* موشک شهاب-۳*

همه چیز درباره سیستمهای موشکی

* موشک شهاب-۳*

همه چیز درباره سیستمهای موشکی

موشک سجیل

مصرعی بلند از شعر زیبای خودکفایی ایران

اینبار میخواهیم سنت شکنی کنیم و بحث را از موشکهای بالستیک زمین به زمین به حوزه دیگری از فناوری موشکی بکشانیم بخصوص از نوع ایرانی اون .!

شاید روزی که سرطراحان آمریکایی سامانه پدافندی هاوک را طراحی میکردند هیچگاه تصور نمیکردند که روزی در زمین قومی ظهور میکند که با ابتکاری حیرت انگیز از این سیستم کاملا زمین پایه و سنگین یک موشک بسیار کارآمد و پرتجرک میسازند .

موشک سجیل

مصرعی بلند از شعر زیبای خودکفایی ایران

سامانه هاوک: در منابع رسمی فارسی زبان مختصات موشک هاوک بدین شرح است.:

(((موشک سطح به هوای میانبرد هاک (MIM-23 HAWK) ساخت شرکت آمریکایی(Raytheon) هست و Hawk مخفف Homing All the Way Killer هستش . هدف ابتدایی از طراحی این موشک نابود کردن هواپیماهای دشمن بود که با توسعه این موشک از آن در نابود موشکهای دیگر هم استفاده میشد . این موشک در سال 1960 وارد خدمت شد و برنامه های مختلف و متنوع بهینه سازی و توسعه باعث شده این موشک تا زمان حاضر هم قادر خدمت باشه .توسعه و بهینه سازی های مختلف روی موشک هاک عاقبت به ساخت سیستم دفاع موشکی پاتریوت (‌MIM-104 Patriot ) منجر شد . از سال 1994 جایگزینی موشک هاک با نمونه های دیگر با توجه یگان عملیاتی و ماموریت های آن یگانها در ارتش آمریکا شروع شد و در سال 2002 موشک موفق هاک در سال 2002 رسما از خدمت در ارتش آمریکا بازنشسته شد . آخرین یگان استفاده کننده از موشک هاک یگان تفگداران دریایی آمریکا(US Marine Corps ) بودند که موشک دوش پرتاب FIM-92 Stinger رو جایگزین موشک هاک کردند و موشک هاک هیچگاه از سوی سازنده یعنی آمریکا مورد استفاده قرار نگرفت ! این موشک همچنان در خارج از آمریکا و در کشورهای اروپای غربی و ژاپن تولید میشه . موشک هاک در جنگهای مختلفی شرکت کرده و بنا بر امار اعلام شده تا حال حاضر 40000 هزار از این موشک ساخته شده که درصد اطمینان از کارایی این موشک در نمونه های ابتدایی 56% و در آخرین نمونه ها 85% هستش .

تاریخچه طراحی و ساخت موشک هاک :
کار طراحی و ساخت سیستم موشکی هاک از سال1952 شروع شد و جزیی از طرح ارتش آمریکا برای ساخت یک موشک میانبرد سطح به هوا با سیستم هدایت نیمه فعال راداری بود. در سال1954 قرارداد ساخت لانچر این موشک با شرکت نورثروپ (Northrop) و قرارداد ساخت رادار و سیستم کنترل آتش و موشک با شرکت (Raytheon) پیمانکار اصلی پروژه بسته شد . اولین نمونه موشک ساخته شده این طرح به اسم (XSAM-A-18 ) با موتور((XM3 در ژوئن 1956 ساخته شد . جولای1957 این طرح کامل شد و در نمونه کامل شده از موتور (XM3E1) در موشک این سیستم استفاده شد اما فقط برای مدت کمی با روشن شدن معایب این مدل ازموتورها از موتورهای آیروجت (Aerojet M22E7) بجای مدل قبلی استفاده شد که این مدل هم نا مطمئن نشان داد و با موتورهای اصلاح شده آیروجت (M22E8 ) عوض شد . نمونه ابتدایی موشک هاک در سال1959 در اختیار ارتش آمریکا قرار گرفت و از سال1960 به طور رسمی در اختیار تفنگداران نیروی دریایی آمریکا(US Marine Corps) قرار گرفت و وارد خدمت شد . پیچیدگی زیاد سیستم پدافند موشکی هاک و استفاده از سامانه های الکتریکی در این سیستم باعث شد این سیستم پدافندی قادر به فعالیت مستمر بیش از 43 ساعت نباشه اما این مدت در نمونه های بهینه سازی شده موشک هاک به 130الی170 ساعت و در آخرین نمونه ها به 300 الی400 ساعت افزایش داده شده .

اجزای تشکیل دهنده سیستم پدافندموشکی هاک :

•    PAR: مخفف Pulse Acquisition Radar به معنای رادار هدفیاب پالسی (ضربانی و چرخشی) هستش که آنتن گیرنده این رادار با سیکل 20 دور در دقیقه میچرخه و برای شناسایی اهداف در ارتفاع زیاد و متوسط استفاده میشه.
•    CWAR: مخفف Continuous Wave Acquisition Radar به معنای رادار هدفیابی با امواج پیوسته و از نوع رادارهای جستجو گر داپلر Doppler)) هست و از سیستم پالسی استفاده میکنه که آنتن گیرنده اون رادار سیکل چرخش 20 دور در دقیقه داره و برای شناسایی اهداف در ارتفاع کم استفاده میشه.
•    HPI : مخفف High Power Illuminator doppler Radar رادار قدرتمند ایلومینیشن داپلر هستش و برای ردگیری اهداف و موشکهای هدایت شونده مورد استفاده میشه ( این رادار پالسی یا همان چرخشی نیستش )
•    ROR: مخفف Range Only Radar است و این سیستم از رادار پالس داپلر با استفاده از طول موج کی (K-band) برای تعیین برد و مسافت و ارتفاع استفاده میکنه و وقتی که دیگر سیستمها به دلیل جنگ الکترونیک و یا انجام وظایف دیگه قابل استفاده نیستند مورد استفاده قرار میگیره.
•    ICC : مخفف Information Coordination Central به معنای مرکز هماهنگی اطلاعات هستش که وظیفه جمع آوری  اطلاعات قسمتهای مختلف سیستم رو بر عهده داره و این اطلاعات رو  در اختیار مرکز کنترل خودکار(BCC) قرار میده* .
•    BCC  : مخفف Battery Control Central به معنای مرکز کنترل خودکار است . وظیفه پردازش اطلاعات ارسالی قسمتهای مختلف سیستم رو بر عهده داره .
•    AFCC : مخفف Assault Fire Command Console به معنای یگان فرماندهی آتش است و برای هدایت مرکز BCC از راه دور مورد استفاده قرار میگیره و به وسیله آن میتوان با یک سیستم CWAR ویک سیستم HPI  و سه لانچر پرتاب کننده موشک( 9 موشک در مجموع) رو کنترل و هدایت کرد .
•    PCP  : مخفف Platoon Command Post است .
•    LCS  : مخفف Launcher Section Controls به معنای بخش کنترل کننده پرتاب کننده موشک هست .
•    SEA : جنراتور 56 کیلووات که معمولا از 6 عدد از آن در یک سیستم برای تولید انرژی استفاده میشه .
•    موشک هاک : مدلهای مختلف موشک هاک در ادامه خدمتتون معرفی میشه  .

توضیح ضروری:

•    کلمه پالس (Pulse) به معنای چرخش و ضربان هست و کلمه داپلر (doppler) هم به معنای تعیین کننده ثابت و متحرک بودن اشیا هستش و شما هر جا کلمه رادار پالس داپلر که نمونه سیستم کلی تقریبا اکثر رادارها هستش رو شنیدین بدونین اون راداره رادار شناسایی اهداف هستش که گیرنده اون مثله اکثر گیرنده رادارها میچرخه .

مراحل مختلف گسترش و بهینه سازی موشک هاک :

اولین طرح بهینه سازی موشک هاک (‌ HAWK/HIP) و ساخت نمونه(I-Hawk) :

موشک هاک مدل I-Hawk که مخفف (‌Improved Hawk) هست به معنای موشک هاک بهینه سازی و اصلاح شده هستش و به دلیل مشکلات سیستم هاک در شناسایی اهداف در هنگام وجود اهداف زیاد و شناسایی اهداف در ارتفاع کم در کنار مشکلات موشک هاک در نبود کردن  اهدافی که در نزدیکی زمین و ارتفاع خیلی پایین حرکت میکنند طرح بهینه سازی موشک هاک یا همان (I-Hawk ) رو شروع کردن.این طرح بخشی از برنامه های بهینه سازی موشک هاک به اسم طرح (‌ HAWK/HIP) بود که همه ی موشکهای هاک تولید شده باید با این برنامه بهینه سازی میشدند تا معایب قبلی آنان برطرف بشه . HIP در ( HAWK/HIP) مخفف Hawk Improvement Program هستش .

