برد جهانی موشکهای ایران بخش دوم

برد جهانی موشکهای ایران

موشکهای دوربرد سوخت جامد

بخش دوم

---

در قسمت قبلی مطلب در مورد موشک سجیل که مربوط به گزارش JTA آمریکا است مقداری در مورد ویژگیهای موشک سجیل بحث شد. هرچند ویرایش این مطلب چندان روان نبوده و متاسفانه به علت نقص سرور آپلودسنتر تصاویر آن نیز از بین رفته اند اما اگر میخواهید این مطلب را ببینید اینجا کلیک کنید. البته امروز با تعمیق بیشتر در مورد گزارش JTA بحث میکنیم و اشکالاتی که این گزارش دارد را از دیدگاه تعدادی دیگر از دانشمندان آمریکایی مورد نقد قرار میدهیم. 

---

هر چند بحث امروز در مورد موشک سجیل نیست اما تواناییهای نهفته در فناوری این موشک نهایتا پایه اصلی موشکهای قاره پیمای سوخت جامد ایران  آینده.را تشکیل میدهد.

برد جهانی موشکهای ایران

موشکهای دوربرد سوخت جامد

بخش دوم

---

در قسمت قبلی مطلب در مورد موشک سجیل که مربوط به گزارش JTA آمریکا است مقداری در مورد ویژگیهای موشک سجیل بحث شد. هرچند ویرایش این مطلب چندان روان نبوده و متاسفانه به علت نقص سرور آپلودسنتر تصاویر آن نیز از بین رفته اند اما اگر میخواهید این مطلب را ببینید اینجا کلیک کنید. البته امروز با تعمیق بیشتر در مورد گزارش JTA بحث میکنیم و اشکالاتی که این گزارش دارد را از دیدگاه تعدادی دیگر از دانشمندان آمریکایی مورد نقد قرار میدهیم. 

---

هر چند بحث امروز در مورد موشک سجیل نیست اما تواناییهای نهفته در فناوری این موشک نهایتا پایه اصلی موشکهای قاره پیمای سوخت جامد ایران  آینده.را تشکیل میدهد. با توجه به اینکه در ایام شهادت سردار بزرگ و دانشمند سپاه اسلام هستیم و خبر فرماندهی سپاه پاسداران در مورد پرتاب ماهواره های بالای 100 کیلوگرم به مدار ارتفاع بالای (یعنی ارتفاع 36000 کیلومتری زمین ) ژئو آنهم با یک سامانه سوخت جامد اهمیت پرداختن به این موضوع دوچندان میشود.

رژیم صهیونیستی تنها رژیم خاورمیانه است که با استفاده از یک موشک سوخت جامد ماهواره ای سبک وزن را در مدار زمین آنهم مدار پایینی  قرار داده است. و اگر گفته فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دقیق باشد ایران اولین کشوری خواهد بود که ماهواره را با استفاده از یک سامانه سوخت جامد در مدار بالایی زمین قرار میدهد. ضمن اینکه این رژیم با استفاده از فناوری موشک شاویت یک موشک قاره پیما با برد 4800-6500 کیلومتر مجهز به کلاهکی اتمی  1300-1000 کیلوگرمی توسعه داده است.

اگر صهیونیستها توانستند از یک موشک ماهواره بر یک سامانه دوربرد قاره پیمای سوخت جامد  را توسعه دهند پس مطمئنا ایران هم میتواند دست به چنین کاری بزند. هرچند کیفیت پروژه سوخت جامد ایران چندان مشخص نیست اما طبق گفته سردار جعفری موشک مذکور احتمالا بسیار نیرومند و پیشرفته خواهد بود.

سه کارشناس برجسته آمریکایی و اسرائیلی دیوید مونتگو(David Montague)- اوزی رابین(Uzi Rubin) و دن ویلکینگ (Dean Wilkening) اشکالاتی را بر گزارش JTA در مورد تواناییهای موشک سجیل وارد کرده اند که با کمی تصرف آن را در اختیار شما قرار میدهیم.

