیروهای مسلح کشور تحویل داده شده است.

کرار؛مهاجم خستگی ناپذیر در برد1000 کیلومتری


گزارش مشرق از توان پهپادهای ایرانی-1
صنایع دفاعی کشور از چند سال پیش و پس از رسیدن به بلوغ طراحی در پهپادهای کوچک و متوسط شناسایی، اقدام به طراحی و ساخت بدون سرنشین های بزرگتر، دوربردتر و با قابلیت های جدید کرده اند. کرار یکی از این پهپادها است که رونمایی و در نمونه های مختلفی طراحی شده است.
به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، پیشینه بکارگیری وسائل پروازی بدون سرنشین را می توان در استفاده از بالونی مجهز به یک بمب به همراه زمانسنج دانست اما آنچه امروز با عنوان هواپیمای بدون سرنشین می شناسیم با پرواز موفق هواپیمای برادران رایت و اظهار تمایل فرماندهان نظامی در بکارگیری آن فرصت بروز یافت.

تلاشها در جهت بهبود کاربری عملیاتی این وسیله جدید آغاز شده و کمی بعد مشخص شد این وسیله بدون خلبان به شاخصه های عملیاتی دست می یابد که با حضور وی ممکن نیست. از اینرو افراد خلاقی که به این موضوع پی برده بودند برای کنترل از راه دورهواپیما کوشش کردند که از جمله آنها می توان کورتیس را نام برد.

در دوران جنگ جهانی دوم این فعالیت ها در آلمان جدی تر از سایر نقاط بود. آلمانی ها برای هدایت وسائل تهاجمی بدون سرنشین و حتی هدایت خودکار اصرار زیادی داشتند هر چند که نتیجه این فعالیت ها در بیشتر در موشک وی-1 که در واقع پدر موشک های کروز امروزی است، ظاهر شد تا هواپیماهای کنترل از راه دور. ا

ز جمله مهمترین کارهای عملی در سایر کشورها در آن زمان پروژه آفرودیت در آمریکا بود که برای هدایت از دور بمب افکن های بی-17 اجرا شد که طی سالهای 1944 و 1945 به چندین هدف با این هواپیما که چندین تن بمب حمل می کرد حمله شد.
موشک وی-1

اما پس از پایان جنگ با بروز پیشرفت در زیر سامانه ها پروژه های کاملاً جدی برای ساخت هواپیماهای بدون سرنشین آغاز شد. نمونه های مختلف از نظر ابعاد، سامانه رانشی و در نتیجه مقدورات پروازی  ساخته و آزمایش شد. آغاز جنگ سرد رقابت بین سازندگان در دنیا را گرم کرده و بروز اتفاقاتی چون انهدام هواپیماهای اکتشافی یو-2 بر فراز شوروی و چین و تبعات شدید سیاسی ناشی از آن عزم مسئولان سیاسی و فرماندهان نظامی را برای به خدمت گرفتن پرنده های بدون سرنشین را بسیار جدی تر کرده و روند توسعه نمونه های کاملاً عملیاتی از این وسائل آغاز شد.
 
بدون سرنشین ها در ایران

پیشینه بکارگیری این پرنده ها در ایران به پیش از انقلاب و در نقش هدف پرنده بازمی گردد. یکی از معروف ترین استفاده ها از این نوع پرنده ها در این نقش انهدام آنها توسط هواپیمای اف-14 تامکت و در ارتفاع بالا بود که به قطع پروازهای نفوذی میگ-25های شوروی سابق انجامید.

با شروع جنگ و فرارسیدن فصل تحریم، عده ای از جوانان نورانی که درس و دانشگاه را به خدمت دفاع مقدس در آورده بودند به کمک فرماندهان خوشفکر و جوان آمده و با ساخت پهپاد (پرنده هدایت پذیر از دور) مهاجر که به صورت هدایت رادیویی و در دید چشمی کنترل می شد به یاری رزمندگان شتافتند. این هواپیما دارای یک دوربین عکاسی بود که پس از بازیابی با چتر، نگاتیو از دوربین خارج شده و برای چاپ عکس اقدام می شد. سوابقی از شلیک راکت های آر-پی-جی هم توسط مهاجر وجود دارد.