تغییرات اعمال شده در این طرح به روی موشک هاک شامل این موارد بود  :

*افزودن یک مرکز پردازشگر دیجیتال برای پردازش اطلاعات دریافت شده از اهداف و رهگیری بهتر اهداف که با آن ناکارامدی و اشتباه سیستم هاک در برابر وجود اهداف زیاد برطرف شد این پردازشگر امکان تحلیل و ارزیابی میزان خطر هر هدف رو به سیستم هاک میداد .
* موشک بهینه سازی شده جدید که با کد (MIM-23B) و سر جنگی بزرگتر و موتورهای کوچکتر و قدرتمند تر به همراه سیستم هدایتی پیشرفته بودش.
*سیستمهای PAR/CWAR/HPI/ROR هم با نمونه های بهینه سازی شده و پیشرفته تر جایگزین شدند .
اولین نمونه بهینه سازی شده از موشک هاک (I-Hawk) در اکتبر سال 1972 وارد خدمت شد و تمامی سیستمهای هاک موجود در ارتش آمریکا تا سال 1978 با این طرح بهینه سازی شدند .

دومین طرح بهینه سازی موشک هاک(‌ HAWK/PIP) وساخت نمونه های مختلف از موشک هاک :

درسال1973 آمریکا طرح گسترده (‌ HAWK/PIP) رو برای ساخت نمونه های جدیدتر و پیشرفته تر موشک هاک که دارای قابلیتهای بیشتری باشه  رو در چندین فاز و مرحله شروع کرد . عبارت (PIP) مخفف  Product Improvement Plan  هست . اصولا این طرح  برای گسترش قابلیتهای موشک هاک با تاکید به روی تجهیزات زمینی این سیستم بود .

*فاز اول طرح (‌ HAWK/PIP) :این مرحله در سال 1973 شروع شد و شامل استفاده از رادار پالس داپلرAN/MPQ-55  در سیستم CWAR بود  و سیستم CWAR به ICWAR تغییر نام داده شد و عبارت I  اضافه شده  به CWAR به معنای Improved (بهینه و اصلاح شده) هستش  . همچنین رادار AN/MPQ-50 در سیستم PAR هم  بهینه سازی شد که شامل افزودن (MTI) که یک صفحه نمایشگر دیجیتال برای نشان دادن و ثبت کردن  حرکت اهداف هستش و این سیستم هم به IPAR تغییر نام داد عبارت(MTI) مخففMoving Target Indicator هست و  سیستمهای هاک بهینه سازی شده فاز اول مابین سالهای 1979 تا 1981 وارد خدمت شدند .

*فاز دوم طرح (‌ HAWK/PIP) :
این مرحله از سال 1978 شروع ش و شامل جایگزینی رادار AN/MPQ-57  در سیستم HPI به جای رادار قدیمی AN/MPQ-46 بود اما مهمترین تغییر صورت گرفته در این فاز حذف لامپهای خلا در سیستمهای الکترونیکی و جایگزینی مدارات جامد مدرن به جای آن بود . از دیگر تغییرات اضافه کردن یک سیستم چشمی(اپتیکی) ردگیری هدف به سیستم پدافنی موشکی هاک بودش سیستم جدید ردگیری هدف با چشم یا optical TAS از یک سیستم الکترو-اپتیکی (تلویزیونی) مدل OD-179/TVY برای قرار دادن یک سیستم شناسایی و ردگیری جدید هدف برای اپراتور سیستم پدافندی هاک بود در موقعی که سیستمهای دیگر به علت جنگ الکترونیک قابل استفاده نیستند . موشکهای هاک این نمونه مابین سالهای 1983 تا 1986 وارد خدمت شدند .

* فاز سوم طرح (‌ HAWK/PIP) :
این از مرحله از سال1983 شروع  شد و تاکید بیشتر اون به روی بهینه سازی سیستم های موجود با استفاده از سیستمهای سخت افزاری و نرم افزاری کامپیوتری بود . رادار سیستم CWAR با نمونه قدرتمند AN/MPQ-62 با توانایی جستجوی تک سیگنال اهداف عوض شد از دیگر تغییرات بهینه سازی رادار AN/MPQ-61 سیستم HPI برای افزایش قدرت درگیری همزمان سیستم پدافند موشکی با اهداف در ارتفاع پایین بودش و امکان فعالیت مطمئن سیستم هاک  رو وقتی  که هدفهای زیادی در ارتفاع کم وجود دارد رو فراهم کرد . سیستم ROR در این مرحله از بهینه سازی به علت عدم نیاز حذف شد . موشکهای هاک این نمونه از سال 1989 وارد خدمت شدند .

طرحهای موازی 3 فاز اولیه طرح (‌ HAWK/PIP) برای توسعه و بهینه سازی موشک هاک :

طرحهایی دیگر هم موازی این 3 مرحله برای بهینه سازی و گسترش موشک هاک وجود داشتندکه به علت اینکه بیشتر جنبه تحقیقاتی داشتن و زمان بر هم بودن اصراری زیادی برای عملی شدن انان در کوتاه مدت در بین این 3 فاز نبود این طرحها شامل این موارد بودند :

•    طرح افزایش اطمینان از کارایی موشک هاک(MRR):
این طرح در سالهای 1982 تا 1984 در دست تحقیق بود و با موفقیت تمام شد . عبارت(MRR) مخفف Missile Restore Reliability هستش .
•    طرح مقاوم سازی موشک هاک در برابر جنگ الکترونیک( HAWK ECCM) :
این طرح که جزیی از طرح افزایش اطمینان از کارایی موشک هاک (MRR) بود و امکاناتی رو برای مقابله با جنگ الکترونیک (ECM) به سیستم پدافندی هاک اضافه کرد دلیل اصلی این طرح ساخت سیستم جنگ الکترونیک (ECM) توسط شوروی در مدلهای مختلف و نصب بروی هواپیماهای این کشور و نصب مدل مدل SPS-141 بروی هواپیماهای سوخو22 عراق بودش که باعث انحراف و بی استفاده شدن سیستم های پدافندی هاک مدل بی(MIM-23 ایران شده بود.در موشکهای هاک مدل C و E این مشکل برطرف شد .

فاز چهارم طرح (‌ HAWK/PIP) :
این طرح در میانه های راه توسط ارتش آمریکا و تفگنداران نیروی دریایی آمریکا رها شد و هیچ وقت هم کامل نشد این فاز شامل این مراحل بودش :

•    ساخت رادار بسیار قدرتمند و دقیق برای سیستم CWAR برای شناسایی اهداف بسیار کوچک و هواپیماهای بدون سرنشین ( UAV)
•    سیستم ضد تششعات اتمی(Anti-radiation)
•    موتورهای پیشرفته تر برای موشک  هاک
•    بهینه سازی سیستم ردگیری الکترواپتیکال (تلویزیونی)
•    بهینه سازی سیستم کنترل آتش و فرماندهی
•    بهینه سازی سیستم حمل و نقل موشک هاک

فاز چهارم طرح با نام هاک21 (HAWK 21) :
این مرحله از بهینه سازی موشک هاک بوسیله  کشورهای هم پیمان آمریکا یا همان ناتو انجام گرفت . سیستم پدافندی فوق پیشرفته هاک21 یک سیستم مدرن و با کارایی خیلی بیشتر از موشکهای هاک ساخته شده درفاز سوم طرح بهینه سازی موشک هاک بودش که در سیستم هاک 21 سیستمهای راداری PAR  و CWAR  حذف و به جای اون از راداراهای مراقبت 3 بعدی
MPQ-64 استفاده کردن این رادار فوق پیشرفته ساخت شرکت نروژی کانگزبرگ(Kongsberg )  برای سیستم کنترل آتش موشک هاک که با سفارش نروژ طراحی و ساخته شده بود    . موشک هاک هم بهینه سازی شد و با کد (MIM-23K) شناخته میشه این  مدل از موشک هاک یک سر جنگی چند تکه با قدرت انفجاری زیاد داره  که میتونه با انفجار خود اهداف موجود در نزدیکی خودش رو نابود کنه این مدل موشک هاک امکان رهگیری و نابود کردن موشکهای بالستیک کوتاه برد رو هم داره . رادار MPQ-61 مورد استفاده در سیستم HIP این نمونه از موشک هاک امکان پوشش دادن مناطق راداری زیر منطقه دید رادار رو داره  .

