ماکت ناو آمریکایی با دو موشک بالستیک منهدم شد

نهمین رزمایش بزرگ پیامبر اعظم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی لحظاتی قبل در تنگه هرمز و خلیج فارس آغاز شد.

 رزمایش بزرگ پیامبر اعظم 9 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی لحظاتی قبل با رمز یا محمد رسول الله(ص) آغاز شد.

در این رزمایش با حضور علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، سردار سرلشکر محمد‌علی جعفری فرمانده کل سپاه، سردار سرلشکر غلامعلی رشید جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سردار حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه، سردار حسین سلامی جانشین فرمانده کل سپاه، سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه، سردار سرلشگر باقری معاون ارکان ستاد کل نیروهای مسلح، سردار فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه و جمعی دیگر از فرماندهان و مسئولین سپاه و ستاد کل نیروهای مسلح حضور دارند.

این رزمایش در منطقه تنگه هرمز و خلیج فارس برگزار می‌شود و شناورهای مختلف نیروی دریایی سپاه به اجرای عملیات می‌پردازند.

این عملیات با رمز «یا محمدرسول‌الله (ص)» و با فرمان سردار سرلشکر جعفری آغاز شد.

این رزمایش با محوریت قرارگاه دریایی خاتم 2 برگزار می‌شود.

«مین گذاری» تنگه هرمز توسط ده‌ها فروند شناور نیروی دریایی سپاه

عملیات مین‌ریزی توسط ده‌ها فروند شناور نیروی دریایی سپاه در رزمایش بزرگ پیامبر اعظم(ص) و در منطقه تنگه هرمز صورت گرفت.

صبح امروز عملیات مین‌ریزی توسط ده‌ها فروند شناور نیروی دریای سپاه در رزمایش بزرگ پیامبر اعظم(ص) و در منطقه تنگه هرمز صورت گرفت.

در این مرحله حدود 30 فروند شناور نیروی دریایی سپاه اقدام به انجام عملیات مین‌ریزی در محدوده تنگه هرمز کردند.

این اقدام با سرعتی بسیار بالا و در زمانی کم انجام شد و از این تاکتیک می‌توان در مواقع بحرانی علیه تهدیدات احتمالی بهره‌برد.

سردار فدوی در خصوص انجام این عملیات گفت: مین ریزی مهمترین دغدغه آمریکایی‌هاست .

وی ادامه داد: پیشرفته‌ترین انواع مین دریایی را در اختیار داریم که آمریکایی‌ها تصور آن را نمی‌کنند.

پهپادهای هدف توسط 100 فروند شناور نیروی دریایی منهدم شد

پهپادهای هدف توسط 100 فروند شناور نیروی دریایی در رزمایش بزرگ پیامبر اعظم(ص)منهدم شد.

در آغاز مرحله دوم رزمایش سپاه، پهپادهای هدف توسط 100 فروند شناور نیروی دریایی منهدم شد.

این پهپادها توسط موشک‌های دوش پرتاب میثاق و توپ‌های نصب شده روی قایق‌های تندرو منهدم شد.

ماکت ناو هواپیمابر آمریکایی با موشک‌های سپاه منهدم شد

ماکت ناو هواپیمابر آمریکایی با موشک‌ها و راکت‌های سپاه در تنگه هرمز منهدم شد.

لحظاتی قبل و در ادامه برگزاری رزمایش بزرگ پیامبر اعظم 9 سپاه در تنگه هرمز ماکت ناو هواپیمابر آمریکایی که توسط نیروی دریایی سپاه ساخته شده بود طی عملیاتی همه جانبه مورد اصابت صدها راکت و ده‌ها فروند موشک قرار گرفت و منهدم شد.

این ماکت در ابعادی واقعی ساخته شده و توسط ده‌ها فروند شناور تندرو مورد اصابت قرار گرفت.

همچنین چند موشک کروز و دو موشک بالستیک نیز به این هدف اصابت کرد.

