شاهین؛سنگین ترین پهپاد نزاجا+عکس

شاهین؛سنگین ترین پهپاد نزاجا+عکس

با توجه به ماموریت اصلی «شاهین» که در حوزه شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات تعریف شده است، زیر دماغه آن دوربینی بکار رفته که حکم چشمان تیزبین این پرنده را دارد.

به گزارش مشرق به نقل از فارس، در همان سالهای دفاع مقدس بود که جمهوری اسلامی ایران اولین گام‌ها را برای استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین با ساخت پهپاد «مهاجر» برداشت.

چند سال پس از آن که ایران استفاده از این هواپیماها را به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی در دکترین دفاعی خود گنجاند، «مهاجر»ها که حالا بعد از چند نسل، معروفترین خانواده پهپادی ایران هستند، جایگاه مهمی در این مسیر داشتند.

* شناسایی مناطق عملیاتی؛ ماموریت مهاجرها

نسل اول و دوم مهاجر به دلیل وضعیت آن زمان (ایام جنگ تحمیلی) بلافاصله در نیروهای مسلح به کار گرفته شدند که البته ماموریت اصلی آنها شناسایی و تصویربرداری از مناطق مورد نظر فرماندهان بود.

بعد از این دونسل، مهاجرهای نسل 3 و 4 ساخته شدند. مهاجر3 برای عملیات مراقبت هوایی و شناسایی اهداف مدنظر در فاصله 100 کیلومتری طراحی و ساخته شد که می‌توانست در شرایط گوناگون جوی مأموریت خود را اجرا کند.

کاربرد این پهپاد مانند نمونه‌های قبلی، شامل مراقبت هوایی و شناسایی، جنگ الکترونیک، رله ارتباطی، دیده بانی و هدف یابی و دادن گرا، کنترل نوار مرزی جهت مبارزه با قاچاقچیان، کنترل ترافیک شهری، عکسبرداری جهت تهیه نقشه های جغرافیایی است و توان ارسال تصاویر گرفته شده به صورت آن‌لاین را دارد.

با پیشرفت صنایع هوایی قدس در امر طراحی و بهسازی پهپادها و بر اساس نتایج حاصله از نمونه‌های تحویل شده به نیروهای مسلح، هواپیمای مهاجر4 در ابتدا جهت عملیات مراقبت هوایی و شناسایی اهداف در فاصله 150 کیلومتری طراحی و ساخته شد.

* تغییر در نسل چهارم مهاجر

در بدنه مهاجر4 البته تغییراتی نیز به چشم می‌خورد. برای مثال به جای استفاده از طرح بال بالا در مهاجر2 و 3، در مهاجر4 از طرح بال پایین (نصب بال در پایین بدنه) استفاده شد که دارای مزایایی نسبت نمونه های قبلی است از جمله سطح مقطع راداری کمتر، کاهش سطح هواپیما از روبرو، کمک اثر سطح به بلند شدن پرنده در صورت برخاست از باند و همچنین کاهش نیروی مقاوم (درگ) القایی.

تغییرات طراحی مهاجر4 که بلوغ طراحی پهپادهایی در این رده را نشان می‌داد، به همین جا ختم نشد بلکه شکل بال این پرنده نیز بهبودهای زیادی یافت از جمله به جای شکل پیکانی بالهای مهاجر 2 و 3 در این نمونه از بال ذوزنقه ای استفاده شده است که علاوه بر کاهش درگ، به افزایش سفتی بال نیز کمک می‌کند، ضمن اینکه مساحت بال نیز افزایش یافته که به افزایش نیروی بالا برنده و در نتیجه افزایش وزن برخاست و محموله قابل حمل می‌انجامد.

بنا بر این گزارش، بیشینه سرعت مهاجر4 به حدود 200 کیلومتر بر ساعت و سقف پرواز آن نیز 15000 پا(حدود 4500 متر) می‌رسید که نسبت به مهاجر 2 و 3 که تا 11هزار پا توان صعود داشتند، می‌توانست محدوده وسیعتری را پوشش دهد.

یکی از مدل های ساخته شده از نسل چهارم مهاجر، پهپاد «شاهین» بود که ویژگی‌هایی به مراتب بیشتر از دیگر نمونه‌های مشابه داشت.

* شاهین؛ سنگین‌ترین پهپاد نزاجا

پهپادها را به چند جهت می‌توان دسته بندی کرد: نوع ماموریت و یا میزان قدرت مانوردهی، برد، مداومت پروازی و وزن.

پهپاد «شاهین» که در حقیقت توسعه یافته نسل چهارم مهاجر است، با وزنی در حدود 230 کیلوگرم، به عنوان سنگین ترین پهپاد حاضر در نیروی زمینی ارتش به حساب می‌آید.

این پهپاد می‌تواند تا عمق 150 کیلومتری رفته، عملیات خود را انجام دهد و بازگردد و یا اینکه 300 کیلومتر به پیش رود و به پایگاه بعدی برسد که در این صورت برد عملیاتی آن دو برابر خواهد شد.

* چشمان تیزبین شاهین

با توجه به ماموریت اصلی «شاهین» که در حوزه شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات تعریف شده است، زیر دماغه آن دوربینی بکار رفته که حکم چشمان تیزبین این پرنده را دارد؛ دوربینی که با قابلیت بزرگنمایی تا 28 برابر، می‌تواند کارایی این پهپاد را در حوزه ماموریتی خود به شدت افزایش می‌دهد.

سیستم ارسال تصاویر این پهپاد نیز همچون مدل‌های دیگر پهپادهای ایرانی، از قابلیت ارسال آن لاین برخوردار بوده و می‌تواند فرماندهان را در کمترین زمان ممکن در جریان شناسایی مناطق مورد نظر بگذارد.

* عدم ذخیره اطلاعات بر روی پهپادهای ایرانی

از آنجایی که ذخیره اطلاعات بر روی هواپیماهای بدون سرنشین ممکن است در برخی مواقع به صلاح نباشد، معمولا ذخیره اطلاعات برروی پهپادهای ایرانی صورت نمی‌گیرد (اگرچه این توان وجود دارد) و اطلاعات به صورت مستقیم به ایستگاههای زمینی ارسال می‌گردد.