مشخصات اجزای تشکیل سیستم پدافندی هاک :

مشخصات عمومی موشک هاک(Hawk Missile) :
موشک هاک به شکل استوانه باریک و کشیده با چهار بال دلتایی شکل هستش که از انتها تا میانه های موشک امتداد دارند . موشک هاک ای (MIM-23A) 5.08 متر طول و قطر 37 سانتی متر داره و طول بالها هم 1.21 متر و وزن نمونه ابتدایی موشک هاک 548 کیلوگرم شامل یک سر جنگی54 کیلوگرمی هست  و حداقل برد آن 2 کیلومتر و حداکثر برد عملیاتی آن هم 25 کیلومتره که قابلیت نابود کردن اهدافی با ارتفاع 60 متر تا 11 کیلوکتر از سطح زمین رو داره . موشکهای هاک بی تا ام (MIM-23 B/C/D/E/F/G/H/J/K/L/M) طول5.03 متر و قطر 37 سانتی متر دارند  و وزن ان هم 638 کیلوگرم شامل سر جنگی 75 کیلوگرمی هست  و میتوانند  اهدافی را در محدوده 1.5 تا 35 کیلومتری در ارتفاع60 متر تا 18 کیلومتر مورد حمله قرار دهند . موشکهای هاک مدل بی تا ام سرعتی در 500 متر در ثانیه دارند و قابلیت انفجار سر جنگی به وسیله هدایت رادیویی را دارند  و مجهز به جستجو گر نیمه فعال هستند و تا 15 جی هم میتوانند فشار رو تحمل کنند .

مشخصات موشک هاک ای(MIM-23A):
این مدل نمونه اصلی موشک هاک هست با سر جنگی54 کیلوگرمی که به دلیل کارایی کم خیلی زود از خدمت خارج شد .

مشخصات موشک هاک بی(MIM-23B):
در این نمونه از سر جنگی74 کیلوگرمی و سیستمهای هدایتی کوچکتر و پیشرفته تر  به همراه موتور جدید M112 استفاده شده و موتورهای  M112 در زمان 5 ثانیه به حداکثر سرعت خود میرسیدند(500 متر بر ثانیه)  و تا 21 ثانیه میتونن به این سرعت ادامه بدن وزن این موتور395 کیلوگرم بود که 295 کیوگرم آن مربوط به وزن سوخت هستش این موشک امکان حمله به اهدافی در محدوده1.5 تا 40 کیلومتر و در ارتفاع 60 متر تا 20 کیلومتر را دارد این نمونه از موشک هاک از سال1971 وارد خدمت شد و تا سال1978 تمامی نمونه های موشک هاک مورد استفاده در ارتش امریکا با این نمونه بهینه سازی شده بودند و تقریبا همه موشکهای هاک ایران از این نمونه (MIM-23B) هستند.

مشخصات موشک هاک سی(MIM-23C):
در سال 1982 معرفی شد و همان نمونه موشک هاک بی (MIM-23B)هست که به امکانات مقابله با جنگ االکترونیک (ECCM) مجهز شده بود .

مشخصات موشک هاک دی(MIM-23D):
این مدل همان موشک هاک سی (MIM-23C) هستش که تغییرات و بهینه سازی های اعلام نشده ای روی اون انجام دادن و نکته مبهم در مورد نمونه های C و D خدمت و خروج از خدمت همزمان هر دو نمونه با هم هست که اگر نمونه D  پیشرفته تر بود یاید جایگزین نمونه C  میشد ولی احتمالا موشک هاک نمونه دی(MIM-23C) به سیستمهای هدایتی دقیق تر با قابلیت مقابله بیشتر با جنگ الکترونیک و شگردهای جدید جنگ الکترونیک شوروی بود که توسط عراق در جنگ ایران مورد استقاده قرار گرفته بود .

مشخصات موشک هاک یی/اف (MIM-23E/F):
این نمونه از موشک هاک رونمونه تخصصی موشک هاک برای نابودی اهداف در ارتفاع کم میدانند که از بهینه سازی موشکهای هاک مدل C  و D ساخته شده و از سیستمهای جدیدتر هدایتی استفاده میکنه البته از توانایی های حمله به اهداف در ارتفاع متوسط و زیاد این نمونه از موشک  چیزی کم نشده این نمونه از موشک هاک در سال1990 وارد خدمت شد .

مشخصات موشک هاک جی/اچ(MIM-23G/H)  :
در این نمونه از بدنه جدید برای موشک هاک استفاده شد و از سال1995 وارد خدمت شد .

مشخصات موشک هاک کی/جی (MIM-23K/J):
نمونه تخصصی موشک هاک برای مقابله با موشکهای بالستیک است تفاوت این نمونه از موشک هاک با نمونه های قبلی در استفاده از سر جنگی و چاشنی جدید (Anti-TBM) برای این مدل از موشک هاک هست و این نمونه از موشک هاک قابلیت حمله به اهدافی در ارتفاع 20 کیلومتری در محدوده 45 کیلومتری رو داره  و این نمونه از موشک هاک بیشتر برای مقابله با موشکهای بالستیک مورد استفاده قرار میگیرد و ( TBM) مخفف Tactical Ballistic Missile است. این نمونه از سال1994 وارد خدمت شد .

مشخصات موشک هاک ال/ام(MIM-23L/M):
در این نمونه از چاشنهای جدیدتر برای موشک هاک استفاده شد .

مشخصات عمومی سیتمهای راداری  مورد استفاده در سیستم پدافندی هاک:
نمونه های اصلی سیستم هاک از 4 رادار استفاده میکنند که دو سیستم برای شناسایی(PAR / CWAR) و دو سیستم دیگر برای رهگیری (CWAR/HPI) و دو سیستم هم برای درگیر شدن (HPI / ROR) هست  . در نمونه های بهینه سازی شده تعدادی از سیستمها در هم ادغام شده اند و آخرین نمونه ها ی سیستم هاک تنها از دو رادار استفاده میکنند یک رادار آرایه فازی برای جستجو و یک رادار دیگر برای درگیری (HPI) .

مشخصات سیستم رادار PAR در سیستم موشکی هاک :

رادار هدفیاب پالسی برای شناسایی اهداف در ارتفاع زیاد و متوسط  است . آنتن گیرنده این رادار بیضی شکل با ابعاد 6.7 متر طول و 1.8 متر است و سطح گیرنده رادار مشبک هستش و  سیکل چرخش آنتن گیرنده 20آن  دور در دقیقه است . این رادار به روی یک حمل کننده دو چرخ سوار شده و اطلاعات این رادار به مرکز کنترل خودکار(BCC ) منتقل میشود .

•    رادار AN/MPQ-35 :
رادار نمونه ابتدای سیستم هاک است یک رادار پالسی با قدرت450 کیلووات (450 kW) و ضربان هر پالس ان  تقریبا 667تا800 هرتز (800 / 667 Hz) است  .

•    رادار AN/MPQ-50 :
این نمونه از رادار  بهینه سازی شده در  فاز سوم طرح (‌ HAWK/PIP)  است و  در نمونه (I-HAWK) مورد استفاده قرار گرفتش  و شامل یک  سیستم  دیجیتال MTI هست که به اپراتور در شناسایی عوارض زمین از اهداف کمک میکند از محوده باند C (500 تا 1000 مگا هرتز)  استفاده میکند و قدرت ان 1000 وات است .
برد  این نمونه رادار:
•    در مقابل اهدافی با مساحت3 متر معکب در ارتفاع زیاد 104 کیلومتر و در ارتفاع کم 96 کیلومتر است
•    در مقابل اهدافی با مساحت2.4 متر مکعب در ارتفاع زیاد 98 کیلومتر و در ارتفاع کم 90 کیلومتر است
•    در مقابل اهدافی با مساحت 1 متر مکعب در ارتفاع زیاد 79 کیلومتر و در ارتفاع کم 72 کیلومتر است

•    رادار AN/MPQ-64  مورد استفاده در هاک 21 :
رادار داپلر 3 بعدی که در سیستم هاک21 مورد استفاده قرار گرفته و همزمان جایگزین رادارهای سیستمهای CWAR و  PAR شده و میتونه به تنهایی کار این سیستم را انجام دهد . برد این رادار بیش از75 کیلومتر است و آنتن آن 30 دور در دقیقه میچرخد . و قادر به انجام فعالیت مستمر و بدون توقف تا 600 است و توانایی رهگیری همزمان 60 هدف را دارد .