دریادار فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه اردیبهشت ماه سال جاری از شبیه سازی ناو هواپیمابر آمریکایی برای انهدام و تصرف آن در ابعاد واقعی 202 متری خبر داده بود.

فرمانده نیروی دریایی سپاه پیش از این با تاکید بر اینکه امروز آمریکایی‌ها و همه دنیا می‌دانند یکی از اهداف عملیاتی ما، از بین بردن نیروی دریایی آمریکاست، گفته بود: انهدام ناو آمریکایی 50 ثانیه طول می‌کشد

علاوه بر نیروی دریایی سپاه یگانهای نداجا، نهاجا و نیروی هوافضای سپاه تمرینات مورد اصابت قراردادن ماکت ناوهواپیمابر را تمرین کرده‌اند.

سردار فدوی: تحویل موشک کروز غدیر با برد 300 کیلومتر در هفته آینده

فرمانده نیروی دریایی سپاه از تحویل موشک کروز غدیر با برد 300 کیلومتر به نیروی دریایی سپاه طی هفته آینده خبر داد.

سردار حسین فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه در جریان نهمین رزمایش پیامبر اعظم که در تنگه هرمز در حال برگزاری است گفت: هفته آینده موشک کروز غدیر با برد 300 کیلومتر تحویل نیروی دریایی سپاه خواهد شد.

وی اضافه کرد: برد موشک های ما به جنوبی‌ترین مکان آبهای منطقه می‌رسد و اهداف متحرک را از پسابندر تا شمال خلیج فارس مورد هدف قرار می‌دهیم.

نهمین رزمایش پیامبر اعظم 9 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تنگه هرمز در حال برگزاری است.

شلیک 2 موشک کروز نقطه زن از بالگرد به ناو هواپیمابر

برای نخستین بار در رزمایش بزرگ پیامبر اعظم(ص) موشک نقطه زن از بالگرد به ناو هواپیمابر شلیک شد.

برای نخستین بار در رزمایش بزرگ پیامبر اعظم(ص) سپاه موشک نقطه زن از بالگرد به ناو هواپیمابر شلیک شد.

شلیک موشک‌های فاتح 110 و زلزال علیه اهداف ثابت زمینی

موشک‌های فاتح 110 و زلزال علیه اهداف ثابت زمینی در رزمایش بزرگ پیامبر اعظم سپاه شلیک شد.

موشک‌های فاتح 110 و زلزال علیه اهداف ثابت زمینی به هدفی در یک جزیره غیر مسکونی به فاصله 270 کیلومتر در رزمایش بزرگ پیامبر اعظم شلیک شد.

ماکت ناو هواپیمابر آمریکایی توسط نیروهای ویژه تصرف شد

ماکت ناو هواپیمابر آمریکایی توسط نیروهای ویژه و تکاورهای نیروی دریایی سپاه به وسیله بالگرد و دو شناور تصرف شدند.

در مرحله نخست رزمایش بزرگ پیامبر اعظم 9 سپاه که از صبح امروز در منطقه عمومی خلیج فارس و تنگه هرمز آغاز شده است مدل شبیه سازی شده ناو هواپیمابر آمریکایی توسط نیروهای ویژه و تکاورهای نیروی دریایی سپاه به وسیله بالگرد و دو شناور تصرف شدند.

در بخش سوم از روز نخست رزمایش بزرگ سپاه، قایق های تندرو سپاه موفق شدند که با تهاجم به ماکت ناوهواپیمابر آمریکایی، با شلیک 400 فروند راکت 107 میلیمتری و شلیک‌ موشک‌های نصر از روی قایق‌های تندرو سپاه، این ناو را منهدم کردند.

سرلشکر جعفری: توانمندی‌های نظامی ایران برای تامین امنیت خلیج فارس است

فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با بیان اینکه هدف رزمایش پیامبر اعظم (ص) برقراری امنیت در منطقه خلیج فارس است، گفت: منطقه دریای عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس در تسلط کامل نیروی دریایی سپاه قرار دارد.