مشکلات اجرای برخی عملیات های اکتشافی توسط هواپیماهای شناسایی موجود، کاهش آمادگی عملیاتی این پرنده ها بدلیل مسائل تعمیر و نگهداری و آسیب ها ی ناشی از پدافند دشمن، نیاز به پرواز فوری هواپیمای شناسایی در زمان بسیار کوتاه(با توجه به امکان بکارگیری پهپادها از نزدیک خط مقدم)، پایین بودن ارزش برخی شناسایی ها در قیاس با هزینه ها و کارایی جنگنده های شناسایی از جمله دلایلی است که باعث شد تا با وجود شجاعت بی نظیر خلبانان گردان های شناسایی نیاز به پهپادهای شناسایی روز به روز بیشتر شود. در نتیجه مهاجر با تمام ضعف ها در خدمت باقی ماند و جلودار پهپادهای متنوع کشور شد.
تصویری از بازیابی مهاجر(در تصویر چپ به وضوح دارای مقر راکت است) در اواسط جنگ

با پایان جنگ تحمیلی 8 ساله، فرصت و سرمایه کافی برای توسعه بی سرنشین ها در کشور بیش از پیش فراهم شد و علاوه بر طراحی نمونه های جدیدتر، سامانه های ارتباطی، هدایت و ناوبری بهتری نیز ساخته شده و با بکارگیری آنها کارایی پهپادهای ایرانی بسیار بیشتر شد.

پرداختن به سیر تحول و معرفی مهمترین انواع هواپیماهای بدون سرنشین ساخته شده در کشور را به قسمت های بعدی این گزارش موکول کرده و در اینجا به نخستین نمونه پهپاد دوربرد و تهاجمی کشور با نام کرار می پردازیم.
 
کرار، مهاجم خستگی ناپذیر

به گزارش مشرق، هواپیمای بدون سرنشین کرار که در تابستان 1389 رونمایی شد اولین پهپاد کشور است که مأموریت آفندی در طراحی آن لحاظ شده است. نگاهی به روند تغییر کاربری پهپادها در دو دهه اخیر، نقشه راه نیروهای هوایی مهم دنیا و پروژه های در حال اجرا در این زمینه به خوبی مشخص می کند که پهپادهای تهاجمی یکی از مهمترنی عناصر صحنه نبردهای آینده خواهند بود. از اینرو صنعت دفاعی کشور نیز از چندین سال پیش و پس از رسیدن بلوغ طراحی در پهپادهای کوچک و متوسط شناسایی اقدام به طراحی و ساخت بدون سرنشین های بزرگتر، دوربردتر و با قابلیت های جدید کردند.

کرار یکی از این پهپادها است که رونمایی شده و در نمونه های مختلفی طراحی گردیده. از هدف پرنده سریع(برای آزمایش سامانه های موشکی) گرفته تا اجرای عملیات ضربتی در عمق خاک دشمن در زمره مأموریت های این گونه های مختلف است. مشخصات اعلام شده این پرنده شامل برد 1000 کیلومتر، سرعت حدود 900 کیلومتر بر ساعت، محموله قابل حمل حدود 500 کیلوگرم و سقف پرواز حدود 25هزار تا 40هزار پا(7500 تا 12000 متر) در نمونه های مختلف است.

پیشرانه کرار از نوع توربوجت است که به همراه سایر زیرسامانه ها در داخل کشور ساخته شده است. آیرودینامیک، طراحی هواپیما، طراحی موتور(که احتمالاً از نوع طلوع4 بهینه شده است)، سامانه های سوخت، تحلیل سازه، مخابرات، هدایت و ناوبری و الکترونیک از جمله زمینه های تخصصی به کار گرفته شده در طراحی و ساخت کرار است.