رادار هدفیابی با امواج پیوسته و از نوع رادارهای جستجو گر داپلر doppler)) است و از سیستم پالسی استفاده میکند و برای شناسایی اهداف در ارتفاع کم مورد استفاده میگیرد .

•    رادار AN/MPQ-34 :
رادار نمونه ابتدایی سیستم هاک هستش با قدرت200وات(200 W).

*                            رادار AN/MPQ-48 :
از این رادار در نمونه های بهینه سازی شده در اولین طرح بهینه سازی سیستم هاک استفاده شده .
برد این نمونه رادار :
•    در مقابل اهدافی با مساحت 3 متر مکعب در حالات مختلف حداقل 63 و حداکثر 69 کیلومتر است .
•    در مقابل اهدافی با مساحت2.4 متر مکعب در حالات مختلف حداقل 60 و حداکثر65 کیلومتر است.
•    در مقابل اهدافی با مساحت 1 متر مکعب در حالات مختلف حداقل 48 و حداکثر52 کیلومتر است .

* رادار AN/MPQ-55( بهینه سازی شده در فاز اول و دوم طرح توسعه هاک) :
رادار بهینه سازی شده  ردیابی هدف به وسیله امواج پیوسته  یا ICWAR با قدرت 400 وات هستش  و بردی در حدود70 کیلومتر دارد و از محدود فرکانسی 10 تا 20 گیگاهرتز(10-20 GHz) یا همان باند جی(J-band) استفاده میکند .

•    رادار AN/MPQ-62 (بهینه سازی شده در فاز سوم طرح توسعه هاک):
در این نمونه نسبت به نمونه های قبلی تغییراتی در جستجوگر تک سیگنال  ایجاد شده رادار بهتر بتواند در  سرعت و برد هدف را جستجو کند . یک نمایشگر دیجیتال به این هم اضافه شده است .

•    مشخصات عمومی رادار HPI  در سیستم موشکی هاک:

رادار قدرتمند ایلومینیشن داپلر است و برای ردگیری اهداف و موشکهای هدایت شونده مورد استفاده قرار میگیره  . این رادار تنها از دو  گیرنده مقعر شکل  در کنار هم تشکیل شده   که یکی فرستنده و دیگری گیرنده است . رادار سیستم HPI به صورت اتوماتیک  اهداف را پیدا میکند و به سمت ان میچرخد و هدف را رهگیری میکند و چون امکان اتصال به مرکز هماهنگی اطلاعات را دارد  میتواند همزمان برای 3 لانچر مورد استفاده قرار گیرد  .  رادار سیستم HPI امواجی را فرکانس باند جی(j-Band) به سوی هدف میفرستد که بازتاب این امواج را هم موشک هاک و سیستم هدایت زمینی میگیرند و به وسیله اون هدف رو رهیگیری و نابود میکنند

*رادارAN/MPQ-33/39 :
این نمونه رادار در نمونه های اولیه سیستم هاک مورد استفاده قرار گرفت که به صورت خودکار هدف رو شناسایی میکند و به سوی آن میچرخد و قدرت آن120 وات هستش و از فرکانس محدود 10 تا 10.25 گیگا هرتز استفاده میکند.

•    رادار AN/MPQ-46  :
بهینه سازی شده درفاز اول طرح ((I- Hawk) هستش از محدوده فرکانسی 10 تا20 گیگاهرتز(J-band) استفاده میکند و  تفاوت عمده این رادار با نمونه قبلی در حذف لامپهای خلا هستش .

برد این نمونه رادار :
•    در مقابل اهدافی با مساحت 3 متر مکعب در حالات مختلف حداقل 93 و حداکثر 99 کیلومتر است
•    در مقابل اهدافی با مساحت2.4 متر مکعب در حالات مختلف حداقل 89 و حداکثر93 کیلومتر است
*            در مقابل اهدافی با مساحت 1 متر مکعب در حالات مختلف حداقل 72 و حداکثر75 کیلومتر است

*رادار AN/MPQ-57 :
در ابن نمونه از رادار تمامی سیستمهای رادار دیجیتالی شدند و سیستم ردگیری الکترو-اپتیکی(تلویزیونی)   TASمدل OD-179/TVY TAS  به آن اضافه شد . سیستم TAS به وسیله شرکت معظم نوروثروپ  توسعه داده شد و سیستم جدیدتر TISEO یا همان I-TAS ساخته شد که میتونست تا 10 برابر روی هدف زوم کنه سیستم TISEO از سال 1982 به سیستم جستجوگر فروسرخ(Infra Red) هم اضافه شد. TISEO مخفف Target Identification System Electro-Optical هستش .
•    HEOS: این رادار هم همون بالایی هستش که  به وسیله المان/هلند و نروژ سفارشی  شده است .

* رادار AN/MPQ-61 :
نمونه بهینه سازی شده در فاز سوم طرح (Hawk PIP)  با سیستم LASHE برای تشخیص بهتر عوارض زمین از اهدافی که در ارتفاع کم حرکت میکنند است .  این رادار در تشخیص و رهیگیری اهداف در  وقتی که هدفهای زیادی وجود دارد بهتر عمل میکند  و آنتن آن بر خلاف نمونه های قبلی که دایره شکل بود مستطیل شکل هستش و میتواند 12 هدف رو همزمان زیر نظر داشته باشد و از سیستم تلویزویونی فروسرخ (TV/IR)بر علیه موشکهای هدایت شونده استفاده میکند

•    مسخصات عمومی رادار ROR  در سیستم موشکی هاک :

مخفف Range Only Radar است و این سیستم از رادار پالس داپلر با استفاده از طول موج  کی (K-band) و  برای تعیین برد و مسافت و ارتفاع استفاده میکنه و وقتی  که دیگر سیستمها به دلیل جنگ الکترونیک و یا انجام وظایف دیگه قابل استفاده نیستند مورد استفاده قرار میگیره  .

*رادار AN/MPQ-37 :
نمونه ابتدایی این رادار که اطلاعاتی از آن منتشر نشد

*رادار AN/MPQ-51 :
این نمونه از رادار از محدوده فرکانسی 15.5 تا17.5 گیگا هرتز استفاده میکنه و طول آنتن گیرنده آن1.2 متر هستش.

برد این نمونه رادار :
•    در مقابل اهدافی با مساحت 3 متر مکعب 83 کیلومتر است
•    در مقابل اهدافی با مساحت 2.4 متر مکعب 78 کیلومتر است
•    در مقابل اهدافی با مساحت 1 متر مکعب 63 کیلومتر است

نمونه های دیگر سیستم پدافندی هاک :
نمونه تغییر یافته ایرانی:نیروی هوایی ایران  اعلام کرده با انجام تغییراتی در موشک هاک این موشک میتواند توسط هواپیماهای اف 14 این کشور به عنوان یک موشک هوا به هوا  شلیک شود ! البته ابتکارات ایران هنوز تموم نشده  و ایران با انجام تغییرات در سامانه زمینی موشک هاک  در قسمت لانچر و سایر قسمتها اعلام کرده که  از سیستم موشکی هاک برای شلیک همزمان موشکهای RIM-66 و  AGM-78به همراه  موشک هاک  استفاده کنه  ( ایرانیه دیگه !!!!!  کاریش نمیشه کرد )

نمونه مورد استفاده اسراییل:
اسراییل از نمونه بهینه سازی شده موشک هاک در فاز دوم طرح توسعه استفاده میکند  و این نمونه را با یک دوربین ردگیری تلویزیونی مدرنیزه کرده  که این سیستم میتونه هواپیماهای رو از فاصله 30 تا 40 کیلومتری و هدفهای کوچکتر رو از فاصله 17 تا 25 کیلومتری  شناسایی کنه و تا ارتفاع 24000 متری کارایی داره  .

نمونه اسپارو / هاک (Sparrow/ Hawk) :
این نمونه توسط چین پیگیری میشد و چین از موشک هوا به هوای آیم7 اسپارو  میخواست در سیستم پدافند موشکی هاک استفاده کند ( بر عکس ایران ) سال تولید این نمونه 1985 بود و هیچوقت از ان استفاده نشد .