سردار سرلشکر محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه، در رزمایش بزرگ پیامبر اعظم (ص) پیرامون جزئیات این همایش، گفت: تا این لحظه این رزمایش که با قدرت ایمان و فناوری حاصل شده توسط نیروی دریایی و هوافضای سپاه برای تمرکز بر روی شناورهای دشمن انجام گرفته، به تمامی اهداف خود رسیده است.

وی افزود: قسمت‌های بعدی این رزمایش را در بخش زمینی فردا خواهیم داشت که در عرصه‌‌های دیگر و با تاکتیک‌های دیگر انجام خواهد گرفت.

سرلشکر جعفری در ادامه با بیان اینکه در این رزمایش به دشمن نشان دادیم این توانایی‌هایی که فراهم کردیم برای برقراری امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز است، گفت: این رزمایش بازدارنده است تا دشمنان ما قصدی برای اعمال قدرت یا ایجاد ناامنی نداشته باشند.

فرمانده کل سپاه پاسداران با تأکید بر این موضوع که هدف ما برقراری امنیت برای شناورها در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز است، گفت: پیام این همایش به کشورهای منطقه و متحدین ما، پیام اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران و پیام امنیت و صلح منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز است.

وی افزود: ما در این باره برادری‌مان را ثابت کردیم که مشکل ما دشمنان فرامنطقه‌ای هستند و ان‌شاءالله روزی وحدت و همدلی کشورهای منطقه بیشتر شود تا دشمن ما منطقه را ترک کند و منطقه امنیت کامل یابد.

سردار جعفری در ادامه پیرامون استفاده از دانش بومی در فناوری‌ها در این رزمایش گفت: سلاح‌ها و فناوری‌هایی که امروز به نمایش گذاشته شد برگرفته از تجربیات بعد از جنگ تاکنون است. البته سلاح و امکاناتی که ما امروز در اختیار داریم قابل مقایسه با زمان جنگ نیست و دشمن ضربه‌ای که از ما خورده است را فراموش نکرده است.

فرمانده کل سپاه پاسداران در ادامه تصریح کرد: این فناوری‌های پیشرفته امروز ما وقتی با نیروی ایمان ما مخلوط می شود ،قدرت بی‌نظیری را ایجاد می‌کند. البته ما دلمان نمی‌خواهد این را به امتحان واقعی بگذاریم اما اگر چنین وضعی پیش بیاید قطعا منطقه دریای عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس در تسلط کامل نیروی دریایی سپاه خواهد بود.

وی با بیان اینکه هدف این رزمایش تأمین امنیت منطقه در مواجهه با دشمن خارجی است، گفت: پیام این رزمایش بازدارندگی است از اینکه دیگران حواسشان را جمع کنند و پیرامون حریم امنیتی جمهوری اسلامی اقدامی نکنند. ما خودمان را مدافع امنیت تنگه هرمز می‌دانیم و این را امروز در این رزمایش به دنیا نشان دادیم.

رژه شناورهای تندرو و ناوچه های موشک‌انداز سپاه از مقابل جایگاه

صدها فروند شناور تندرو، ده‌ها فروند ناوچه موشک انداز سپاه و 50 سامانه موشکی ساحل به دریا در آخرین مرحله از روز نخست رزمایش پیامبر اعظم (ص) از مقابل جایگاه اصلی رزمایش رژه رفتند.

در آخرین مرحله از روز نخست رزمایش بزرگ پیامبر اعظم (ص) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، صدها فروند شناور تندرو و ده‌ها فروند ناوچه موشک انداز و 50 سامانه موشکی ساحل به دریا به صورت متحرک از مقابل جایگاه اصلی رزمایش رژه رفتند.

نهمین رزمایش پیامبر اعظم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در محدوده تنگه هرمز در خلیج فارس در حال برگزاری است.

رژه جنگنده‌های نهاجا و بالگرد شاهد در رزمایش سپاه 

در رزمایش بزرگ پیامبر اعظم(ص) که صبح امروز در تنگه هرمز و توسط نیروی دریایی سپاه آغاز شد، سه فروند جنگنده اف 4 نیروی هوایی ارتش از مقابل جایگاه رژه رفتند.