اگرچه ماموریت اصلی «شاهین» در حوزه شناسایی تعریف شده اما این پهپاد از گذشته مجهز به تسلیحات رهاشونده مانندانواع بمب‌ها بوده که به این ترتیب می توان از آن در حوزه مقابله با برخی اهداف استفاده کرد؛ موضوعی که در برخی رزمایش‌ها نیز مورد تست و ارزیابی قرار گرفته است.

* «شاهین» چطور کنترل می‌شود

با توجه به برد پروازی این هواپیما که کاملاً از دید کاربر خارج می شود، امکان هدایت آن به وسیله کاربر از ایستگاه کنترل زمینی به دو صورت نیمه خودکار و یا تمام خودکار وجود دارد.

در حالت نیمه خودکار، کاربر با دیدن اطلاعات پروازی هواپیما که در صفحه نمایش ایستگاه نشان داده می‌شود، هواپیما را متناسب با مأموریت، کنترل و هدایت می‌کند.

در حالت تمام خودکار، مختصات جغرافیایی نقاط از پیش تعیین شده و مسیر پرواز توسط کاربر از طریق ایستگاه کنترل زمینی در حافظه تجهیزات الکترونیکی هواپیما ذخیره شده و هواپیما با استفاده از سامانه GPS و ارتفاع‌سنج می‌تواند مسیرهای از پیش تعیین شده را طی کند. البته کاربر نیز در حین پرواز می تواند در مسیر پرواز تصحیحات مورد نظر فرمانده عملیات را اعمال کند.

بازیافت «شاهین» نیز می‌تواند از دو طریق استفاده از چتر و یا ارابه فرود صورت می‌گیرد.

خرید سنگین تسلیحاتی امارات و عربستان

خرید سنگین تسلیحاتی امارات و عربستان

عربستان سعودی و امارات به دنبال خرید موشک و بمب‌های سنگرشکن به ارزش 11 میلیارد دلار هستند.

به گزارش مشرق به نقل از سی ان ان آمریکا، وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) اعلام کرد به کنگره این کشور اطلاع داده است قصد دارد قراردادهای جدید تسلیحاتی را به ارزش 11 میلیارد دلار با دو کشور عربستان سعودی و امارات امضا کند.
 
این قراردادها مربوط به فروش انواع موشک و بمب های سنگرشکن هستند.
 
وزارت دفاع آمریکا موظف است قبل از امضای قرارداد فروش تسلیحات یا خدمات نظامی به کشورهای خارجی، این موضوع را با جزئیات به اطلاع اعضای کنگره برساند و موافقت آنها را با امضای این قراردادها دریافت کند.
 
"آژانس همکاری های دفاعی" وابسته به وزارت دفاع آمریکا مسؤولیت سازماندهی قراردادهای فروش تسلیحات به کشورهای خارجی و اطلاع رسانی این موضوع به کنگره را دارد.
 
آژانس همکاری های دفاعی آمریکا در این باره اعلام کرده است: قرارداد نخست با امارات به ارزش 4 میلیارد دلار شامل فروش 5 هزار بمب از انواع GBU-39b قابل هدایت، سیستم های تسلیحاتی و آموزش، تامین مهمات و قطعات تسلیحات می شود.
 
در توجیه این اقدام، وزارت دفاع آمریکا اعلام کرده است: این قرارداد نظامی با امارات، به حمایت از امنیت آمریکا از طریق کمک به بهبود وضعیت امنیتی یک کشور دوست و تضمین ثبات در خاورمیانه کمک می کند.
 
آمریکا همچنین قرار است پشتیبانی از جنگنده های اف 16 امارات را فراهم کند و تکیه به حضور نظامی آمریکا در منطقه را کاهش دهد.
 
قرارداد تسلیحاتی دوم با عربستان سعودی نیز به ارزش 6.8 میلیارد دلار و شامل فروش 650 موشک از نوع AGM-84 و یک هزار بمب هدایت شونده از نوع GBU-39b و موشک های دیگر و سامانه های آموزشی است.
 
وزارت دفاع آمریکا در توجیه امضای این قرارداد تسلیحاتی با ریاض نیز گفته است: امضای این قرارداد به عربستان سعودی در رویارویی با تهدیدات فعلی و آتی در منطقه ، کمک می کند.

کلاهک‎ موشک‎های بالستیک ایران را بهتر بشناسید +تصاویر

کلاهک‎ موشک‎های بالستیک ایران را بهتر بشناسید

انواع کلاهک‎های نصب‌شده روی موشک‌های بالستیک کشورمان که هریک برای طیفی از مأموریت‎ها کارایی دارند از جلوه‎های رشد و بالندگی در صنعت موشکی ایران است که بخش زیادی از بازدارندگی دفاعی کشور پس از جنگ تحمیلی مدیون آنهاست.

گروه دفاع و امنیت مشرق ـ موشک‎های نظامی ساخته شده‎اند تا مواد منفجره را به محل هدف برسانند و پس از اصابت، با انفجار حاصله آن را از بین ببرند. این محموله در بخشی از موشک که اصطلاحاً به آن سر جنگی (کلاهک جنگی Warhead) گفته می‎شود قرار می‎گیرد.

در موشک‎های بالستیک قدیمی و برخی از موشک‎های بالستیک فعلی، سرجنگی ثابت است یعنی موشک در مرحله نهایی حرکت، به همراه کل بدنه خود به سمت زمین می‎آید. در حالی که در موشک‎های جدید، سرجنگی جدا شونده است یعنی بخش مربوط به محموله انفجاری پس از مرحله اوجگیری از موشک جدا شده و به سمت زمین حرکت می‎کند.