نمونه آمرام/هاک(HAWK/ AMRAAM):
هدف از این نمونه هم نصب  و استفاده از موشک آیم120 آمرام بجای موشک هاک در سیستم پدافندی هاک بودش  که این طرح هم منتفی شد .

نمونه NOAH :
این نمونه به سفارش نروژ بهینه سازی شده و توسط این کشور استفاده میشود .

نمونه ACWAR :
در این نمونه رادار سیستم CWAR بهینه سازی شد ولی این طرح لغو شد .

تاریخچه استفاده از سیستم پدافند موشکی هاک :

*21مارچ1969: در اولین نبرد موشک هاک  این موشک یک هواپیمای میگ21 مصری را در صحرای سینا نابود کرد
*اکتبر1973: در جریان جنگ یوم کیپور از 75 موشک هاک شلیک  24 تای آنان به هدف اصابت کردند
* در سال1980 : کویت با موشک هاک یک هواپیماF/5 ایران رو  هدف قرار داد
1980تا1988 در جریان جنگ ایران و عراق : ایران  40 فروند هواپیمای عراقی رو با موشک هاک  هدف قرار داد
*31اگوست1980:اسراییل یک هواپیمای میگ25 سوریه رو  با موشک هاک نابود کرد
*7سپتامبر1987: نیروهای فرانسوی در چاد یک بمب افکن توپولف22 رو هدف قرار دادند
*12 آگوست1990: در جریان حمله عراق به کویت و قبل از اشغال کویت  با 12 موشک هاک 7 فروند هواپیما و هلیکوپتر عراق را مورد هدف قرار داد)))

به نقل از وبسایت وزین میلیتاری

در عین حال این نکته هم در مورد سرطراحان نورثروپ گرمن نیز صادق هست که حتی در مخیله شان هم نمیرسید که جنگنده اف-14 شان روزی سکوی شلیک موشکی شود که هم آمریکایی است و هم غیر آمریکایی! (امان از دست ایرانیها)

در منابع فارسی زبان نیز اف-14 با این مختصات معرفی شده که برای آگاهی بیشتر شما عینا آنرا نقل قول میکنیم:

(((

گرومن اف-۱۴ تام‌کت هواپیمای جنگنده مافوق صوتی دو موتوره، دو سرنشین و با بال متحرک ساخت شرکت گرومن در آمریکا است که نخستین پرواز خود را در سال ۱۹۷۰ انجام داد و از سال ۱۹۷۴ برای خدمت در نیروی دریایی آمریکا پذیرفته شد.این هواپیما از ۱۹۷۴ تا ۲۰۰۶ در نیروی دریایی ایالات متحده به عنوان جنگنده برتری هوایی، هواپیمای رهگیر دفاعی و هواپیمای شناسایی تاکتیکی اصلی این نیرو خدمت کرد. اف-۱۴ بعد از اینکه در دهه ۱۹۹۰ مجهز به سیستم هدف گیری مادون قرمز در شب (LANTIRN) و سیستم پرواز سطح پائین گردید حملات موشکی هوا به زمین دقیقی را هم انجام داد

اف-۱۴ تام‌کت در سال ۱۹۷۲ به عنوان جایگزین هواپیمای اف-۴ فانتوم ۲ به خدمت نیروی دریایی ایالات متحده در آمد.و در سال ۱۹۷۶ به ایران صادر شد. این هواپیما برای نیروی دریایی آمریکا ساخته شده است. هواپیمای اف-۱۴ تامکت در ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۶ در نیروی دریایی آمریکا بازنشسته شد.

طرح تولید اف-۱۴ هنگامی مطرح شد که برنامه تولید اف-۱۱۱بی به علت پاره‌ای مشکلات با شکست مواجه شد. وقتی فرمانده نیروی دریایی توماس کانلی طرح ساخت مدل متفاوتی از هواپیمای اف-۱۱۱ ای را برای پرواز به عهده گرفت؛ و دریافت که این هواپیما مشکل در پرواز در سرعت مافوق صوت دارد و توانایی به زمین نشستن آن ضعیف است، ر درکنگره تصریح کرد که با این وضع نگران وضعیت نیروی دریایی است. در مه سال ۱۹۶۸ کنگره هزین گذاری بر روی اف-۱۱۱ بی را قطع کرد تا اینکه نیروی دریایی چاره‌ای به وضعیت موجود پیدا کند.

آنچه که مورد نیاز نیروی دریایی ایالات متحده بود، داشتن جنگنده‌ای دوربرد و پرطاقت بود که بتواند از ناوگان جنگی ایالات متحده در مقابل موشک‌های ضد کشتی شلیک شده از بمب‌افکن‌ها و زیردریایی‌های شوروی دفاع کند، در مقایسه با جنگنده اف-۴ فانتوم از رادار پرقدرت‌تر و موشک‌های دوربردتری به منظور رهگیری هواپیماها و موشک‌های دشمن برخوردار باشد و دارای خصوصیات برتری هوایی منحصربه‌فردی باشد. نیروی دریایی به شدت مخالف شرکت در طرح جنگنده تاکتیکی آزمایشی (تی‌اف‌ایکس) (که منجر به تولید دو جنگنده اف-۱۵ و اف-۱۶ شد) بود؛ چون تصور می‌کرد نیاز نیروی هوایی برای داشتن جنگنده‌ای با توان تهاجمی در ارتفاع پایین باعث می‌شود تا خصوصیات مد نظر نیروی دریایی تحت تأثیر قرار گیرد. اما وزیر دفاع وقت ایالات متحده رابرت مک نامارامعتقد بود داشتن هواپیمای سازمانی نظامی مشترک راه حل کم‌هزینه‌تری از طراحی جنگنده‌های جداگانه است. در آن زمان هواپیمای اف-۴ فانتوم ۲ هم که در نیروی دریایی و تفنگداران دریایی طراحی شده بود در نیروی هوایی ایالات متحده هم استفاده می‌شد. لذا طراحی این هواپیما به دست گرومن آغاز شد.

طرح موفق گرومن در اف-۱۴ این بود که دوباره از موتورهای تی‌اف۳۰ در هواپیمای اف-۱۱۱بی بر خلاف طرح نیروی دریایی برای استفاده از موتورهای اف۴۰۱پی‌دابلیو-۴۰۰ که شرکت پرت و ویتنی برای نیروی دریایی ساخته بود، استفاده کرد. اگرچه این هواپیما از اف-۱۱۱ بی سبکتر بود، ولی بزرگترین و سنگینترین هواپیمایی ناو جنگی بود که از روی ناو پرواز می‌کرد. ابعاد بزرگ هواپیما به خاطر رادار بزرگ ای‌ان/ای‌دابلیوجی-۹، موشک ایم-۵۴ فینیکس، و یک باک داخلی بزرگ ۷۳۰۰ کیلویی از هواپیمای اف-۱۱۱بی بود.

خط تولید F-14 های ایران در کنار F-14 های آمریکایی در کارخانه شرکت گرومن

با گذشت زمان، مدل‌های اولیه تمام موشک‌های این هواپیما با موشک‌های پیشرفته‌تر جایگزین شدند که تجهیزات الکترونیکی مستحکم‌تر که امکان اعتماد بهتر به عملکرد هواپیما را ممکن می‌کرد، سامانه بهتر ای‌سی‌سی‌ام، و فضای بیشتر برای موتور هواپیما را داشتند. در اولین جایگزینی‌ها موشک هوا به هوا با رادار فعال فینیکس، موشک هوا به هوای آشیانه‌یاب راداری نیمه‌فعال اسپارو، و موشک هوا به هوای حرارت یاب سایدوایندر در مدل‌های دهه ۱۹۸۰ اعمال شدند.

طرح سامانه اکتشافی تاکتیکی هوابرد یا (TARPS) در دهه ۱۹۷۰ برای اف-۱۴ تامکت انجام شد. سامانه اکتشافی (TARPS) در زیر بدنه اصلی استوانه‌ای هواپیما نصب می‌شد و رابط‌های مخصوص خود را هم با خود داشت. حدود ۶۵ اف-۱۴ مدل ای و تمام اف-۱۴های دی برای حمل این سامانه بهسازی شدند. این سامانه در وهله اول توسط آرآی‌او در صندلی عقب که یک نمایشگر پیچیده TARPS برای مشاهده آمار دریافتی اطلاعاتی را به همراه داشت، کنترل می‌شد. سامانه‌های اکتشافی تاکتیکی هوابرد در سال ۱۹۸۰ معرفی شدند. در سال ۱۹۹۶ سامانه‌های TARPS با دوربین‌های دیجیتالی (TARPS-DI) بهسازی شدند. دوربین‌های دیجیتالی یکبار دیگر هم در اوایل سال ۱۹۹۸ بهسازی شدند که سامانه TARPS- CD را هم با خود داشتند.