همچنین چندین فروند بالگرد شاهد مسلح به موشک کروز نصر و پهپادهای مختلف سپاه از جمله پهپاد شاهد 129 از مقابل جایگاه رژه رفتند.

در آخرین مرحله از روز نخست رزمایش بزرگ پیامبر اعظم (ص) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، صدها فروند شناور تندرو و ده‌ها فروند ناوچه موشک انداز و 50 سامانه موشکی ساحل به دریا به صورت متحرک از مقابل جایگاه اصلی رزمایش رژه رفتند.

فدوی:آمریکا نگران بسته شدن 19 کانال خلیج فارس است 

دریادار علی فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران در آغاز مرحله اول این رزمایش که صبح امروز در منطقه عمومی تنگه هرمز و جزیره لارک صورت گرفت با بیان اینکه در کل جغرافیای خلیج فارس متکی به کانال هستیم، اظهار داشت: ۱۹ کانال در این محدوده وجود دارد که اگر بسته شود، هیچ ترددی به جنوب خلیج فارس انجام نمی شود و این یکی از نگرانی های آمریکایی هاست.

وی افزود: آمریکایی ها خودشان می گویند از جنگ دوم خلیج فارس به بعد ۲۲ فروند از شناورهای پیشرفته آنها آسیب جدی دیده است که ۱۹ مورد آنها ناشی از عملیات مین ریزی بوده است و سایر آنها در حملات هوایی و رزمی آسیب دیده است.

فرمانده نیروی دریایی سپاه تصریح کرد: این در حالی است که در زمان آن جنگ ابتدایی ترین نوع مین ها در خلیج فارس به کار گرفته شده بود، اما از آن زمان تاکنون در تحقیقات دریایی سپاه فرآیندهایی را در حوزه مین ریزی به کار گرفته ایم که غیر قابل تصور است.

دریادار فدوی خاطرنشان کرد: مین هایی که در این مرحله از رزمایش بزرگ پیامبر اعظم (ص) در عملیات مین ریزی به کار گرفته می شود، از نوع رزمی و تامینی است.

وی خاطرنشان کرد: در سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ میلادی بزرگترین رزمایشی که آمریکا و متحدان آن انجام دادند برای مقابله با پدیده مین ریزی بوده است و هیچ موفقیتی در زمان جنگ برای مقابله با این پدیده نداشته اند.

«خلیج فارس»؛ تک تیراندازی که کار ناوهواپیمابر را در چهار دقیقه تمام کرد +عکس

از جمله نکات مهم، آرایش و تاکتیک حمله به ناوهای آمریکایی بود؛ موضوعی که نشان داد سپاه برای نابودی نماد اقتدار دریایی امریکا، برنامه ای پیچیده و چند لایه دارد.

به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، نهمین رزمایش بزرگ پیامبر اعظم (ص) که بخش دریایی آن در روز چهارشنبه برگزار شد، عامل به وجود آمدن صحنه هایی بود که تا پیش از آن، دیدنش برای بسیاری از مردم آزاده جهان، قابل تصور نبود. اصابت موشک های ایرانی به شناوری در حد و اندازه های ناوهای هواپیمابر آمریکا، آنچنان قابل توجه و مهم بود که از همان ابتدا، مورد توجه رسانه ها و کارشناسان جهان قرار گرفت و به تحلیل و بررسی این رویداد مهم در تنگه هرمز پرداختند.

از جمله نکات مهم در این خصوص، آرایش و تاکتیک حمله به ناوهای آمریکایی بود؛ موضوعی که نشان داد سپاه پاسداران برای نابودی نماد اقتدار دریایی و نظامی امریکا، برنامه ای پیچیده و چند لایه دارد.