خانواده موشک‎های بالستیک راهبردی (استراتژیک) ایرانی که بیشترین تعداد آنها را نمونه‎های گوناگون شهاب تشکیل می‎دهند از انواع این سرجنگی‎ها بهره‎مند هستند که هر یک مربوط به عملیات خاصی است. از اینرو در این گزارش بیشتر به بررسی کلاهک‎های جنگی موشک‎های بالستیک از نسل شهاب می‎پردازیم. همچنین با توجه به اهمیت موشک راهکنشی (تاکتیکی) فاتح-110 و نمونه دریایی آن اشاره‎ای نیز به خصوصیات سرجنگی آن خواهیم کرد.

این کلاهک‎ها صرف نظر از ثابت یا جدا شونده بودن، دستکم از سه وجه قابل بررسی و مقایسه هستند: وجود قابلیت هدایت، خصوصیات شکلی و نوع محموله جنگی.

 

نمای گرافیکی کلاهک‎های مختلف موشک‎های میان‎برد و دوربرد بالستیک ایران

در صورت جدا شونده نبودن، وجود قابلیت هدایت و تصحیح مسیر برای کلاهک بستگی به خود موشک دارد. عمده موشک‎های بالستیک با استفاده از سامانه کنترل بردار رانش راهبری(کنترل) می‎شوند بنا بر این پس از اتمام سوخت و خاموش شدن پیشران، قابل هدایت و راهبری نیستند.

سرجنگی‎های جدا شونده نیز معمولاً ‌فاقد هدایت هستند و از اینرو به صورت ذاتاً‌ پایدار طراحی می‎شوند تا پس از ورود مجدد به جو و ایجاد نیروهای آیرودینامیکی بر اثر حرکت روی بدنه به سمت زمین جهت گرفته و به مختصات انتهایی مسیر حرکت خود برسند.

از جمله موشک‎هایی با کلاهک هدایت شونده در دنیا موشک بالستیک ضد کشتی DF-21 چینی است که از سامانه راداری برای شناسایی هدف برای تغییر مسیرهای لازم بهره می‎برد. برخی از کشورهای دیگر نظیر هند نیز برای ساخت کلاهک‎هایی که در قوس نزولی مسیر پرواز قابل  هدایت باشند تلاش کرده‎اند.

از آنچه در ظاهر پیداست، می‎توان نتیجه گرفت سرجنگی موشک‎های بالستیک ایرانی از نسل شهاب و نمونه‎های توسعه یافته از روی آن از نوع هدایت شونده با سطوح آیرودینامیکی نیستند و در صورتی که از موتورهای راکتی کوچک واکنشی به عنوان راه حل معمول در پرتابه‎های خارج از جو (یا سایر راه‎های ممکن) در آنها استفاده نشده باشد این کلاهک‎ها پس از خاموش شدن پیشران موشک و طبعاً پس از جدایی از بدنه موشک قابل تصحیح مسیر نیستند.

برخی رسانه‎های خارجی بر مبنای تصاویر موشک‎های دوربرد ایرانی در رژه نیروهای مسلح، وجود موتورهای راکتی کوچک در سرجنگی آنها را گزارش کرده‎اند. تصاویر لحظه اصابت سرجنگی موشک شهاب-3 به هدف در یکی از رزمایش‎های موشکی پیامبر اعظم(ص) نشان از خطای بسیار اندک و کم‎نظیر آن (به نسبت سایر موشک‎های میان‎برد) دارد.

در هر صورت چنین دقتی باید به طریقی تأمین شده باشد و این روش محدود به شهاب-3 نبوده و قطعاً در سایر نمونه‎های توسعه یافته از آن نیز وجود دارد.

موشک بالستیک کوتاه‎برد فاتح-110 با توجه به بهره‎مندی از بالک‎های کنترلی روی سرجنگی، تا انتهای مسیر قابل هدایت و راهبری (کنترل) است. برخی از نمونه‎های فاتح به نظر می‎رسد دارای سرجنگی جدا شوند باشند هر چند که برای موشکی در این رده، چنین چیزی مرسوم نیست اما در صورت وجود این امکان در فاتح-110 یا نمونه ضد کشتی آن یعنی «خلیج فارس» می‎توان با اطمینان گفت احتمال مورد اصابت قرار گرفتن این سرجنگی کوچک که سرعتی بالا دارد توسط سامانه‎های ضدموشکی دشمن مانند پاتریوت بسیار اندک است خصوصاً در صورتی که چندین فروند از این موشک همزمان در محدوده عملکرد سامانه‎های فوق باشند کار انهدام آنها توسط دشمن دشوارتر نیز می‎شود.

 

سرجنگی نسل چهارم موشک فاتح-110 و بالک‎های هدایت

نمونه‎های مختلف این موشک دارای محموله انفجاری شدید است که در نمونه‎های زمین به زمین سرعت آن نسبت به نمونه دریایی بیشتر است. این موشک همچنین از سامانه‎های پیشرفته هدایت و ناوبری برخوردار است.
 

سرجنگی فاتح-110 و خلیج فارس که به نظر می‎رسد از نوع جدا شونده باشد

نگاهی به فناوری‎های موجود در کلاهک‎های جنگی موشک‎های بالستیک جهان نشان می‎دهد در برخی از آنها که رسیدن به دقت بالا مهم است از سامانه‎های هدایت و ناوبری خاصی در مراحل میانی و نهایی پرواز استفاده می‎شود. به عنوان مثال در موشک‎های دوربرد از سامانه‎هایی مانند ناوبری جهانی یا ستاره‎ای در فاز میانی و از سامانه‎های راداری در فاز نهایی برخورد به هدف (مانند موشک پرشینگ-2 آمریکا و DF-21 چین) استفاده می‎شود.

همچنین در زمینه هدایت و راهبری (کنترل) نیز لبه پژوهش‎های علمی دنیا معطوف به سامانه‎های جدیدی مانند عملگرهای پلاسمایی است که سرعت واکنشی در حدود 10 برابر سطوح آیرودینامیکی مانند بالک دارند. این سامانه در آمریکا روی گلوله‎های 155 میلیمتری توپخانه در حال آزمایش است.