(( نقص مهم گزارش JTA در مورد موشک میانبرد سوخت جامد و دومرحله ای سجیل است. وزارت دفاع ایران در 16 مه سال 2005 ازتست موتوری سوخت جامد و مرکب برای موشکهای سری شهاب-3 خبرداد.ایران دو آزمون پروازی در اواخر سال 2007 و 18 نوامبر 2008 برای این موشک ترتیب داد که هردو باشکست مواجه شدند. اولین تست موفق سجیل در 20 مه 2009 انجام شد . یعنی 5 سال بعد از اعلام ایران برای توسعه موشکهای بالستیک سوخت جامد با برد 2000 کیلومتر.

باید به یاد آورد که برنامه موشک سوخت جامد قاره پیمای مینوتمن -1 ایالات متحده از سال 1958 آغاز شد و در سال 1961 اولین تستهای موفقیت آمیز را پشت سر گذاشت. نهایتا ایالات متحده توانست در سال 1962 10 فروند از این موشکها را عملیاتی کند.

برنامه توسعه موتور سوخت جامد این موشک برعهده شرکت تیوکول بود . این سرکت در سال 1959 دچار شکستهای بزرگی در تست موتورهای این موشک شد بطوری که در یکی از آزمایشها موتور و تجهیزات تست آن براثر انفجار سوخت جامد کاملا از بین رفتند. نهایتا این شرکت با کمک شرکت آیروجت توانست مشکلات مربوط به توسعه موتور را حل کند و پروژه را به سرانجام برساند.

یک سوال مهمی که در اینجا وجود دارد و تاکنون نیز پاسخی واضح برای آن ارائه نشده اینست که آیا ایران موتورهای سوخت جامد سجیل را با استفاده از کمکهای خارجی توسعه داده است یا نه؟

هرچند مقامات آمریکایی اذعان دارند که موتورهای سوخت جامد ایران با کمکهای اولیه کشورهایی مانند روسیه و بصورت اغلب بومی توسعه داده شده اند اما مقامات ایرانی توسعه موشکهای دوربرد سوخت جامد را تجربه ای کاملا بومی و داخلی میدانند.این در حالیست که توسعه بومی موتورهای سوخت جامد نیاز به تخصص - وقت و سرمایه های زیادی دارد و این نکته کاملا متناقض با آن قسمت از ارزیابی گزارش JTA است که  اعلام میکند که ایران توانایی توسعه و تولید موشکهای سوخت جامد به صورت داخلی و بومی را ندارد.و به موارد تحریمی رژیم کنترل فناوری موشکی MTCR اشاره میکند.

توسعه موتورهای سوخت جامد نیاز به دسترسی به مواد شیمیایی مناسب برای تولید پیشران جامد از جمله مواد اکسید کننده- پودرهای فلزی - مواد چسباننده و دیگر مواد لازم و همچنین فناوری ترکیب آنها دارد. علاوه بر این این مواد باید بشکلی ایمن در درون مخازن بزرگ قرار داده شوند و این مخازن باید  بدون کوچکترین ترک خوردگی باشند.معمولا برای تعیین ترکخوردگیها در این مخازن نیاز به دستگاههای اشعه ایکس و ماسینهای کنترل کیفیت پیشرفته است. کلیه این تجهیزات جزء اقلام تحریمی معاهده کنترل فناوری موشکی است.ایران ظاهرا با استفادهع از روشهای خاص و یا یا با تولید بومی توانسته این اقلام را بدست آورد.

اگر ایران این تجهیزات را دراختیار نداشته باشد همواره از بابت ایمنی موشکهای بالستیک سوخت جامد خود نگران است و قادر نیست مواردی حیاتی مانند خستگی موتورهای موشک را کنترل کند.

