نسلهای پیشرفته توانمندی موشکی ایران موضوعی نیست که بتوان در یک گزارش کوتاه به تحلیل آن پرداخت اما در میان «شهابها» و «سجیلها»ی آسمان قدرت ایران، ستارههایی از افتخارات دیده میشوند که کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند. موشکی که در ادامه به آن اشاره میشود، یکی از دقیقترین موشکهای جهان (بر اساس میزان خطا) بوده و اگر چه مدتی است در اختیار نیروهای مسلح کشورمان قرار دارد، اما ویژگیها و قابلیتهایش در مقابله با دشمنان، آن را در جایگاهی خاص نسبت به دیگر موشکها قرار داده است.
روند ساخت موشک فاتح 110
ایران نیز با درک اهمیت موشکهایی با برد کوتاه، به برنامهریزی برای طراحی و ساخت آن پرداخت. برای ساخت این موشک مورد نیاز کشورمان، تقسیم وظایف صورت گرفت و قرار بر این شد تا ابتدا نرم افزار شلیک و سیستم پیشرانههای آن طراحی و ساخته شوند.
متخصصان یکی از مراکز جهاد خودکفایی نیروهای مسلح با انجام طراحیهای مورد نیاز، اولین گام را در این راه برداشتند. سپس نوبت به ساخت موتورهای سوخت جامد رسید؛ این مرحله از سختترین اقدامات در راه دستیابی به هدف بود. پس از سختترین اقدامات در راه دستیابی به هدف بود. پس از طراحیهای اولیه درباره شکی حرکتی و سرعت موشک و نیز تست سوخت جامد روی موشک، نوبت به تستهای عملیاتی رسید.
در تستهای عملیاتی، ابتدا موشک روی یک سکو قفل شده و موتور همانند زمان شلیک اقدام به فعالیت میکرد. اما این تستها یک مشکل عمده داشت: نبود سیستم تلهمتری (سیستمهای تله متری برای تست موشکها و ارزیابی میزان صحت عملکرد آنها مورد استفاده قرار میگیرند). این سامانه مهم نیز با برنامهریزی فشرده و شبانهروزی ساخته و موجب شد تا کشور نیاز خود را به این سیستم، با چنین روشی برطرف کند. تستهای عملیاتی موفق و نتیجه رضایت بخش بود. نام موشک چه گذاشته شود؟ به نام امیر المومنین (ع) و نگاه ایشان در ساخت یک توانمندی ویژه برای دفاع از میهن اسلامی، آن را «فاتح 110» نامیدند.
اولین نسل موشک فاتح 110 بردی حدود 110 کلیومتر داشت. به خاطر اهمیت و تلاش ویژهای که برای ساخت سیستم هدایت این موشک به کار گرفته شده بود و نیز بهرهمندی آن از یک سیستم الکترواپتیکالی دقیق برای هدایت، خطای این موشک زمین به زمین فقط و فقط 10 متر تخمین زده شده است که با توجه به سر جنگی چند صد کیلومتری آن، محدوده 10 متری اصلا نکتهای به حساب نخواهد آمد.
بنا بر روال ساخت تجهیزات دفاعی بویژه موشکها، این سامانه مدرن برای بهینه سازی تحویل سازمان صنایع هوا – فضای وزارت دفاع شد. یکی از ویژگیهای مهم این موشک، استفاده از آن برای ارتقای موشک شهاب ـ 3 بود، بدین نحو که با توجه به استفاده فاتح 110 از سیستم سوخت جامد، آزمایشها برای بهرهمندی شهاب ـ 3 از سوخت جامد به جای مایع، از طریق بررسی عملکرد این موشک انجام میشد و زمانی که تستها از موفقیت سوخت جامد روی موشک فاتح خبر دادند، متخصصان کشورمان به سمت ساخت شهاب ـ 3 با سوخت جامد رفتند. رسانههای خارجی در زمان بهرهبرداری از نسل دوم این موشک، آن را کارآمدترین موشک ساخت ایران توصیف کردند. نسل دوم این موشک با ارتقای حدود 50 کیلومتری برد آن، فاتح 110 را در ردیف دقیقترین موشکهای کوتاهبرد زمین به زمین در جهان قرار داد.
آخرین جمعبندی یکی از نهادهای مسئول درباره فعالیتها و برنامهریزیهای صورت گرفته برای تولید فاتح 110، از 5 میلیون ساعت تلاش مستمر و بدون چشمداشت حکایت دارد؛ یعنی 208 هزار روز! طراحی یک سیستم جدید و استفاده از فناوری انحصاری برای ساخت این سیستم، منجر به تولید یک موشک هدایت شونده دقیق شده است که دانش نوینی را برای ایران به ارمغان آورد و میلیونها دلار نیز در مراحل مختلف آن صرفهجویی شد.