سامانه خلبان خودکار، توانایی برنامه ریزی مجدد در حین پرواز و تغییر مأموریت، بسته شدن امکان ارتباط برای جلوگیری از نفوذ دشمن در سامانه هدایت و کنترل، برخورداری از سامانه های پیشرفته ناوبری از سایر دیگر ویژگی های عنوان شده برای کرار در مصاحبه های مسئولان صنعت دفاعی است.
ماکت کرار حدود 7 سال قبل

وجود چنین هواپیمایی برای کشور یک حرکت مهم برای ارتقاء توان نیروهای مسلح کشور به شمار می رود چرا که هم در بعد راهکنشی(تاکتیکی) و هم در زمینه فناوری های بکار رفته کرار پنجره های جدیدی را گشوده است.

هر چند میزان محموله قابل حمل توسط کرار زیاد نیست اما امکان ساخت داخلی آن به هر تعداد دلخواه موجب کمرنگ شدن این مورد می شود. برد بسیار بالای آن کرار که از برخی هواپیماهای تهاجمی سرنشین دار کشور نیز بیشتر است اجرای عملیات های نفوذ در عمق خاک دشمن را که یکی از مخاطره آمیز ترین انواع عملیات است را بیش از پیش مقدور ساخته است. در واقع کرار را باید دوربرد ترین پهپاد کشور و یکی از دوربردترین نمونه ها در دنیا دانست و با توجه به اعلام برخورداری کرار از بمب های نقطه زن(بمب هایی با خطای اصابت ناچیز) می توان کرار را موشک کروزی دانست که می توان بارها و بارها از آن استفاده کرد.

توانایی حمل تا چهار فروند موشک ضد کشتی کوثر با برد حدود 25 کیلومتر نشان دهنده این است که از همین ابتدا برای کرار مأموریت های دریایی نیز در نظر گرفته شده است. بنابراین با حمل این موشک به فواصل دور توسط کرار، کارایی عملیاتی این موشک افزایش می یابد. نکته دیگری که ازاین خبر اعلام شده بدست می آید این است که تعداد جایگاه های حمل محموله در کرار، 5 عدد است که یکی در زیر بدنه و چهار عدد در زیر بالها است.

هر چند کرار به جز بمب های 250 و 500 پوندی و موشک کوثر در حال حمل تسلیحات هوا به زمین دیگری نمایش داده نشده است اما دور از انتظار نیست که نمونه هایی از این هواپیمای بی سرنشین مجهز به موشک های کوتاه برد ضد زره و پرتابگر راکت و یا موشک های هدایت شونده دیگر شود.

در اینصورت با افزایش تنوع مهمات و تسلیحات قابل استفاده کرار به خوبی نقش یک پهپاد تهاجمی را ایفا خواهد کرد. با توجه به اینکه هواپیماهای تخصصی تهاجم زمینی کشور به تعدادی سوخو-25 فراگفوت محدود می شود، برای تکمیل تعداد چنین هواپیمایی هر 9 فروند کرار جای یک سوخو-25 را از نظر وزن محموله قابل حمل پر خواهد کرد.

البته سوخو-25 دارای 11 جایگاه برای حمل محموله است و 9 فروند کرار 45 جایگاه بنابراین حجم تسلیحات قابل حمل با بکارگیری این پرنده افزایش می یابد. بعلاوه 9 فروند کرار توان حضور همزمان در 9 نقطه متفاوت را دارند که موجب پوشش بهتر مناطق مدنظر فرماندهان عملیات می شود. البته محدودیت 500 کیلوگرمی کرار باعث می شود تا همچنان به هواپیماهای بزرگتر برای حمل موشک های نسبتاً سنگین و بزرگ هوا به زمین نیاز باشد.