از نظر ظاهری، اولین انواع سرجنگی‎های شهاب، مخروطی ساده بودند که بعدها با دو نوع دیگر، تنوع یافتند. نوعی که در اینجا آن را «سه مخروطی» می‎نامیم با دو بخش مخروطی که اولی زاویه بیشتری دارد شروع شده و به واسطه یک حجم استوانه ای با طول قابل توجه به بخش مخروطی سوم می‎رسد. این ترکیب به نظر می‎رسد امروزه معمول‎ترین ترکیب هندسه ظاهری کلاهک‎های جنگی موشک‎های بالستیک کشور است زیرا علاوه بر خانواده شهاب، در موشک‎های قیام و سجیل-1 و 2 و عاشورا و قدر-1 و قدرF و موشک جدید قدرH نیز دیده می‎شود.
 

سرجنگی موشک های ایران از چپ به راست: شهاب-3 نسل اول، سجیل، قدرF، قیام-1

دقت در تصویر فوق نشان می‎دهد سرجنگی موشک‎های قدر و سجیل مشابه موشک قیام هستند که با افزوده شدن یک سطح مخروطی واسط به بدنه بزرگتر این موشک‎ها متصل شده‎اند. در واقع باید این بخش واسط در بالا قطری مشابه موشک قیام و در پائین قطری مشابه قدر و سجیل داشته باشد. بنا بر این بخش اصلی سرجنگی موشک‎های کشور می‎تواند مشترک باشد که ضمن صرفه اقتصادی بیشتر، انعطاف‎پذیری عملیاتی بالاتری نیز ایجاد می‎نماید.

 

سرجنگی‎های نمونه‎های مختلف موشک شهاب-3

نوع دیگر که آن را «دومخروطی» می‎نامیم، با یک حجم مخروطی از دماغه شروع شده و به واسطه یک حجم استوانه‎ای کوتاه به بخش مخروطی انتهایی می‎رسد.

سرجنگی موشک‎های دوربرد از جو خارج شده و پس از طی بخش قابل توجهی از مسیر خود در خارج از آن مجدداً به جو بازگشته و به سوی هدف سرازیر می‎شوند. در این شرایط و با توجه به نبود هدایت، کلاهک پایدارتر مناسب‎تر است پس منطقی خواهد بود که در نسل‎های جدید شهاب، قیام و سجیل خبری از نوع مخروطی ساده نباشد. خصوصاً با توجه به کم بودن ضریب نیروی مقاوم این طرح کلاهک، رسیدن موشک سجیل به سرعتی منحصر به فرد در هنگام اصابت به هدف ممکن شده است.

به گزارش مشرق، اخیراً مقامات دفاعی کشور به نمونه‎ای از موشک‎های بالستیک ایرانی اشاره کرده‎اند که سرعت سرجنگی آن به مراتب بیش از موشکهای گذشته رسیده و قابلیت اجرای عملیات ضد کشتی در برد بلند را دارد. این موشک و سرجنگی آن را می‎توان سریع‎ترین سلاح موشکی ایرانی دانست.
 

سرجنگی موشک سجیل

متخصصان کشورمان با بهره‎گیری از طرح‎های موجود و اجرای محاسباتی که دارای پیچیدگی‎های علمی و فنی بالایی است اقدام به بهسازی طرح کلاهک موشک‎های کشورمان کرده اند. علاوه بر محاسبات آیرودینامیکی و دینامیک پروازی، تولید موادی که درجه حرارت بسیار بالای ایجاد شده در چنین سرعت‎هایی را تحمل کرده و امکان اتمام مأموریت را به سرجنگی بدهد نیز از مسائل بسیار پیچیده در رسیدن به این موفقیت است.

از نظر ماهیت عملکردی سر جنگی، دسته بندی از نظر منفرد یا غیر منفرد بودن آن صورت می‎گیرد. کلاهک منفرد، نوع معمول و پایه کلاهک هر موشکی است. این سرجنگی بسته به مأموریت تعریف شده برای آن می‎تواند انفجاری شدید، ترکش‎زا، آتش‎زا و ... باشد که در موشک‎های بالستیک عموماً از نوع انفجاری شدید است. جرم سرجنگی منفرد نسل‎های اول موشک شهاب-3 که در کلاهک مخروطی ساده جا داده شده‎اند از نوع انفجاری شدید است.

نوع دیگر، کلاهک «چندگانه» یا «مجتمع» است که در واقع از کنار هم قرار گرفتن تعدادی کلاهک کوچکتر حاصل شده است و پس از جدا شدن کلاهک اصلی از موشک و در زمان مطلوب، این کلاهک‎های کوچک از سرجنگی اصلی جدا شده و با فاصله گرفته از هم به نقاط مختلفی برخورد می‎کنند.

نوع دیگری از سرجنگی‎های موشک‎های ایران، «بارانی» نامیده شده است. این کلاهک نیز از تعداد زیادی بمبچه تشکیل شده اما فرایند عملکرد آن با خوشه‎ای متفاوت است به طوریکه پس از رسیدن به سطح زمین این مهمات به صورت شعاعی به اطراف پراکنده می‎شوند.

 

عملکرد سرجنگی بارانی موشک شهاب-3 در رزمایش

کلاهک تعدادی از موشک‎های شهاب در آخرین موشکی رزمایش پیامبر اعظم(ص) که به سمت پایگاه هوایی شبیه‎سازی شده دشمن شلیک شدند از نوع خوشه‎ای یا بارانی بوده است. این دو نوع، بهترین سرجنگی برای انهدام هدف‎هایی مانند هواپیما و بالگرد که برخی در سطح یک فرودگاه پراکنده شده و برخی زیر آشیانه‎ها قرار دارند به شمار می‎رود.