فاتح-110: صدایی که شنیده شد!
"
امیلی لاندو " مدیر پروژه کنترل تسلیحات و امنیت منطقه ای موسسه مطالعات
امنیتی دانشگاه تل آویو معتقد است که فاتح-110 خطری جدی برای نیروهای
آمریکایی مستقر در منطقه است و میگوید این حقیقت که ایران می تواند با
موشک های فاتح 110 اهدافی را
در زمین و دریا مورد هدف قرار دهد ، به اهداف و منافع ایالات متحده آمریکا
در منطقه اشاره دارد.
این کارشناس اسراییلی با اشاره به پایگاه های
نظامی آمریکا در کشورهای مختلف منطقه که در تیررس این موشک ایران است ، گفت
: آزمایش این موشک پیامی بازدارنده از جانب ایران به آمریکا یا اسراییل
است تا در فکر حمله نظامی به تاسیسات هسته ای ایران نباشند.
آزمایش موشک فاتح 110 در شرایط کنونی (
افزایش تهدید به حمله اسراییل ) نشان می دهد که تهران نسبت به این تهدیدها
عصبی و آسیب پذیر است.
بنیاد هریتیج نیز در گزارشی با عنوان "ایران در تازهترین آزمایش موشکی خود به دنبال سست کردن عزم آمریکا بود"، که در مردادماه سال 1391 منتشر شد به اخبار منتشر شده درباره آزمایش موفقیتآمیز نسل چهارم موشک فاتح-110 ایران پرداخته و مینویسد؛ این تحول، نشاندهنده لزوم استقرار سیستم دفاع موشکی آمریکا برای حفاظت از شهروندان، متحدان و منافع امنیت ملیاش است.
در این گزارش که به قلم "اسکات اریکسون" در سایت "پروتکت امریکا" منتشر شده، آمده است: در حالی که بحثها درباره اندازه و دامنه سیستم دفاع موشک ضدبالستیک کشور ما همچنان ادامه دارد، چیزی که ثابت مانده، این است که ایران همچنان درگیر بازی تحریککننده از نوع نظامی است.
وزارت دفاع ایران چند روز پیش اعلام کرد این کشور با موفقیت موشک به روز شده فاتح-110 را آزمایش کرده است. به گفته مقامات ایرانی، این مدل جدید از فاتح-110، قادر به حمله به اهداف زمینی با فاصله 300 کیلومتری است که این مسئله منجر به در تیررس قرار گرفتن بیشتر نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه و متحدانمان در خاورمیانه خواهد شد.
احمد وحیدی وزیر دفاع ایران گفت: "نیروهای مسلح با استفاده از نسل چهارم موشکهای فاتح-110 قادر به هدفگیری و تخریب اهداف زمینی و دریایی، نقاط اجتماع دشمن، مقرهای فرماندهی، سایتهای موشکی، انبارهای مهمات، سیستمهای رادار و دیگر اهداف با دقت نقطهزنی خواهند بود." در اینجا نه به صحت ادعاهای ایران بلکه به تازهترین اقدامات تحریک آمیزش باید با نگرانی توجه کرد.
اگر گفتههای ایران درست باشد، آزمایش اخیر موشکی، نشاندهنده گام دیگری در پیشرفت این کشور برای تبدیل شدن به نیروی توانمند منطقهای و ژئوپلیتیکی خواهد بود. موشک فاتح-110 که پیشرفتهتر از نسل پیشین موشکهای اسکاد کوتاهبرد است، میتواند 500 کیلوگرم مواد منفجره را حمل کند. این موشک علاوه بر اینکه به منظور حمل مواد منفجره زیاد، اعم از کلاهکهای شیمیایی طراحی شده، قابلیت حمل مواد انفجاری هستهای یا بیولوژیک را نیز دارد و با توجه به برد افزایش یافته نسل جدید فاتح-110، ایران میتواند چندین هدف راهبردی آمریکا از جمله ناوگان پنجم نیروی دریایی این کشور در بحرین را هدف قرار دهد.
این پیشرفت موشکهای کوتاهبرد فاتح-110 را اگر با قابلیتهای موشکهای میانبرد و دوربرد "عاشورا" و "شهاب-3" در نظر بگیریم، تردیدی درباره اینکه ایران خواستار ایفای نقشی سلطهجویانهتر در خاورمیانه است، باقی نمیماند.