اما سوال مهم در این خصوص، میزان کارآیی و اهمیت این استراتژی در مقابل ناوگان مجهز و پر تعداد نیروهای فرامنطقه ای بویژه آمریکا جهت حمله، ضربه و تصرف ناو هواپیمابر آمریکایی است. به طور خلاصه در این رزمایش، موشک های کروز و بالستیک دریایی، ضربات متعددی را به ناو هواپیمابر وارد کرده و سپس کار به قایق های تندرو سپرده شد تا با شلیک صدها راکت و موشک و محاصره ناو، ضربات عمیق تری را به آن وارد کنند و با ورود قایق کنترل از راه دور با انبوهی از مواد منفجره، قلب غول شناور شکافته می شود تا تکاوران ایرانی، آنرا تصرف کنند.

بر این اساس، چند ویژگی مهم در این رزمایش استراتژیک وجود داشت که از جمله آنها شلیک موشک از بالگردهای سپاه، شلیک 4 موشک نور از ساحل و بیش از 10 موشک از قایق ها در مدت زمانی بسیار کوتاه و اضافه شدن موشک های خلیج فارس به این حمله بود تا توان دفاعی شناور آمریکایی به شدت تضعیف شود.

اگرچه ممکن است عده ای حمله به یک شناور فاقد توان دفاعی را از نظر عملیاتی فاقد اهمیت بدانند اما باید تاکید کرد که مهمترین نکته در هر رزمایش، اجرای صحیح تاکتیک، سرعت زمانی مناسب و نظارت بر مراحل عملیات است و در کنار آن، کسب اطلاع از دقت سامانه های مهمی چون موشک های بالستیک حائز اهمیت است که همه اینها در این رزمایش به خوبی پیاده شد و عملا ظرف کمتر از چند ساعت، ناوهواپیمابر از رده خارج شد.

نقش ویژه خلیج فارس در اقتدار دریایی ایران

در این میان، می توان ضربه مهم و کارآمد به ناو هواپیمابر را در شلیک موفق و اصابت دقیق دو فروند موشک خلیج فارس دانست که از جمله تولیدات موفق خانواده موشک های فاتح 110 است که نسل‎های مختلفی از آن تاکنون تولید و عملیاتی شده است. مهمترین ویژگی همه این خانواده، خطای بسیار کم نسبت به سایر سامانه‎های موشکی سطح به سطح با برد مشابه بوده است.

در واقع علاوه بر افزایش برد نسل‎های مختلف این موشک، دقت و قابلیت‎های نگهداری و عملیاتی آن نیز به بسیار افزایش و بهبود یافته به طوری که آن را در ردیف مهمترین سامانه‎های دفاعی کشور در راهبرد پاسخ کوبنده به دشمن قرار داده و همچنین نمونه‎های دیگری با قابلیت ضد کشتی و ضد رادار از روی آن توسعه یافته است.

موشک بالستیک کوتاه‎برد فاتح-110 با توجه به بهره‎مندی از بالک‎های کنترلی روی سرجنگی، تا انتهای مسیر قابل هدایت و راهبری (کنترل) است و احتمال مورد اصابت قرار گرفتن این موشک یا سرجنگی آن که سرعتی بین 3 تا 4 ماخ (بسته به نسل‎های مختلف آن) دارد توسط سامانه‎های ضدموشکی دشمن بسیار اندک است خصوصاً در صورتی که چندین فروند از این موشک همزمان در محدوده عملکرد سامانه‎های فوق باشند، کار انهدام آنها توسط دشمن دشوارتر نیز می‎شود.

سرجنگی و بالک های موشک‎های فاتح-110 (بالا) و خلیج فارس

نمونه‎های مختلف این موشک با بردهای اعلام شده 200 تا 300 کیلومتر دارای محموله انفجاری شدید به جرم 450 تا 650 کیلوگرم است که در نمونه‎های زمین به زمین سرعت آن به 1.5 کیلومتر بر ثانیه رسیده و در نمونه دریایی در حدود 1 کیلومتر بر ثانیه است. این موشک از سامانه‎های پیشرفته هدایت و ناوبری برخوردار است و زمان واکنشی در حدود 20 تا 30 ثانیه دارد. با توجه به اینکه در رزمایش امروز اعلام شد که این موشک ها، 270 کیلومتر برد دارند، عملا از زمان شلیک تا زمان برخورد کمتر از 5 دقیقه طول می کشد.