هواپیمای F-14 تامکت متعلق به نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران در حال گشت در جزیره خارک

درسال ۱۹۸۷ برخی از اف-۱۴های مدل ای با موتور جنرال الکتریک اف۱۱۰ بهسازی شدند. این تامکت‌ها تامکت‌های دوباره طراحی شدهٔ اف-۱۴ ای+ بودند که بعدها در سال ۱۹۹۱ به اف-۱۴ بی تغییر یافتند. هواپیماهای مدل دی هم در همین دوره گسترش یافتند که موتورهای جنرال الکتریک اف۱۱۰ را با تجهیزات دیجیتالی هوانوردی جدیدتر مانند کابین خلبان شیشه‌ای با خود داشتند.
اضافه کردن قابلیت تهاجم زمینی
طراحی

بدلیل هزینه بالای طراحی این سوپر جنگنده در آن زمان، شرکت گرومن مجبور شد پروژه طراحی تام‌کت را به‌طور مشترک با نیروی دریای آمریکا ادامه دهد.
کابین خلبان اف-۱۴ تامکت دو جایگاه سرنشین در طول هم دارد. خلبان و افسر مسئول رادار رهگیری (آرآی‌او) روی صندلی پرتاب به بیرون مارتین-بیکر جی‌آریو-۷ای که با راکت حرکت می‌کند و از سطح زمین و با سرعت صفر ۴۵۰ گره به بالا پرتاب می‌شود، می‌نشینند. آنها در کاناپی هواپیما مجهز به ۴ آینه، دید ۳۶۰ درجه به بیرون دارند که یکی از این کاناپی‌ها برای افسر مسئول رادار رهگیری و دیگری برای خلبان است. کاناپی اف-۱۴ کاناپی سنتی است که دارای سه قسمت است. اما ساختار کلی آن بزرگ است و دید خوبی را از آن می‌توان داشت. خدمه هواپیما از کنترلگرها و دستگاه قدیمی و کلاسیک این هواپیما که ساختار چند گونه آنالوگ و دیجیتالی دارند، استفاده می‌کنند. کنترل هواپیما فقط به عهده خلبان است. تاکنون هیچ گونه سامانه کنترل دو نفری برای اف-۱۴ ساخته نشده است. کنترل‌گرهای اصلی اف-۱۴ یک نمایشگر سربالا است که توسط شرکت کایزر ساخته شده است و دو نمایشگر وی‌اس‌آی و اچ‌اس‌آی هستند که اطلاعات مربوط به سرعت، جستجو، و سایر اطلاعات را می‌دهند. اف-۱۴ای و اف-۱۴بی مثل هواپیماهای اف-۱۶ و اف-۱۸ نمایشگر چندکاره ندارند.

اف-۱۴ تامکت دماغه بزرگی دارد و این به خاطر آن است که هواپیما نه تنها دو سرنشین دارد، بلکه تعداد زیادی از سامانه‌های هوانوردی را هم دارد. ای‌سی‌ام (ECM) و قسمت جستجوگر خیلی فراگیر و بزرگ هستند. قسمت اصلی رادار هاگز ای‌دابلوجی-۹ ایکس-باند است که در مدل‌های ابتدایی سامانه دیجیتالی ۵۴۰۰ بایتی سبکی با حافظه دسترسی تصادفی ۳۲ کیلوبایتی را به همراه داشت. دیش آنتن، دیش عریض ۹۱ سانتیمتری مسطح است که ۱۰ کیلووات برق مصرف می‌کند و آنتن‌های پیچیده آی‌اف‌اف (IFF) دارد. چندین دستگاه جستجوگر و ردگیری دیگر نظیر ردگیری به هنگام جستجو، حرکت دادن به هنگام جستجو، تعقیب تک هدف پالس دوپلر (PDSTT)، و دستگاه تعقیب (JAT) نیز وجود دارند. این هواپیما قادر است ۲۴ هدف هوایی را به طور هم‌زمان رهگیری نموده و در آن واحد به سمت ۶ هدف در حالت ردگیری به هنگام جستجو تا حدود ۱۰۰ کیلومتر موشک شلیک کند. در حالت فقط-پالس (STT) برد حدود ۱۵۰ کیلومتر است. حداکثر برد جستجوگری فراتر از ۱۹۰ کیلومتر است، که حتی روی جنگنده‌ای دیگر در ۱۲۰ الی ۱۴۰ کیلومتری هم می‌توان قفل راداری انجام داد. موشک‌های کروز هم می‌توانند هدف این هواپیما با رادار ای‌دابلیوجی-۹ قرار بگیرند. چون این رادار در حالت دوپلر-پالس روی اهداف کوچک در ارتفاعات پائین هم قفل می‌کند و آنها را تعقیب می‌کند. دیش آنتن رادار در دماغه هواپیما قرار گرفته است و بیشتر سامانه‌های هوانوردی رادار درست در قسمت پشت دماغه نزدیک جایگاه خلبان جاسازی شده‌اند. سامانه‌های هوانوردی دیگر نیز (نظیر آی‌اف‌اف، رادیوهای برقراری ارتباط، ابزارهای جهت یاب و غیره) در نزدیکی جایگاه افسر رادار رهگیری قرار گرفته‌اند و بیشتر باسامانه‌های نمایشگر رادار ای‌ان‌دابلیوجی-۹ ترکیب شده‌اند.

هواپیماهای تام‌کت همچنین سامانه سیگنال‌های الکترونیکی مقابله، سامانه‌های اخطارگر رادار(RWR)، پخش کننده‌های خاشه/شعله در قسمت دم هواپیما، هماهنگ کننده آمار بین جنگنده‌ها، و سامانه دقیق ناوبری اینرسی نیز دارند. هماهنگی‌های اولیه در کامپیوتر ناوبری برنامه ریزی می‌شود و یک گردش نما در سیستم تمام حرکات هواپیما را زیر نظر دارد. این حرکات هواپیما به کامپیوتر ناوبری فرستاده می‌شود، و فاصله و جهت جت از اولین جای حرکتش محاسبه می‌گردد.... ادامه )))

خب این از معرفی دو سامانه جنگی کاملا متفاوت که در نهایت ماموریت تقریبا یکسانی دارند . اف-14 که یک شکاری افسانه ای برای جنگهای هوایی است و موشک هاوک که جزء بهترین سامانه های موشکی زمین به هوای دنیاست و علیرغم اینکه دهها سال از ساخت آن میگذرد اما باز هم سامانه ای کارآمد برای دفاع از آسمان هر کشوریست.

چگونه هاوک سجیل شد؟

موشک هاوک در ایران اغلب با تلفظ هاگ معرفی میشود . سابقه ورود این سامانه به زمان شاه برمیگردد. در آنزمان ایران برای دفاع از مرکز نظامی خود نیاز شدیدی به هاوک داشت و طبق برآـوردها حدود 30 سامانه از این پدافند برای ارتش ایران خریداری شد و در اطراف مراکز و شهرهای مهم ایران مستقر شد.

جنگنده اف-14 آ نیز در اواخر حکومت شاه به نیروی هوایی تحویل داده شد و روند تحویل این جنگنده ها تا زمان سقوط نظام سابق ادامه داشت. با پیروزی انقلاب و اعمال تحریمهای آمریکا روند صادرات نظامی آمریکا به ایران کاملا قطع شد و این مسئله بمصثابه ضربه ای مرگبار به ارتش تمام آمریکایی ایران بود که اکنون به خدمت انقلاب در آمده بود. تحولات و حوادث پشت سر هم آمد و رفت تا اینکه در 31 شهریور صدام حسین رییس جمهور وقت عراق به خیال اینکه شیری در بیشه ایران نیست با 12 لشکر زرهی به ایران حمله ور شد و بیش از 100 جنگنده و بمب افکن عراقی به برخی فرودگاههای و پایگاههای هوایی ایران حمله کردند.