با توجه به تمایل اعلامشده از سوی ایران، مبنی بر محو اسرائیل از روی کره زمین و رویکرد دولت این کشور نسبت به آمریکا، انتظار اینکه این کشور پس از دستیابی به توانایی پرتاب تسلیحات هستهای یا بیولوژیک به آمریکا و یا متحدانش حمله کند، بعید به نظر نمیرسد. هرگونه اقدام تحریکآمیز ایران باید یادآور این حقیقت باشد و دولت آمریکا با این یادآوریها، باید عزم خود را برای دفاع از شهروندان، متحدان و منافع امنیت ملی بیش از پیش جزم کند.
کدام اهداف آمریکایی در تیررس فاتح هستند؟
بیشترین پایگاه های نظامی آمریکا در
کشورهای افغانستان و کویت قرار داشته و شامل پایگاه های هوایی و کمپ های
استقرار نیروهای زمینی است. فواصلی که برای پایگاه های آمریکا در کشورهای
منطقه ذکر می کنیم شامل کمترین فاصله از مرزها یا جزایر کشورمان است که به
صورت مسافت مستقیم محاسبه شده و در صورت لزوم شلیک موشک از عمق کشور
طبیعتاً برخی از سلاح های ذکر شده در هر مورد قابل استفاده نیستند. هر چند
به نظر می رسد در پاسخ اولیه شلیک از عمق مد نظر قرار گیرد اما با این وجود
همگی راکت های معرفی شده در مراحل بعدی پاسخ موشکی مورد توجه خواهند بود.
کشور
کوچک کویت که بیشتر شبیه به یک پادگان بزرگ نظامی آمریکا است در بر دارنده
دو پایگاه هوایی و 6 کمپ نیروهای ارتش این کشور است. پایگاه هوایی علی
السالم با 115 کیلومتر فاصله از مرزهای کشورمان، به راحتی توسط تمامی راکت
ها و موشک های نام برده در این گزارش قابل تهدید است. مجموعه آشیانه های
این پایگاه در دو منطقه جنوب و شمال غربی و محوطه نگهداری هواپیماهای
ترابری نیز در شرق آن قرار دارند. طول باندهای این پایگاه هوایی حدود 3000
متر بوده بنابراین ظرفیت پذیرش عمده هواپیماهای سبک و سنگین را دارد.
در بین پایگاه هایی که مورد استفاده آمریکایی ها هستند نام چند محل در پاکستان نیز به چشم می خورد که شامل دو پایگاه مهم شمسی در فاصله 199 کیلومتری و شهباز در فاصله 527 کیلومتری است. طبق مطالب موجود در رسانه های تخصصی نظامی، از پایگاه شمسی برای پرواز هواپیماهای بدون سرنشین استفاده می شود. پایگاه شمسی توسط مدل 3بی راکت زلزال و تمامی انواع موشک های بالستیک کشور قابل تهدید بوده و پایگاه شهباز نیز توسط موشک های بالستیک میانبرد و دوربرد قابل اصابت است.
فاتح-110 قاتل کشتی میشود!
بعد از تجربیات موفق این موشک و مشاهده دقت بالای آن توسط متخصصان و به همت شهید طهرانی مقدم برنامه ای برای طراحی یک نوع موشک ضد شناور منحصر بفرد بر اساس فناوری فاتح تنظیم شد و حاصل این برنامه موشکی نیرومند و بسیار دقیق بود با نام "خلیج فارس"
، "خلیج فارس" یک موشک بالستیک ضد کشتی با سوخت جامد تک مرحلهای مافوق صوت با برد ۳۰۰ کیلومتر است که بر اساس موشک فاتح ۱۱۰ طراحی و ساخته شده است. این موشک با یک کلاهک انفجاری ۶۵۰ کیلوگرمی تجهیز شده که از ترکیبی از سیستمهای هدایت بهره میبرد که از رهگیری آن جلوگیری میکند.
در 18 بهمن 89 برای نخستین بار بود که سردار سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یک نشست خبری از تولید انبوه جدیدترین موشک بالستیک و هوشمند سپاه ضد اهداف دریایی خبر داد که دشمن در ردگیری و خنثی کردن این موشک فاقد توانایی لازم است.
موشک هوشمند و بالستیک
"خلیج فارس" همان موشکی بود که سردار جعفری خبر از تولید انبوه آن داد که یک موشک مافوق صوت و کشتیزن بوده و تفاوت آن با موشکهای
قبلی این است که دیگر موشکها عمدتاً با سرعتی زیرصوت و به صورت کروز عمل میکردند
اما موشک "خلیج فارس " با سرعتی مافوق صوت و به صورت بالستیک از سطح زمین
شلیک شده و به صورت عمودی از ارتفاع بالا میتواند هرگونه ناو و یا شناور دشمن را
مورد هدف قرار دهد.