در پایان باید گفت بهبود موشک‎های بالستیک کشور تنها منحصر به افزایش برد از 300 کیلومتر در شهاب-1 به 2000 کیلومتر در قدر و عاشورا و ... و بهبود دقت نبوده است بلکه بهینه‎سازی ریزترین خصوصیات عملکردی و عملیاتی با تغییرات اجزای مختلف نیز در دستور کار بوده مثلاً استفاده از سوخت جامد، آن هم دو مرحله‎ای در موشک دوربرد و سریع سجیل که خواب را از چشم صهیونیست‎ها ربوده، حذف بالک در موشک میانبرد قیام-1 که تنها با وجود یک سامانه کنترلی فوق مدرن ممکن شده و همچنین انواع کلاهک‎های مختلف که هریک برای طیفی از مأموریت‎ها کارایی بهینه دارند از دیگر جلوه‎های رشد و بالندگی در صنعت موشک‎های بالستیک ایران است که بخش زیادی از بازدارندگی دفاعی کشور پس از جنگ تحمیلی مدیون آنهاست.

اگرچه بیانات رهبر معظم انقلاب در دانشگاه شهید ستاری مبنی بر اینکه "همه کسانی که عادت به تهدید زبانی ایران کرده اند، بدانند، پاسخ ما به هرگونه شرارتی بر ضد ملت ایران، پاسخی جدی و سخت خواهد بود"، مصادیق پیدا و پنهان فراوانی دارد، اما حتما موشکهای ایرانی جزء مهمی از این پاسخ سخت و جدی خواهند بود.

از عقرب آمریکایی تا کورسک روسی

آشنایی با 9 غول اتمی غرق شده + تصاویر

شاید داشتن زیردریایی اتمی برای بسیاری از کشورهای دنیا یک افتخار و توان رزمی بالا محسوب شود، اما اطلاع از اینکه مخاطرات و دردسرهای ناشی از داشتن این تجهیزات مدرن تا چه حد است، می تواند ذوق و شوق خرید آنرا تا حد زیادی کاهش دهد. البته می توان برخی از این زیردریایی ها را همچنان در عمق دریاها مشاهده کرد.

به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، زیردریایی های اتمی به عنوان یکی از پیشرفته ترین تولیدات بشر شناخته می شوند که می توانند برای مدت زیادی در زیر آب به عملیات بپردازند. این زیردریایی ها از سیستم پیشران اتمی بهره برده و همین راکتورهای اتمی هستند که به این شناورها چنین توانایی های بالایی را می بخشند. اما این تجهیزات غول آسا نیز از خطر غرق شدن مصون نیستند. بر اساس آمارهای رسمی تاکنون 9 فروند زیردریایی اتمی در دنیا غرق شده است کهدر این مطلب با این زیردریایی های به تاریخ پیوسته، آشنا می شویم.

USS Thresher

زیردریایی آمریکایی USS Thresher یکی از دو زیردریایی اتمی آمریکا است که در 10 آوریل 1963 در اقیانوس اطلس غرق شد. در جریان غرق این زیردریایی تمامی 129 خدمه آن جان باختند و این حادثه به عنوان مرگبارترین حادثه تاریخ زیرسطحی ها تا به امروز باقی مانده است. این زیردریایی آمریکایی همچنین اولین زیر سطحی اتمی در جهان بود که غرق شده است.

USS Thresher از کلاس زیردریایی های تهاجمی Permit بود. این زیردریایی ها تهاجمی به وزن 4 هزار تن از یک راکتور اتمی و دو توربین بخار بهره برده و با اژدر و همچنین موشکهای ضد کشتی مسلح می شد. 14 فروند از این زیرسطحی های اتمی ساخته شده که تمامی آنها به غیر از USS Thresher از خدمت بازنشسته شدند. در 9 آوریل 1963 این زیردریایی پس از طی یک دوره تعمیر و بازبینی سنگین و در فاصله 350 کیلومتری از ساحل ماساچوست آمریکا به انجام تمرین های قوس به عمق حداکثری پرداخت.

در طول روز 9 و نیمه شب 10 آوریل این مانورها انجام شده و زیردریایی مورد نظر ارتباط خود را با کشتی امدادی "اسکای لارک" که در منطقه حضور داشت حفظ کرد. در حالی که این زیردریایی در حال نزدیک شدن به عمق 400 متری بود، کشتی اسکای لارک مکالمات همراه با اختلالی از USS Thresher دریافت کرد و سپس ارتباطات قطع شد. عملیات نجات به سرعت آغاز شده و 15 کشتی از نیروی دریایی آمریکا به سرعت در محل حاضر شدند اما پس از تلاش های بسیار متوجه شدند که این زیردریایی به همراه تمامی خدمه آن به اعماق آبها رفته اند.

تحقیقات گسترده ای پس از غرق این زیردریایی در آمریکا انجام و در نهایت اعلام شد که دلیل غرق این زیردریایی مشکل در لوله های این شناور در بخش اتاق مهندسی بوده است. مشکل در این بخش به از دست رفتن نیروی الکتریسیته و در نهایت پایین رفتن و غرق این زیردریایی منجر شده است. نیروی دریایی آمریکا پس از این حادثه و در طی برنامه سنگین و پر هزینه ای به نام " SAFSUB " طراحی و ساخت و مسائل ایمنی در زیردریایی های اتمی خود را مورد بازنگری کلی قرار داد.

USS Scorpion

اما زیردریایی بعدی آمریکایی که غرق شد، عقرب نام دارد. غرق این زیردریایی و مسائل و نظریات گوناگون درباره علت آن تا به امروز ادامه داشته و بسیاری از افراد، دلایل ارائه شده توسط مقامات را درباره علت غرق آن نمی پذیرند. این زیردریایی اتمی متعلق به نیروی دریایی آمریکا در تاریخ 22 می 1968 میلادی در میانه اقیانوس اطلس غرق شده و به در عمق نزدیک به 3500 متری اقیانوس قرار گرفت. "اسکورپین" از کلاس زیردریایی های Skipjack بوده و وزنی در حدود 3 هزار تن داشت و از یک دستگاه راکتور اتمی نیرو می گرفت.

اما غرق ناگهانی و داستانهای مطرح شده درباره سرنوشت آن تا به امروز ادامه دارد. نظریاتی مثل انفجار اژدر درون زیردریایی تا بحث حمله زیرسطحی های شوروی به این زیردریایی جزء دلایل غرق آن مطرح شده است. یکی از دلایل مطرح شده بحث فعال شدن یکی از اژدرهای این زیردریایی است. بعضی از کارشناسان معتقد هستند که این اژدر در زیردریایی فعال شده و پس از پرتاب و با استفاده از جستجو گر صوتی خود بر روی خود زیردریایی قفل و به آن برخورد کرده است.
 