گفتنی است اعراب درسال 1973 در یک جلسه بسیار سری قرار گذاشتند که با هماهنگی یکدیگر به ایران حمله کرده و استان خوزستان را از ایران جدا کنند.اما به علت توان نظامی برتر آن موقع ایران و هم پیمانی ایران با قدرتهای بزرگ جرات انجام چنین کاری را پیدا نکردند. بعد از انقلاب چند کشور عربی از چمله مصر- سوریه و لیبی از این پیمان جدا شدند ولی اعضای دیگر پیمان که از قبل خود را تا حدود زیادی تجهیز کرده بودند و برای چنین حمله ای تدارک بسیار دیده بودند به رهبری صدام جمله خود را آغاز کردند و به رسم اولین حمله اعراب به ایران نام آنرا قادسیه نامیدند.

در زمان شروع جنگ ارتش ایران در ضعیفترین موقعیت نظامی خود بود بطوریکه از شمالی ترین نقطه مرزی با ترکیه تا مرزهای جنوبی همجوار با عراق در خلیج فارس تنها 12000 سرباز کار دفاع از مرزهای غربی را انجام میدادند.که این تعداد برای محافظت از یک مرز وسیع و گسترده صدها کیلومتری بسیار ناچیز و اندک بود.

ضمن اینکه شورشهای مسلحانه از شمال تا جنوب سر برآورده بود و بخش زیادی از توان نظامی ایران سر گرم آرام سازی و سرکوب گروهکهای مسلح داخلی بود.

جهاد خود کفایی

از اولین روزهای اعمال تجریمهای آمریکا برخی متخصصان ارتش بحث لزوم حرکت به سمت خودکفایی نظامی برای جبران کمبودها را مطرح کردند و با تاسیس تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش اولین گام حرکت به سمت استقلال ارتش را برداشتند. بدلایل امنیتی تا سالهای میانی دهه 80 خورشیدی در رسانه ها هیچ مطلب و گزارش یا مصاحبه ای از این عزیزان وجود نداشت. یعنی شرایط امنیتی ایربان در آنزمان طوری بود که کوچکترین اطلاعات میتوانستذ در نهایت منجر به ترور پرسنل و نظامیان فعال در این پروژه ها میشد.

در آن زمان کمتر کسی باور میکرد ایران بتواند به تنهایی چنین کاری را انجام دهد چون فناوری صنعت هوایی بسیار پیشرفته تر از آن است که کشور جهان سومی ای مانند ایران بتواند کاری انجام دهد ضمن اینکه این فناوریها انحصارا در اختیار آمریکاییها ابر قدرتها بود و بقیه کشور تنها مصرف کننده و وارد کننده محصولات نظامی ابر قدرتها محسوب میشدند.

عده ای تصورشان این بود که آمریکاییها در نهایت به صنایع هوایی ایران بر میگردند و در غیر اینصورت تمام هواگردهای ایرانی ظرف مدت کوتاهی زمین گیر خواهند شد.

امیر عطاء الله بازرگان از موسسان اصلی سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش در اینباره میگوید:

این پروژه خط شکنی داشت . در حوالی سالهای 63 و 64 زمانیکه برخی بخشها جرات نمیکردند درخصوص کارهای بزرگی از این دست حتی فکر کنند انجام پروژه هایی مانند پروژه سجیل باعث میشد نیروهای دیگر قوت قلب بگیرند و به خودشان جرات دهندتا کارهایی مانند این یا کارهایی مهمتر از این پروژه را نه تنها انجام دهند بلکه به ثمر هم برسانندو حتی از دیگران پیشی بگیرند.

وقتی آمریکاییها ایران را ترک کردند انتظار دنیا این بود که نیروی هوایی کشورمان زمینگیر شود و کاری از پیش نبرد.حتی زمانبندی کرده بودند جنگنده- ترابری- رادارها- سایتهای موشکی و...هرکدام چه زمانی زمینگیر و غیرفعال خواهند شد. اصلا یکی از دلایل حمله عراق به ایران این بود که فکر میکردند ناوگان هوایی ایرانیا زمینگیر است یا بزودی زمینگیر خواهد شد. در این میان تنها کسی که روحیه میداد و عقیده داشت چنین اتفاقی نخواهد افتاد مقام معظم فرماندهی کل قوا بودند.

از آنجا که هواپیمای اف-14 تامکت یک هواپیمای بسیار پیشرفته ای بود بنابراین برخی دولتمردان آنموقع عقیده داشتند که نه تنها هزینه ریالی نگهداری این پرنده بسیار بالاست بلکه نگهداری آن تخصص بالایی هم میطلبد که ایران فاقد آن است بخصوص که آمریکا هم آنگونه که دیگر هواپیماها را پشتیبانی کرده بود در مورد این پرنده چنین کاری انجام نداده بود بعبارتی وقوع انقلاب فرصت نداده بود تا در مورد تامکت و سامانه پدافندی هاوک این پشتیبانیها به عمل آید.

فینیکس

موشک هوابه هوای فینکس AIM-54 سلاح اصلی جنگنده اف-14 به شمار میرود در واقع اف-14 بدون فینیکس چندان خطری ندارد . اما سامانه موشکی هوابه هوای اف-14 آنرا به یک جنگنده رهگیر بسیار ویرانگر و نیرومند تبدیل کرده است. این موشک 120 کیلومتر برد دارد و هر جنگنده اف-14 قادر است تا 6 تیر از این موشکها را برای عملیاتهای رهگیری دوربرد حمل و شلیک کند.

در زمان شاه بیش از 200 تیر از این نوع موشکها برای اف-14 های ایران خریداری شد. ولی مدتی بعد از آغاز جنگ تحمیلی کمبود موشکهای فینیکس بشدت حس میشد وبعد از اتمام موشک های فینکس عملا آسمان ایران بسیار بی دفاع شد .از این به بعد بود که برتری هوایی در آسمان ایران بدست عراقیها افتاد و وقاحت را بهخ حدی رساند که تامکتهای افسانه ای ایران را در رسانه های جمعی عربی گربه های بی آزار ایران خواند و تامدتها آسمان ایران جولانگاه هواپیماهای عراقی شده بود. ایران قادر نبود هیچ گونه موشک یا قطعه ای را از آمریکا بخرد .

بهمین دلیل متخصصان ایرانی دنبال جایگزینی برای این موشک بودند اما هیچ موشک دیگری وجود نداشت که بتواند جای فینیکس را بگیرد. لذا موشک زمین به هوای هاوک برای رفع این نیاز برگزیده شد اما مگر میشود موشکی زمین پایه هاوک را به عنوان هوا به هوا به کار برد؟

با تلاش بسیار متخصصان جهاد خودکفایی نیروی هوایی سر انجام موشک های هاوک با سیستمهای الکترونیکی اف-14 هماهنگ شدند و در مدتی کوتاه این پروژه به سرانجام رسید . با این موفقیت تا حدود زیادی خلاء موشکهای فینیکس پرشد و تامکتها توانستند دوباره به آسمان برگردند .

ترس و وحشت دشمن از این پروژه زمانی به اوج رسیید که نخستین سوخوی-24 آنها در پرواز به سمت تهران با شلیک یک تیر موشک هاوک توسط اف-14 ساقط شد.

معمولا در طراحی هواپیماهای جنگنده تعداد و نوع جنگ افزارهای قابل نصب بر روی آنها در هنگام طراحی مشخص میشود . امکان سنجی نصب و شلیک موشک هاوک از جنگنده اف-14 با توجه به نبود امکانات و دانش لازم آن روز ایران آنهم در مدتی کوتاه حتی به فکر آمریکاییها که سازنده این سیبستمها بودند هم نمیرسید.

موشک هاوک یک سامانه پیشرفته است که علیرغم قدمت اون هنوز هم به عنوان بخشی مهم از دفاع هوایی برخی از کشورهاست و تعدادی از مدلهای آن هنو.ز تولید و بفروش میرسد. ایران در آنزمان که در حال نصب و آزمایش هاوک بر روی اف-14 بود همزمان سعی زیادی برایب تامین قطعات و اجزای متعدد موشکهای هاوک برای گسترش حریم دفاع از آسمان ایران هم بود.

حال با توجه به تفاوتهای اساسی دو سامانه یعنی یک هواپیمای رهگیر برای نیروی دریایی آمریکا و یک سامانه دفاع هوایی نیروی زمینی آمریکا طبیعی بود که طرح پروژه سجیل نه تنها غیر علمی که غیر عملی باشد چه برسد به اینکه نتیجه بدهد .