علاوه براین ایران توانسته بدنه ای محکم و پیشرفته از فولاد برای موشک سجیل بسازد. و توانایی خود را در طراحی محفظه های احتراق اگزوزهای مقاوم برای موشکهای سوخت جامد را ثابت کرده است. این محفظه ها باعث ایمنی کارکرد موتور در حین سوزش سوخت جامد هستند که موادی بسیار خورنده تولید میکنند. نهایتا اینکه ایران توانسته تجهیزاتی بسازد که بتواند موشکهای سوخت جامد خود را درحین پرواز بصورت مطمئن  هدایت کند که قابلیت بسیار حیرت انگیزی در توسعه موشکهای سوخت جامد محسوب میشود.

ایران توانسته اینهمه اقدام پیچیده را در یک سیستمی با قطر 1.25 متر انجام دهد.و قادر است براحتی با بزرگ کردن 20 درصدی قطر موشک یعنی تولید موتوری با قطر 1.6 متر موشکهای بزرگتری را نیز توسعه دهد که این نکته بر خلاف گزارش JTA است که اعلام میکند ایران برای توسعه موتورهای بزرگتر نیاز به درک عمیقتر از فناوری موتورهای سوخت جامد دارد. برای اطلاعات کاملتر به جدول زیر مراجعه کنید.

Sejjil 3  با قطر 1.8 متر	1.6m Sejjil 2 based on JTA data	JTA SEJJIL
4900	3500	2500	برد(کیلومتر)
1000	1000	1000	وزن کلاهک  (کیلوگرم)
40600	34500	21500	جرم پرتاب(کیلوگرم)
135	120	106	مدت زمان پرتاب(ثانیه)
	مرحله اول
33820	27700	14720	جرم مرحله (کیلوگرم)
0.88	0.85	0.85	نسبت پیشرانه
1.8	1.6	1.25	قطر مرحله(متر)
8.5	8.5	7.4	طول مرحله (متر)
2.55	2.01	1.23	فضای داخلی(متر مربع)
1.63	1.3	0.785	فضای داخلی نازل (متر مربع)
1035	932	625	Vacuum Thrust (kN
262	256	252	Vacuum Isp (sec)
73.8	63.4	49.5	مدت زمان سوزش موتور
	مرحله دوم
5780	5780	5780	جرم مرحله (کیلوگرم)
0.85	0.85	0.85	نسبت سوخت
1.25	1.25	1.25	قطر مرحله( متر)
2.96	2.96	2.96	طول مرحله(متر)
1.23	1.23	1.23	فضای داخلی _(متر مربع)
0.785	0.785	0.785	فضای داخلی نازل (مترمربع)
214	214	214	Vacuum Thrust (kN)
270	250	250	Vacuum Isp (sec)
60.8	56.3	56.3	زمان سوزش موتور

همانطور که در جدول نیز مشاهده میکنید مرحله دوم این موشکها برخلاف مرحله اول آنها هیچ تغییری نمیکند . یعنی ما در تمامی ورژنها که قطر موشک از 1.25 تا 1.8 متر متغیر است میبینیم که قطر مرحله دوم 1.25 ثابت  متر و طول آن هم 2.96 متر است.

تصاویری تخیلی و نزدیک به واقعیت از گزارش فعلی

بطور خلاصه عاقلانه است که فرض را بر این بگذاریم که ایران موشکهای سجیل را بعلت تحرک پذیری بالاتر و قابلیت پنهانکاری بیشتر توسعه میدهد. با تواناییهای سجیل ایران میتواند بدون نگرانی از حملات پیشدستانه هوایی برضد موشکهایش از سکوهای زیرزمینی و همچنین سکوهای سیار خود موشکها را به سمت اهداف دوردست شلیک کند.