نظریه دیگر بحث منفجر شدن یکی از اژدرها در داخل زیردریایی و غرق "اسکورپین" است. نظریه بعدی در خصوص عملکرد اشتباه سامانه تخلیه زباله زیردریایی است. بر اساس این نظریه این سیستم که برای تخلیه زباله های تولیدی در زیردریایی به کار می رود در هنگام عملکرد دچار مشکل شده و به ورود آب و به هم خوردن فشار و در نتیجه غرق این زیردریایی منجر شده است. اما نظریه بعدی که یکی از حساس ترین بحثها درباره تاریخ جنگ سرد است.

 بعضی از کارشناسان معتقد هستند که "اسکورپین" در جریان یک عملیات شناسایی و جاسوسی از یگان های شناور شوروی سابق در اقیانوس اطلس توسط زیردریایی های شوروی مورد اصابت اژدر قرار گرفته و غرق شده است اما تا به امروز و حتی پس از فروپاشی شوروی سابق مقامات دو کشور در این خصوص به تکذیب کردن این مسئله پرداخته اند.

یک نکته در این میان مشخص است و آن هم این که این زیردریایی دارای سامانه های شنود و جاسوسی بوده و مسلما در جریان ماموریت خود به جاسوسی از روسها پرداخته است. اما سرنوشت این عقرب آمریکایی و این که واقعا 99 خدمه این زیردریایی به چه دلیل جان باختند همچنان به عنوان یکی از بزرگترین رازهای جنگ سرد باقی مانده است.

K-27

اما اتحاد شوروی سابق نیز در خصوص حوادث مربوط به زیردریایی های اتمی ید طولایی دارد. اولین حادثه اتمی در نیروی دریایی شوروی مربوط به زیردریایی اتمی " K-27 " است. این شناور زیر سطحی شوروی یک شناور آزمایشی بود که برای آزمایش نوع جدیدی از راکتورهای هسته ای از نوع " VT-1 " ساخته شده بود.

این زیردریایی در سال 1965 در ناوگان شمالی نیروی دریایی شوروی سابق وارد خدمت شد. کارشناسان معتقد هستند که خدمه  این شناور از ابتدای کار با راکتور جدید مشکل داشته و آموزش های کافی برای شرایط اضطراری را ندیده بودند. در نهایت در 24 می 1968 با کاهش شدید قدرت در یکی از راکتورهای این زیردریایی مشکل آغاز شد.

خدمه این زیردریایی به دلیل کمبود آموزش و بی توجه به این اصل که راکتور مورد نظر در حال تابش تشعشعات مضر است به کار تعمیر آن مشغول شده و تنها زمانی متوجه اشتباه مرگبار خود شدند که 9 تن از خدمه دوز مرگباری از تشعشع را دریافت کرده بودند. بعد از این حادثه زیردریایی مذکور به ساحل منتقل شده و تا سال 1979 در ساحل به عنوان یک بستر آزمایشی در خصوص سامانه های پیشران اتمی استفاده شد.

در نهایت و پس از اطمینان از امنیت سامانه های اتمی و راکتورهای آن زیردریایی K-27 به تاریخ 6 سپتامبر 1982 در سواحل روسیه در اقیانوس منجمد شمالی غرق شد. تجربیات کسب شده با این زیردریایی در ساخت نسل جدید زیردریایی های اتمی شوروی لحاظ شد.

K-8

زیردریایی اتمی بعدی که به آن خواهیم پرداخت زیرسطحی " K-8 " از کلاس "نوامبر" نیروی دریایی شوروی سابق است. این زیردریایی در دو مرحله و در فاصله زمانی نزدیک به 10 سال از یک دیگر دچار حادثه شد که در جریان حادثه دوم غرق شد. این زیردریایی تهاجمی با وزنی در حدود  4500 تن و داشتن 104 خدمه از 2 راکتور اتمی نیرو می گرفت.

اما حادثه اول در 13 اکتبر 1960 رخ داد که در طی آن یکی از راکتورهای زیردریایی در سامانه خنک کننده دچار مشکل شده و قلب راکتور در معرض آب شدن قرار گرفت. خدمه این زیردریایی توانستند به موقع سامانه اضطراری خنک کننده را فعال کرده و از انفجار جلوگیری کنند. در طی این حادثه تعدادی از خدمه دچار مسمویت با گازهای سمی منتشر شده از راکتور شدند.

اما حادثه دوم که به فاصله 10 سال از اولی رخ داد باعث غرق این زیردریایی شد. در جریان رزمایش "اقیانوس 70" در سال 1970 میلادی و در اقیانوس اطلس این زیردریایی دچار آتش سوزی در دو بخش شد. این حادثه در عمق 120 متری دریا رخ داده و باعث شد تا هر دو راکتور اتمی زیردریایی خاموش شود. فرمانده زیردریایی به سرعت شناور را به سطح دریا منتقل کرده و با اعلام شرایط فوق العاده خدمه را از زیردریایی تخلیه کرد.

در این زمان یک کشتی کمکی برای یدک کشیدن زیردریایی وارد شده و به همین دلیل و برای کنترل زیردریایی 52 نفر از خدمه وارد زیردریایی شدند. در زمان انجام عملیات کشیدن " K-8 " دریا شدیدا طوفانی شده و به دلیل آسیبهای وارده به زیردریایی گاز مونواکسید کربن به سرعت وارد بخش های مختلف شده و تمام 52 خدمه حاضر جان خود را از دست دادند.

این زیردریایی نهایتا به همراه 4 عدد اژدر مسلح به سر جنگی اتمی در عمق 4680 متر در فاصله 490 کیلومتری از سواحل شمال غرب اسپانیا در اقیانوس اطلس غرق شد. 73 تن از خدمه این شناور که قبلا از آن خارج شده بودند نجات یافتند.