اگرچه رویکرد اکثر موشک‎های بالستیک موجود در کشورهای دارای سلاح هسته‎ای جبران خطا با اتکا به قدرت تخریب گسترده سرجنگی اتمی است اما در موشک‎های ایرانی به دلیل استفاده از سرجنگی معمولی، همواره کاهش خطا جزء مهم فعالیت‎های طراحان بوده و در تحویل انبوه اخیر موشک‎های قدر، قیام، فاتح-110 و خلیج فارس به نیروی هوافضای سپاه از سوی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سردار دهقان رسما اعلام کرد خطای این سامانه‎های موشکی به کمتر از 5 متر کاهش یافته است.

این میزان خطا بسیار کم و در حد سامانه‎های زمین به زمین کشورهای تراز اول در صنعت موشکی محسوب می‎شود که نشان از پیشرفت چشمگیر کشورمان در زمینه کاهش خطا و افزایش دقت سامانه‎های موشکی سطح به سطح دارد.
 

موشک خلیج فارس در جلوی تصویر و فاتح-110 در تحویل انبوه

به گزارش مشرق، در پرتابه‎های بالستیک با افزایش برد به طور معمول، خطا نیز افزایش می‎یابد که برای جبران خطای ایجاد شده از سامانه‎های هدایت، کنترل و ناوبری استفاده می‎شود. این سامانه‎ها تلاش می‎کنند از بروز خطا در مسیر موشک (در راستاهای مختلف) جلوگیری کنند تا موشک مسیر از پیش تعیین شده را طی نموده و به هدف خود برسد.

یکی از انواع مهم و پرکاربرد سامانه‎های هدایتی موشک به نام سامانه ناوبری اینرسی (INS) است که بخش عمده‎ای از کار هدایت، کنترل و ناوبری را آن هم به صورت داخلی و بدون اتکا به منابع داده‎ای خارج از موشک با استفاده از اجزائی همچون حسگرها و شتاب‎سنج‎ها (برای اندازه‎گیری نیروهای اغتشاشی وارد شده به موشک)، ژیروسکوپ‎ها (ایجاد مختصات مرجع برای سنجش تغییرات در محورهای فیزیکی مختلف موشک) و رایانه‎های پردازش کننده داده‎ها به صورت مجموعه‎ای هماهنگ به انجام رسانده و به کمک عملگرهای نصب شده در موشک خطاهای ایجاد شده را کاهش می‎دهد.

سامانه‎های هدفگیری، هدایت، کنترل و ناوبری که ممکن است در بخشی از مسیر از دو سامانه نیز استفاده شود دست به دست هم داده تا خطای ناشی از منابع متعدد داخل و خارج موشک را جبران نمایند زیرا هر یک از منابع خطا می‎تواند سبب شود که موشک به نقطه عقب‎تر، جلوتر، یا سمت راست و چپ هدف برخورد نماید.

برخی از این منابع، خطاهای حاصل از ساخت شامل نوسانات وزنی موشک، نوسانات قطر و طول موشک، خطاهای پدید آمده در ترکیب سوخت و میزان سوخت قرار داده شده در موشک، مدت زمان سوزش پیشران و متوسط نیروی تولیدی آن، عدم تقارن بال‎ها و بالک‎ها، عدم تقارن جرمی حول محور پرواز، همراستا نبود جهت نیروی رانش با محور پرواز، عدم انطباق کامل محورهای طولی اجزای داخلی موشک پس از مونتاژ (ممان اینرسی طولی)، خطاهای ناشی از تغییرات جهت و سرعت باد نسبت به پیش‎بینی، تغییرات خواص هوا نسبت به مقادیر متعارف در ارتفاعات مختلف و ... است.