نکته ای که در گزارش آمده احتمال تهدید اروپا با استفاده از فناوری سجیل است. این گزارش چنین بیان میکند:

بر اساس خصوصیات سجیل نیز وزن و حجم احتمالی یک موشک دیگر را محاسبه کردیم که در صورت نیاز ایران به چنین موشکهایی احتمالا طرح آنها مورد توجه قرار خواهد گرفت. این سیستم احتمالی5000 کیلومتر برد دارد و توانایی حمل کلاهکی یک تنی را دارد و قادر به هدف قرار دادن اهداف خود در اروپای غربی و شمالی است.
این گزارش با ارزیابی تصویر فناوریهای منتشر شده از مراحل موشک سجیل به چنین نتیجه ای رسیده است و تخمینها نیز احتمالی است.

احتمال داده میشود که مراحل اول و دوم سجیل جدید و سنگین باشند. موشک فرضی از سیستم مشابه طراحی سجیل استفاده میکند که چند مرحله ایست و با سوخت جامد کار میکند. ظاهرا ایران توانایی مناسبی برای پیشرفت و فهم چگونگی توسعه و ساخت موتورهای بزرگ سوخت جامد رادارد و میتواند مشکلات دیگر چنین فناوریهایی را حل کند.

اگر ایران درنهایت به این نقطه از تکنولوژی برسد که بتواند موشک احتمالی سوخت جامد را تکمیل کند ما پیش بینی میکنیم که وزن مرحله اول آن به تنهایی 45 تن باشد. و از آنجا که موشک در سه مرحله کار میکند وزن کلی چنین سیستمی 65 تن خواهد بود که در مقایسه با وزن 35 تنی موشکهای قاره پیمایی مانند توپول -ام روسی و مینوتمن آمریکایی با وزن35 تن موشکی بسیار سنگین و کم تحرک محسوب میشود. چنین وزنی بسیار سنگین برای موشکی است که براساس فناوری سجیل توسعه می یابدوبر اساس تمام معیارهای عملی موشک متحرکی به حساب نمی آید.

شکل استباطی گزارش JTA  در مورد تواناییهای موشک سجیل

این هم یک تصویر واقعی تر از گزارش JTA

این دیدگاه نیز چندان صحیح به نظر نمیرسد. ایران برای توسعه موشکهای بزرگتر سوخت جامد نیاز ندارد که ورژنی سه مرحله ای از موشک سجیل ارائه کند. بلکه با توسعه موشکی  دو مرحله ای با قطر 1.6متر و کلاهکی یک تنی قادر است به برد 3500 کیلومتر دست پیدا کند که با این برد قسمتهای وسیعی از اروپا در دسترس ایران قرار میگیرد.

با استفاده از موشکی با قطر بزرگتر یعنی 1.8 متر و مجهز به سامانه کنترل بردار رانش مانند انچه که در موشکهای فضایی برزیلی   VLS-1 و VLM  دیبده میشود و با توان ISP بالاتر موشکی با وزن 40600 کیلوگرم که مجهز به کلاهکی یک تنی است بدست می آید که بردی معادل 4900 کیلومتر خواهد داشت. با این برد تمام نقاط اروپا از مناطق شمال غربی ایران در تیررس موشکهای ایران خواهد بود. هر دو ی این موشکها قابلیت حمل و نقل آسانی دارند و  براحتی از سکوهای ثابت و سیار قابل شلیک هستند. به همین خاطر ما ارزیابی گزارش JTA را رد میکنیم و معتقدیم که تاکنون پیشرفتی بزرگ در فناوری موشکهای سوخت جامد ایران ظاهر شده است.

همچنین با آن قسمت از گزارش نیز موافق نیستیم که میگوید  :

                                                
با اینکه سجیل ممکن است راه را برای موشکهای دوربرد تر بازکند اما فناوری آن نمیتواند ثابت کند که موشکی با قابلیت حمله به اروپای غربی و شمالی به سرعت توسعه می یابد. همچنین نمیتواند سرعت زیاد تلاش ایران برای رسیدن به بردهای بسیار بالا برای حمله به آمریکا را اثبات کند.