K-219

یکی دیگر از ماجراهای بسیار حساس جنگ سرد که تا به امروز در سایه ای از پنهان کاری باقی مانده است مربوط به زیردریایی اتمی K-219 شوروی سابق است که به تاریخ 3 اکتبر 1986 در آتلانتیک شمالی غرق شد. این زیردریایی که از گونه حامل موشکهای بالستیک قاره پیما بود جزء کلاس یانکی به حساب آمده و 16 موشک بالستیک اتمی شامل 34 سرجنگی هسته ای را با خود حمل می کرد. بر اساس اخبار موجود انفجاری در یکی از پرتابگرهای موشکی این زیردریایی رخ داده و باعث نفوذ آب به درون پرتاب گر موشک مورد نظر شده است.

 تا به امروز دلیل دقیق این حادثه مشخص نشده است اما بعضی از کارشناسان برخورد این زیردریایی با زیردریایی آمریکایی "یو اس اس آگوستا" را علت این امر می دانند، مسئله ای که تا به امروز از طرف نیروی دریایی آمریکا و همچنین روسها تکذیب می شود. البته یک نکته نیز توسط آمریکایی ها تایید شده و آن هم این است که حضور آگوستا در آن منطقه تایید شده و اندکی پس از این حادثه این زیردریایی نیز به دلیل با برخورد با جسمی ناشناس مجبور به برگشت به آمریکا شده است.

اما بعد از کشف نفوذ آب کاپیتان کشتی به سرعت دستور امن کردن بخش های مختلف را صادر کرد و در این پروسه تعدادی از ملوانان در نزدیکی پرتاب گر شماره 6 باقی ماندند. بعد از 5 دقیقه این بخش منفجر شد و در نتیجه آن 3 ملوان کشته شدند. باقی مانده موشک مورد نظر با سرجنگی خود به درون دریا پرتاب شد. پس از این حادثه زیردریایی روسی به سرعت به سطح آب آمده و راکتورهای خود را خاموش کرد.

کاپیتان کشتی با توجه به شرایط موجود دستور یدکش شدن کشتی به سمت شوروی و تخلیه کلیه پرسنل را صادر کرد. پس از تخلیه پرسنل و کمی پس از آغاز عملیات یدکشی به دلیل بروز شرایط جوی زیردریایی مورد نظر با موشکهای اتمی خود به زیر آب رفته و غرق شد.

در سال 1988 میلادی کشتی تحقیقاتی شوروی با نقشه برداری از زیردریایی متوجه شد که درب بسیاری از پرتابگرهای موجود در زیردریایی باز شده و موشکهای اتمی توسط افراد یا گروههای ناشناس از آن خارج شده است.

K-287

زیردریایی دیگر در لیست ما یک نمونه یکتا در نیروی دریایی شوروی با عنوان کلاس "مایک" است. این زیردریایی اتمی تهاجمی ساخت دفتر طراحی رابین در شوروی سابق بوده و تنها زیردریایی این کلاس " K-287 " بود که به تاریخ 31 دسامبر 1984 وارد خدمت نیروی دریایی شوروی سابق شد. هدف از ساخت این زیردریایی بیشتر تست بخشی از فناوری های جدید برای استفاده در نسل جدید زیردریایی های اتمی بود اما در عین حال این شناور زیر سطحی کاملا مسلح و آماده به رزم نیز بود.

این زیردریایی در 7 آورویل 1989 در دریای بارنت غرق شد. این زیردریایی در این تاریخ با آتش سوزی در بخش مهندسی در انتهای ناو مواجه شده و علی رغم به کار بستن اقدامات امنیتی آتش به بخش های گوناگون سرایت کرده و زیردریایی با از دست رفتن نیرو مواجه شد. در این حالت زیردریایی به سرعت به سطح آمده و به تخلیه خدمه اقدام کرد.

در جریان آتش سوزی 4 نفر از خدمه به دلیل دود و آتش جان باختند اما در حدود 38 تن دیگر که در آبهای سرد دریای بارنت شناور بودند به دلیل سرما و یا غرق شدگی جان باختند. در حدود 30 نفر از خدمه این زیردریایی نیز از این حادثه جان به در بردند.

مرگ این تعداد از خدمه شوک بزرگی در جامعه آن روز شوروی به حساب می آمده و باعث شد تا با علنی شدن موضوع تحقیق کاملی در این خصوص صورت گرفته و اطلاعات محرمانه زیادی برای اولین بار در رسانه های آن کشور منتشر شد. این زیردریایی در حال حاضر یک راکتور اتمی و دو اژدر مسلح به سر جنگی هسته ای در کف دریای بارنت در نزدیکی کشور نروژ قرار دارد.

K-429

شاید یکی از جالب ترین موارد که چگونه یک تصمیم اشتباه می تواند به فاجعه بدل شود را بتوان در داستان زیردریایی " K-429 " نیروی دریایی شوروی سابق جستجو کرد. این زیردریایی اتمی شوروی سابق که از کلاس "چارلی 1" به شمار می آید در 31 اکتبر 1972 به عنوان یک زیردریایی تهاجمی به ناوگان اقیانوس آرام ارتش شوروی وارد شد.

در بهار سال 1983 و پس از یک گشت رزمی بسیار طولانی این زیردریایی به پایگاه خود بازگشته و قرار شد که تا پاییز تحت برنامه تعمییر و بازبینی قرار گیرد. بسیاری از خدمه این زیردریایی نیز به جهت استفاده از مرخصی به نقاط مختلف رفته و از زیردریایی خود دور شدند. در ماه ژوئن و در فصل تابستان به ناگاه به فرمانده زیردریایی "نیکولای سووروف " دستور داده شد که برای یک تمرین فوری بایستی با زیردریایی " K-429 " به دریا بازگردد.