بنابراین کرار می تواند برای حمله مکرر به نیروهای پراکنده و پر تعداد زمینی دشمن که خطر بیشتری نیز برای پرنده مهاجم ایجاد می کنند پرداخته و از ظرفیت خالی هواپیماهای دیگر مانند سوخو-25 برای ضربه زدن به اهدافی چون پلها یا تأسیسات بزرگ در نزدیکی خطوط دشمن استفاده شود. در اینصورت از دست رفتن هواپیمای بدون سرنشین با توجه تولید داخل و امکان جایگزینی آن در کوتاه مدت توان نیروهای خودی را کمتر فرسوده نموده و عواقب کمتری نیز به دنبال دارد. البته طبق اعلام مسئولان امر، کرار دارای سطح مقطع راداری پایین است که احتمال مورد اصابت قرار گرفتن آن را توسط دشمن کاهش و بقاپذیری رزمی آن را افزایش می دهد.
کرار مسلح به بمبی که به نظر می رسد قابل هدایت است

در اینجا باید اشاره نماییم که سایر کشورهای دارنده پهپاد تهاجمی نیز در مخاطره آمیزترین عملیات های هجومی خود سعی بر استفاده از آنها دارند زیر هم هزینه های مالی و هم عواقب سیاسی کمتری در اثر از دست رفتن آن به بار می آید.

به گزارش مشرق، امکان هدایت گروهی وسائل بدون سرنشین نیز از جمله قابلیت هایی است که کاربری آنها را برای افزایش حجم حمله بیشتر کرده و نفرات مورد نیاز برای هدایت عملیات را کاهش می دهد. بدین ترتیب که تنها یکی از هواپیماها به عنوان رهبر دسته هدایت شده و سایر افراد گروه با ارسال فرامین از آن تبعیت کرده و مسیر را می یابند که کارهای این چنینی در زمینه کنترل ربات با روشهای کنترل فازی و شبکه عصبی در دانشگاه های مختلف کشور به انجام رسیده و هواپیماهای بدون سرنشین به عنوان ربات های پرنده می توانند از این قابلیت برخوردار شوند.

در نمونه های شناسایی کرار با توجه به وجود توان ارسال بلادرنگ(Realtime)  تصاویر و داده های کسب شده از مناطق دشمن توسط سامانه های ساخت داخل، قابلیت دیگری برای این بدون سرنشین دوربرد را می توانیم انتظار داشته باشیم. با این امکان میزان آگاهی و توان تصمیم گیری فرماندهان برای مدیریت صحنه نبرد تا عمق خاک دشمن افزایش چشمگیری می یابد. همچنین با استفاده از کرار می توان برای موشک های بالستیک و موشک های دوربرد دیگر هدفیابی نمود.

روش بکارگیری این نمونه از کرار به صورت پرتاب از روی پرتابگر با یک پیشران راکتی است که پس از اتمام انرژی آن رها شده و موتور جت خود پرنده روشن می شود. پس از اتمام مأموریت نیز با رسیدن به منطقه خودی چترهای تعبیه شده باز و بالشتک هوا در زیر پرنده فعال شده و عمل فرود انجام می شود. البته گفته شده در نمونه های بعدی از ارابه فرود برای نشستن بر روی باند استفاده خواهد شد اما قابلیت پرتاب کرار این امکان را می دهد تا از مساحت کوچکی در نزدیکی صحنه عملیات یا نقاط مرزی برای آغاز مأموریت استفاده کرد که به افزایش برد و مداومت پروازی هواپیما و راحتی بکارگیری آن در شرایط حمله گسترده دشمن و خطر زیر آتش بودن فرودگاه ها منجر می شود.