که طبق ارزیابی ما موشک مذکور وزنی بسیار کمتر از 65 تن دارد و بر خلاف گزارش JTA سنگین- بزرگ و کم تحرک نیست.و از جهتی توسعه یک سیستم سه مرحله ای سوخت جامد کار دشواری برای ایران نخواهد بود.

شاید با تخمین زمان لازم برای توسعه موتورهای سوخت جامد جدید و سوختهای جدید بتوان  مدت زمان لازم برای بهثمر نشستن این تلاشها  را تعیین کرد اما قطعا تحقق این امر به عوامل دیگری نیز بستگی دارد.که بستگی به تلاش ایران برای تمرکز بر روی چنین ایده ای دارد.

و با این وجود به نظر نمیرسد موشک مذکور سنگینتر از موشک آمریکایی MX  یا وزن 88000 تن باشد. هملنطور که در گزارش فنی نیز آمده است براحتی میتوان از فناوری ظاهرشده در سجیل برای توسعه موشکهای بزرگتر استفاده کرد و مطمئنا برد این موشکها منحصر به 2000 کیلومتر باقی نخواهد ماند.

به نظر میرسد ایران با استفاده از کمکهای خارجی چنین سیستمی را توسعه داده که با استفاده از اهرمهای دیپلماتیک مانند نظام کنترل فناوری موشکی میتوان برای جلوگیری پیشرفت بیشتر ایران در زمینه موشکهای سوخت جامد جلوگیری کرد. البته در صورتیکه که موشک سجیل به صورت بومی تکمیل شده باشد برای چنین اقدامی بسیار دیر شده است.

گزارش JTA و ضمیمه فنی آن تواناییهای ایران را بخصوص در مورد موشکهای سوخت جامد مورد ارزیابی قرار داده است.علی الخصوص توانایی ایران برای تولید موشکهایی با قابلیت تهدیدی اروپا. بر خلاف گزارش ایران برای این امر به توسعه IRBM سه مرحله ای با وزن 66.5 تن نیاز نداردو با تکمیل یک IRBM دومرحله سوخت جامد با برد4000 کیلومتر قادر است به این مهم دست یابد.و ما تاکید میکنیم که هیچ مانع فنی  در این راه برای ایران وجود ندارد.

طبق گزارش JTA ایران به 6تا8 سال برای توسعه موشکی 2000 کیلومتری مجهز به کلاهکی 1000 کیلوگرمی را توسعه دهد که این تخمین بسیار بدبینانه است مگر اینکه منظور از این بازه زمانی دربرگیرنده زمان لازم برای توسعه کلاهکهای اتمی کاربردی روی این موشکها را باشد.

تخمین بازه زمانی 10-15 سال برای توسعه یک موشک ICBM  قاره پیما در ایران نیز بدبینانه به نظر میرسد. موکدا ایران نمیتواند موشکهایی در حد توپول ام روسی یا مینوتمن 3 آمریکایی را عنقریب توسعه دهد اما قادر است پیش از بازه زمانی 10-15 ساله موشکی در رده موشکهای مینوتمن را توسعه دهد.

با این ارزیابی نیز مخالفیم  که ایران برای تثبیت فناوری موشکهای  IRBM , ICBM سوخت جامد  ثابت و سیار به 10-15 سال وقت نیاز دارد زیرا که تواناییهای علمی و زیرساختهای فناوری و اقتصادی لازم را ندارد.

ایران با زحمت کمتری میتواند موشکهای قاره پیما و میانبردی را برای تهدید اروپا - روسیه و آمریکا را تولید کند. این کشور نشان داده که به فناوری لازم برای توسعه  موشکهای میانبرد سوخت جامد تسلط دارد و با کمی تلاش برای توسعه سیستمهای ورود به جو مناسب و سیستمهاتی هدایتی میتواند میتواند بدون نیاز به توسعه سیستمهای دست و پاگیر نظامی به اهداف خود دست یابد.

منبع: موشک شهاب-3