 


سرجنگی و سامانه هدایت موشک فاتح-110

همچنین حرکات مختلف کره زمین نیز تأثیرات محسوسی روی دقت موشک‎ها دارد که با بیشتر شدن فاصله محل شلیک از هدف بیشتر خود را نشان می‎دهد که خطاهای حاصل از این موارد باید توسط سامانه هدایت و کنترل موشک جبران شود.

برای افزایش دقت موشک‎ها تا حد نقطه‎زنی، علاوه بر سامانه ناوبری اینرسی، از یک سامانه هدایت دیگر برای فاز نهایی تا برخورد به هدف استفاده می‎شود.

برای مثال در موشک بالستیک پرشینگ-2 آمریکا با برد 1800 کیلومتر برای افزایش دقت در فاز نهایی از یک جستجوگر راداری استفاده شده که خطای این موشک هسته‎ای را به 50 متر کاهش داده و در نتیجه امکان حمل محموله کوچکتری را به آن داده است. همچنین موشک بالستیک ضدکشتی چین با نام DF-21D نیز از یک سامانه راداری برای یافتن اهداف برای اصابت دقیق بهره می‎برد.

در سامانه‎های موشکی کوتاه‎برد مانند GMLRS نیز از یک سامانه ترکیبی GPS/INS استفاده شده که سامانه ناوبری اینرسی موشک را تا محدود چند کیلومتری هدف رسانده و سپس سامانه GPS نظامی خطای برخورد را به محدود 15 متر کاهش می‎دهد.

نکته جالب توجه اینجاست که شرکت آمریکایی سازنده این سامانه یعنی کمپانی مشهور لاکهیدمارتین از GMLRS به عنوان تک‎تیرانداز 70 کیلومتر یاد می‎کند بنا بر این موشک‎های ایرانی که در برد 300 کیلومتر کمتر از یک سوم این سامانه آمریکایی خطا دارند به حق شایسته نامیده شدن به عنوان تک‎تیرانداز 300 کیلومتری هستند.
 

اصابت موشک بالستیک خلیج فارس به کشتی در رزمایش های گذشته

بر مبنای نکات فوق موشک‎های ایرانی هم باید از سامانه‎ای برای کاهش خطا در فاز نهایی برخوردار باشند که در مورد موشک خلیج فارس استفاده از حسگر اپتیکی برای این منظور صریحاً اعلام شده اما در صورتی که خطای زیر 5 متر شامل موشک فاتح-110 نیز باشد نوع سامانه هدایت فاز نهایی آن ناشناخته است.

به گزارش مشرق، ذکر این نکته لازم است که به طور کلی دو مفهوم برای خطای موشک در نظر گرفته می‎شود. یکی شعاعی از هدف که موشک خارج از آن اصابت نخواهد کرد و دیگری، خطای دایره‎ای احتمالی (CEP) که به معنای شعاع دایره‎ای به مرکز هدف مورد نظر است که بیش از نیمی از موشک‎های شلیک شده به سمت هدف در آن دایره فرود خواهند آمد که این دایره خطا بر مبنای روش‎های علمی مانند تئوری «مونت کارلو» محاسبه می‎شود.

صرف نظر از اینکه خطای اعلام شده کمتر از 5 متر برای موشک‎های فاتح و خلیج فارس یا دیگر موشکهای بالستیک کشورمان بر مبنای کدام مفهوم باشد رسیدن به این میزان دقت تأثیر عملیاتی محسوسی برای نیروهای مسلح کشورمان خواهد داشت. همانطور که خطای آنها در اولین آزمایش‎ها در حدود 15 متر بوده و با تذکرات مسئولان ارشد نیروهای مسلح و کارهای تکمیلی به 8.5 متر رسیده و امروز نیز در ادامه همین روند به میزان قابل توجه 5 متر رسیده است.

بدین ترتیب با این مقدار خطای کم نسبت به نسل‎های قبلی این موشک‎ها تنوع اهداف قابل انهدام به طور دقیق، بسیار بیشتر شده و علاوه بر شناورهای دشمن که عمدتاً عرض آنها بیش از 10 متر است (شعاع بیش از 5 متر) شامل جاده‎ها و پل‎های مواصلاتی مهم دشمن که از پدافند مستحکمی برخوردارند، آشیانه‎های جنگنده‎ها و حتی اهدافی مانند هواپیماهای جنگنده، ساختمان‎های کوچک و ... خواهد بود.