"خلیج فارس" به صورت هدایت ترکیبی عمل کرده به طوری که جستجوگر آن در فاز نهایی بر روی هدف قفل میکند و در این حالت هرگونه شناور دشمن هیچ راه گریزی از اصابت این موشک که کلاهکی با حدود 650 کیلوگرم مواد منفجره دارد، نخواهد داشت؛ سوخت موشک "خلیج فارس" جامد است.
گفتنی است این موشک برای نخستین بار در رزمایش دریایی پیامبر اعظم۳ در سال 87 و آخرین بار آن 2 هفته پیش ( 14 تیر 91) در رزمایش پیامبر اعظم (ص ) 7 آزمایش شد و به اعتقاد کارشناسان تنها 2 فروند از این موشکها برای نابودی ناو هواپیمابر کافی هستند.
با انعکاس خبر تولید این موشک در رسانههای مختلف جهان، نگرانیهای غربیها و به خصوص آمریکاییها
و صهیونیستها از خودکفایی ایران در ساخت موشکهای ضد ناو هواپیمابر دو چندان شد.
لازم به ذکر است که سیستمهای ضد موشکهای ناوهای هواپیمابر آمریکا اعم از فالانکس mk-4 و sea اسپارو و... برای زدن موشکهایی مانند سانبرن که با سرعت حدود 400 متر در ثانیه حرکت میکنند با مشکل جدی روبهرو هستند چه برسد موشکی با سرعت معادل 3 هزار متر در ثانیه آنهم موشکی که با تبعیت از الگوریتم بالستیک به هدف برخورد میکند و نه خط مستقیم.
به طور خلاصه، این نکات را میتوان به عنوان موارد مهم در تحلیل عملکرد موشک خلیج فارس بیان کرد:
ـ موشکهای کروز مانند "نور"، تنها 160 کیلوگرم سرجنگی دارند اما کلاهک خلیج فارس معادل 7 بمب معمولی مارک 82 یا 3 بمب مارک 83 خرج انفجاری در خود جای داده است.
انفجار یک بمب معمولی 3 حالت برخورد، شوک و موج و نیز اثر حرارتی بوجود میآورد و تفاوت عمده بین موشک و بمب، در برخورد با سرعت بالا در موشکها است لذا با سرعت برخورد بالایی که موشک خلیج فارس دارد پیشبینی میشود به مقدار نامعلومی بسته به نوع فیوز و طراحی سرجنگی در سطح عرشه ناو نفوذ کند.
البته نفوذ در عرشه ناو بسته به تکنولوژی و طراحی کلاهک خلیج فارس دارد که در گونههای مجهز به کلاهک بارانی برخلاف گونههای معمولی و سنگرشکن انفجار در سطح توزیع میشود.
ذکر این نکته نیز ضروری است که اثر حرارتی انفجار یک بمب 450 کیلویی قادر به ذوب فولاد زرهی با قطر بیش از 5 سانت پیش از نفوذ است. ( بدنه ناوهای هواپیمابر از استیل استراکچر و سطوح آن با آلومینیوم پوشیده شده است).
در حالت عمومی قدرت انفجاری ناشی از برخورد چنین بمبی حدود 1.2 تا 8 متر در عمق زمین نفوذ میکند و دایرهای به قطر 7 تا 18 متر بوجود میاورد.
کلاهک بارانی نیز میتواند تا 3 هزار قطعه انفجاری با سرعت متغییر بین 600 تا 2 هزار متر بر ثانیه به اطراف خود پرتاب کند که شوک ناشی از انفجار با سرعت متغییر از 500 تا 800 متر بر ثانیه از محدوده انفجار به بیرون خارج میشود و جریانی برابر با 1.8 تا 2.5 برابر صوت بوجود میآورد.
موج انفجار تولید شده در نوع بارانی به تنهایی قادر است سطح کل ناو را از هر جسم متحرکی تخلیه کند.
با داشتن چنین پیش فرضهایی، این نکته را نیز باید به وضعیت پیش از انفجار افزود که در عرشه هر ناو هواپیمابر تعدادی هواپیمای آماده به پرواز لود شده با بمب و موشک و سوخت کامل وجود دارند. همچنین بر روی عرشه این ناوها تجهیزات بسیار حساس مدیریت پرواز و کنترل فرود و برخاست مثل کاتابولت وجود دارد که بدون آنها عملا ناو توانایی خود را از دست میدهد و با یک قایق معمولی غیر نظامی برابری خواهد کرد!
منابع:
درود خدا بر رزمندگان ایران
با سلام
از مطالب زیبای شما بسیار استفاده کردم. خیلی عالی بود. ان شاء الله موفق و پیروز و شاد باشید.