دلیل دیگر اجرای این پروژه تحرک پذیری اندک سامانه هاوک بود که هزینه زیادی به نروی هوایی تحمیل میکرد .و در حین جابجایی خساراتن زیادی هم به اجزای سانمانه وارد میشد و گاهی نیز شناسایی شده و مورد حمله قراتر میگرفت. مزیتی که سجیل برای این مشکل داشت این بود که اینهمه تجهیزات و نفرات و پشتیبانیها حذف میشدند و عملا ما یک سامانه سیار در آسمان کشور داشتیم که در آن واحد در هر نقطه ای از ایران که لازم بود حضور می یافت و ماموریتش راتکمیل میکرد .این در حالی بود که برای جابجایی موشکهای هاوک حداقل 8کامیون مورد نیاز بود. با اجرای پروژه سجیل حداقل بار کاری 30-40 نفر از پرسنل نیز حذف میشد و موشک در اختیار ماشه زیر انگشت یک خلبان قرار میگرفت.

عراقیها به همان اندازه ای که از اف-14 میترسیدند از هاوکها هم حساب میبردند . این سامانه توانست در عملیات والفجر-8 بیش از 83 پرنده عراقی را به زیر بکشد . هر سایت موشکی هاوک قادر است تا شعاع 60 کیلومتری از حریم خود را پوشش داده و امنیت کامل را برقرار نماید.

بیشترین امنیت حریم هوایی ایران در زمان جنگ بمدد موشکهای هاوک تامین میشد و اغلب عملیاتهای ایران با پشتیبانی این سامانه بثمر نشست و گرنه با داشتن انواع جنگنده های میگ و سوخوی مگر عراقیها آسمان ایران را ترک میکردند.

متخصصان ایرانی با برنامه ریزی دقیق توانستند این دوسامانه را با هم هماهنگ کنند بطوریکه ادبیات واحدی برای این دو تنظیم کردند تا بتوانند زمان همدیگر را بفهمند.( موشکهای هوابه هوا معمولا اطلاعات خود را از طریق جنگنده های حامل دریافت میکنند و در صورت اشکال در برنامه ریزی نرم افزاری آنطور که باید عمل نمیکنند .)

در واقع کسی که هاوک را میشناسد اف-14 را نمیشناسد وکسی که با اف-14 سروکار دارد با هاوک بیگانه است . حتی اگر این دو را بشناسدسیستم سلاح را نخواهد شناخت . فناوری پایلون را نمیشناسد. این موشک معمولبا بر روی ریل قرار گرفته و شلیک میشود ولی زمانی که زیر بال اف-14 قرار میگیرد باید باید در یک زمان خاص از زیر بال جنگنده جدا شود و سپس با عمل کردن چاشنی مخصوص شلیک شود. دهنه بال این موشک 120 سانتیمتر است در واقع یک هواپیمای بی سرنشین کوچک در زیربال جنگنذده است. از آنجا که طرحهایی از این دست بسیار کم نظیر وحتی بی نظیر در دنیا بود اجرای این پروژه - مطرح کزردن آن در سطح نیرو- پاسخگویی به شبهات و ایرادات طرح - اجرای آن و به عهده گرفتن همه تبعات و عواقب آن بسیار مهم بود.

نخستین صدمه این بود که در حین آزمایشات ما دوخلبان زبده و یک اف-14 را از دست بدهیم که هم قدرت جنگی را پایین می آورد و هم روحیه ها را تخریب میکرد. در صورت شکست هم جرات اجرای چنین طرحهایی از متخصصان گرفته میشد و خودکفایی در نطفه به بن بست میرسید اما با موفقیت این پروژه علاوه بر به دست آوردن مجدد برتری هوایی روحیه نیروها نیز تقویت شد و این دستاورد بازتاب زیادی در دنیا داشت.

گفته میشود که مهندسان ایران با طراحی یک سیستم فعال سازی به اندازه دوبرابر یک قوطی کبریت توانستند مشکل شلیک موشک در زمان جدا سازی از پایلونها را حل کنند. این سامانه در داخل موشک نصب میشود و عمل روشن کردن موتور موشک را به طور خودکار انجام میدهد.

هواپیمای اف-14 در هر پرواز میتواند تا 6 موشک فینیکس را حمل کند ولی به علت ابعاد بزرگ هاوک تنها دو و یا حداکثر 3 موشک هاوک بر روی اف-14 قابل نصب است. که اغلب در دو طرف زیربال جنگنده قرار میگیرند.

بقیه این جایگاهها را میتوان با موشکهای AIM-7 اسپارو و AIM-9 سایدویندر پر کرد. در زمان جنگ روند افزایش قدرت رزمی تامکتها ادامه یافت بطوریکه متخصصان ایرانی توانستند موشکهای R-73, R-60 , R-27 روسی وحتی موشک چینی PL-7 را بر روی این جنگنده نصب و عملیاتی کنند.

موشک هاوک هم اکنون یکی از سلاحهای سلازمانی تامکتهای ایرانی است و هر تامکت در آن واحد هم میتواند فینیکس حمل کند و هم هاوک. بدون اینکه تغییری در ظاهر جنگنده رخ داده باشد.

زمانی که آمریکاییها میخواستندموشک فینیکشس را بر روی اف-14 عملیاتی کنند مجموعا 502 شلیک انجام دادند اما برای ایران انجام چنین چیزی غیر ممکن بود و با آزمایشات بسیار پیچیده و مساله آفرین و خطرناک سرانجام موفقیت این پروژه تایید شد .

تست این سامانه هم خود یک پروژه دیگر بود. آمریکاییها یک جت سوپر سونیک (مافوق صوت ) بی سرنشین را برای آزمایش سامانه هاوک به ایران داده بودند که این سامانه و حتی خود هواپیما تا آن زمان تست نشده بودند .

خوشبختانه این آزمایش برای نخستین بار و پس از عملیاتی کردن خود سامانه و پرواز آن در منطقه سمنان دریک عملیات سنگین انجام شد و موشک هاوک شلیک شده از اف-14 در حالیکه 8000 پا ارتفاع و. 350 نات سرعت داشت توانست هواپیمای VSTT را در ارتفاع 12000 پایی و در فاصله 35 مایلی در حالیکه سطح مقطع راداری بسیار کمی هم داشت مورد اصابت قرار داده و نابود کند. پس از انجام این تستها بود که نیروی هوایی اجازه داد تا موشک هاوک به جنگ افزار اف-14 تبدیل شود و عملیاتی شود.

تام کوپر در مورد این پروژه درمقاله تحلیلی در مورد نیروی هوایی ایران چنین مینویسد :

جدا از موشک فاطر که به راحتی روی هواپیماهای F-4 و F-14 بدون هیچ مشکلی نصب می شد، ایرانیان ریل های پرتاب موشک نزدیک برد روسی آرچر R-73 را هم برای نصب این موشک روی هواپیماهای فوق الذکر تولید کردند. به علاوه، نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران مدت هاست که هواپیماهای تامکت خود را با موشک هوا به هوایی که به طور بومی آن را طراحی کرده است مسلح نموده است. این موشک که سجیل یا AIM-23C یا یاسر هم خوانده می شود، نمونه ای از موشک ضد هوایی زمین به هوای هاوک یا MIM-23B آمریکایی است. گفته می شود که کوشش برای ساخت چنین موشکی در حقیقت از جایی شروع شد که اسرائیل دست به استارت پروژه ی Distant Thunder یا Distant Reach کرد. در این پروژه، نیروی هوایی اسرائیل و صنایع هواپیماسازی این رژیم تلاش هایی را برای تبدیل موشک ضد رادار AGM-78 به یک موشک هوا به هوا برای رهگیری هواپیماهای سریع السیر MiG-25 انجام دادند. ظاهراً ایران کار تبدیل موشک های زمین به هوای MIM-23B را به موشک های هوا به هوا از سال 1986 شروع کرده بود. پروژه تبدیل موشک های هاوک به موشک هایی که از هواپیماهای جنگنده قابل پرتاب باشد، پروژه «قوش آسمان» نامیده شد. تست های اولیه این موشک بسیار نا امید کننده بود. ظاهراً خطوط ارتباطی رادار AN/AWG-9 برای موشک هاوک کافی نبود و سیستم هدف گیری موشک هاوک نیز در برقراری ارتباط با این رادار دچار مشکل بود. در جنگ ایران و عراق هم بیش از یکی دو موشک هاوک شلیک نشد چرا که این پروژه با مشکلات بسیاری مواجه بود. اگرچه در سال های اخیر گفته می شود که مشکلات این موشک به کلی رفع شده و موشک هاوک هواپرتاب به طور محدود در خدمت نیروی هوایی است. تعداد زیادی از تامکت های نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران به منظور توانایی حمل موشک هاوک دستخوش تغییراتی شدند.