بدین ترتیب هر نقطه می تواند محل آغاز مأموریت کرار باشد و دشمن برای از کار انداختن آن قبل از پرواز کار بسیار بسیار دشواری پیش رو دارد. با این قابلیت ها کرار می تواند در نقش مکمل بالگرد تهاجمی کبری و در کنار هواپیماهای تهاجم زمینی و پشتیبانی نزدیک کشور ایفای نقش کند. بر اساس اعلام رسانه ها در زمان رونمایی کرار، نمونه های بعدی علاوه بر مجهز بودن به ارابه فرود چرخدار، قابلیت حمل محموله بیشتر، برد پروازی بالاتر و امکان به کارگیری در یگان های دریایی را دارد. باید گفت در صورت تجهیز یگان های اعزامی به آبهای دور دست به کرار، قدرت دفاعی و همچنین تهاجمی آنها به میزان بسیار زیادی افزایش یافته و به نوعی دشمن باید با توان هوایی واحدها نیز درگیر شود.
دور از انتظار نیست که در آینده بتوان کرار را به موشک های هوا به هوای کوتاه برد از نوع هدایت فروسرخ مجهز کرد. مثلاً موشک چابک و ارزشمند آر-73 که جزو بهترین موشک های هوا به هوای کوتاه برد جهان است تنها حدود 105 کیلوگرم جرم داشته که در نتیجه حمل 4 فروند آن ممکن است و با برد بیش از 20 کیلومتر به کرار امکان ایفای نقش رهگیر نقطه ای را نیز می دهد.

نقشی که امروز توسط جنگنده های سرنشین دار با هزینه پروازی چندین برابر کرار در حال اجرا است و از سویی مداومت پروازی کرار نیز با آنها قابل مقایسه است. البته مقایسه کامل بین هواپیماهای سرنشین دار و بدون سرنشین در این نقش از حوصله این مطلب خارج است.

سرعت بالای کرار که آن را در دسته هواگردهای High Subsonice یا سرعت بالای زیر سرعت صوت قرار می دهد علاوه بر کاهش مدت زمان اجرای عملیات و رسیدن به هدف امکان استفاده از آن را به عنوان هدف پرنده سرعت بالا ممکن ساخته است که به عنوان آخرین مبحث در این قسمت از گزارش به آن می پردازیم.

همانطور که در بالا اشاره کردیم از پیش از انقلاب از هواپیماهای بدون سرنشین سریع برای آزمایش و تمرین با موشک های هوا به هوا و سطح به هوا استفاده می شد که با افزایش قابلیت های هواپیماها و بروز پدیده ای به نام موشک کروز، نیاز به وسیله ای برای شبیه سازی این اهداف و اجرای آزمایشات واقعی تر سامانه ها بوجود آمد. یکی از مأموریت های در نظر گرفته شده برای کرار ایفای نقش هدف پرنده سریع و با سطح مقطع راداری کم است که محک خوردن جدی سامانه های پدافندی کشور در برابر تهدیدات جدید شده و به افزایش توانمندی آنها با رفع نواقص و نقاط ضعف می گردد.

هر چند برخی از ویژگی های کرار در مقایسه با پهپادهای رزمی سایر کشورهای دنیا کمتر است (مثلاً میزان محموله قابل حمل و سقف پرواز در مقایسه ام-کیو-9 ریپر آمریکایی) اما برتری های مهمی نیز در همین نمونه اولیه آن مشاهده می شود. با توجه به عزم جدی کشور در زمینه هواپیماهای بدون سرنشین در آینده نمونه های بهسازی شده کرار و سایر بدون سرنشین های بزرگ و دوربرد کشور جایگاه نیروهای مسلح کشورمان را در زمینه بکارگیری این وسائل پیشرفته بهبود داده و ضمن افزایش توان بازدارندگی، شمشیرهای بران و بی شمار کشور در صورت بروز حماقت از سوی دشمن خواهند بود.

دیگر دستاوردهای مهم نیروهای مسلح در این بخش، در گزارشهای بعدی بررسی خواهد شد.