 وی به فرماندهان یادآور شد که در حال حاضر زیردریایی برای خدمت آماده نبود و بسیاری از خدمه نیز در دسترس نیستند. فرماندهان وی را تهدید کردند که در صورت سرپیچی از دستورات عضویت وی در حزب کمونیست لغو می شود و در نتیجه سمت فرماندهی را از دست خواهد. در نهایت وی با 120 خدمه که یک سوم آنها هرگز در این زیردریایی حضور نداشته و تمرینات لازم را انجام نداده بودند به دریا رفت. در ابتدا به وی دستور داده شد که به سرعت به محل شلیک آزمایشی اژدر مراجعه کند. وی با رد دستور به دنبال پروسه استاندارد و انجام غوص اولیه رفت.

در این مرحله سامانه تخلیه هوای زیردریایی که عمل ورود آب برای زیر آب رفتن و تخلیه برای بالا رفتن را  کنترل می کند به دلیل عدم تعمیر صحیح کار نکرده و موجب وارد شدن 420 تن آب به مخازن زیردریایی شد. فرمانده زیردریایی دستور حرکت سریع برای سطح را صادر کرد اما خدمه مورد نظر به دلیل عدم آشنایی باعث از دست رفتن بخشی از فشار هوای داخل مخازن شد.

وسایل نجات مورد نیاز در مخازنی در بیرون زیردریایی وجود داشتند و برای خدمه ای که در درون زیردریایی بودند امکان دسترسی به آنها وجود نداشت. در نهایت دو نفر از خدمه زیردریایی با استفاده از لباس های ویژه و با استفاده از پرتابگرهای اژدر از زیردریایی خارج شده و خود را به ساحل رساندند. در نهایت با اعلام خبر عملیات نجات آغاز شد و در جریان عملیات نیز دو ملوان دیگر جان باختند.

این زیردریایی پس از پایان عملیات نجات به سطح آب آورده شده و به بندر مورد نظر منتقل شده و پس از انجام عملیات های لازم بر روی راکتور اتمی از خدمت خارج شد.

K-141

زیردریایی روسی "K-141" که با نام کورسک شناخته می شود یکی از زیردریایی های حامل موشک کروز نیروی دریایی روسیه از کلاس اوسکار بود. این زیردریایی اتمی با وزن 16 هزار تن از راکتور اتمی نیرو گرفته و دارای 112 نفر خدمه است. زیردریایی مورد نظر در جریان یک رزمایش نیروی دریایی روسیه در دریای بارنت به تاریخ 12 آگوست سال 2000 میلادی غرق شد.

بر اساس گزارش رسمی نیروی دریایی روسیه نشت اسید به کار رفته در سامانه پیشرانه یکی از اژدرهای این زیردریایی باعث انفجار شده است. البته در خصوص این زیردریایی و این که چه اتفاقی برای آن رخ داده است نیز بحث های گسترده ای درباره نظریه برخورد با زیر سطحی های آمریکایی منتشر شده است.

بر اساس اطلاعات موجود دو زیردریایی آمریکایی و یک زیردریایی انگلیسی در نزدیکی محل رزمایش در حال رصد تحرکات نیروی دریایی روسیه بودند و پس از وقوع حادثه برای کورسک به سرعت محل را ترک کردند. البته به مانند سایر موارد چه آمریکایی ها ، روسها و انگلیسی ها هرگونه بحثی درباره برخورد دو زیردریایی را رد می کنند.

در زمان وقوع حادثه مشخص شد که تعدادی از خدمه زیردریایی پس از انفجار زنده مانده و در بخشی از آن جمع شده اند. دولتهای انگلستان و هلند به روسها پیشنهاد کمک دادند تا بتوانند خدمه باقی مانده در زیردریایی را نجات بدهند اما روسها این پیشنهاد را قبول نکردند و در نتیجه خدمه باقی مانده نیز در اثر اتمام اکسیژن جان باختند.

پس از مدتی و با همکاری یک شرکت هلندی لاشه زیردریایی کورسک از زیر آب خارج شد. تحقیقات به عمل آمده مشخص کرد که انفجار اولیه باعث انفجار چند اژدر دیگر نیز شده که بر اثر آنها 95 تن از 118 خدمه زیردریایی درآن جان باختند.

K-159

اما آخرین زیردریایی لیست ما باز هم ساخت شوروی سابق و از کلاس "نوامبر" به شمار می آید. این زیردریایی اتمی در سال 1963 میلادی در ناوگان شمال نیروی دریایی شوروی سابق وارد خدمت شد. در سال 1965 میلادی این زیردریایی دچار مشکل در بخش راکتور اتمی خود شده پس از نشت مواد رادیواکتیو از آن برای مدت دو سال برای تعمیر و بازبینی به بندرگاه منتقل شد. نهایتا این زیردریایی روسی در سال 1989 میلادی از خدمت بازنشسته شد. قرار بر این بود که این زیردریایی روسی اوراق شده و راکتورهای آن از درونش خارج شوند.

این عملیات به دلیل فروپاشی شوروی و کمبود بودجه در سالهای دهه 90 میلادی با تاخیر مواجه شد. در نهایت در 28 آگوست 2003 این زیردریایی با حرکت در سطح به همراه 10 ملوان به سمت بندر پولیارنی در دریای بارنت حرکت کرد. اما آنها در میان راه با یک تند باد شدید رو به رو شدند که به از دست رفتن آلات شناور ماندن کمکی در اطراف زیردریایی منجر شده و زیردریایی غرق شد.

تنها یک تن از خدمه موفق به فرار شده و 9 خدمه دیگر در این حادثه جان باختند. باقی مانده لاشه این زیردریایی در حال حاضر در عمق 238 متری دریای بارنت به همراه راکتور اتمی آن قرار دارد.

عکس/ بمب‌افکن پنهان کار آینده روسیه

عکس/ بمب‌افکن پنهان کار آینده روسیه


طرح PAK-DA از شرکت توپولوف روسیه به عنوان طرح برتر بمب افکن دوربرد آینده نیروی هوایی روسیه انتخاب شده است. این طرح که یک بال پرنده با سرعت زیر صوت است بر اساس اخبار اعلام شده در سال 2025 وارد خدمت خواهد شد. این طرح به دلیل استفاده از خواصی همچون بال پرنده از قابلیت پنهان کاری بالایی برخوردار خواهد بود.