در واقع این میزان خطای اندک موشک‎های فاتح یا خلیج فارس یا دیگر موشکهای بالستیک به معنای دادن قدرت انتخاب به فرماندهان برای انهدام یک هواپیما یا آشیانه خاص، باند پرواز فرودگاه یا ساختمانی خاص در محدوده برد صدها کیلومتری این سلاح‎ها است که به معنی از بین رفتن یک هدف ارزشمند دشمن با اصابت هر فروند موشک ایرانی از این نوع خواهد بود.
 
این در حالی است که قدرت تخریب سرجنگی چند صد کیلوگرمی این موشک‎ها در ترکیب با انرژی جنبشی قابل توجه آنها چیزی از هدف مورد اصابت باقی نخواهد گذاشت و در صورت اصابت در اطراف هدف (حتی در محدوده بسیار بیشتر از 5 متر) شعاع تخریبی این میزان محموله جنگی باز هم کار را تمام خواهد کرد.
 

از سوی دیگر موشک‎های خلیج فارس و فاتح-110 از چند نوع پرتابگر استفاده می‎کنند. پرتابگرهای تک فروندی دارای دارای اتاقک مجهز به تجهیزات محاسبه پارامترهای پروازی و هدفگیری مستقر بر کامیون، پرتابگر دو فروندی ذوالفقار مستقر بر خودروی جدید و نیز یک پرتابگر 3 فروندی نیمه متحرک کششی انواع اصلی این پرتابگرها را تشکیل می‎دهند.

 

پرتابگرهای مختلف موشک‎های فاتح-110 و خلیج فارس

این پرتابگرها که اغلب آنها نیز متحرک هستند قابلیت عملیاتی بسیار بالایی به این موشک‎ها برای پراکنده شدن در مناطق مختلف و اجرای آتش بسیار دقیق علیه دشمن ایجاد می‎نمایند که عملاً کار یافتن پرتابگرها قبل از شلیک را برای او بسیار دشوار می‎کند خصوصاً امروزه که پهپادهای دشمن توان نفوذ و عملیات در داخل فضای ایران را تقریباً به طور کامل از دست داده‎اند.

آیا کلاهک خلیج فارس از پس ناو هواپیمابر بر می آیند؟

هدف بزرگی که "خلیج فارس" مامور انهدام آن است بسیار بزرگ بوده و یک غول تمام فلزی با وزنی در حدود 90 تا 100 هزار تن و با ابعادی در حدود 300 متر طول و بیش از 70 متر عرض به شمار می رود. ناوهای هواپیمابر از بزرگترین کشتی های موجود در دریاها بوده که علاوه بر ابعاد بسیار عظیم خویش کاملا زره پوش نیز هستند.

دستیابی به چنین هدفی که بسیار بزرگ و به لحاظ سرعت و مانور تنبل است، امکانپذیر به نظر میرسد اما در نوع خود از آنچنان حفاظت و تدابیری بهره مند است که امکان دستیابی به خویش را برای موشکهای کروز و قایق های تندرو سخت کرده است .

بعنوان مثال ناوهای هواپیمابر آمریکایی هر کدام با استفاده از تعداد زیادی کشتی های پشتیبانی دفاع هوایی و حتی زیردریایی های تهاجمی حفاظت میشوند که تعداد زیادی از آنها هم عرض با ناو حرکت نموده و مقابل مسیر موشکهای کروز قرار میگیرند تا اجازه ورود به حریم ناوهواپیمابر را نیابند.

علاوه بر آنکه خود ناو و ناوشکن های همراه آن هم به تعداد زیادی از سامانه های توپی و موشکی مقابله با موشکهای کروز مجهز هستند اما در این میان موشک بالستیک خلیج فارس با عبور آسان از تمام این موانع با فرود مافوق صوت از ارتفاع بالا عملا چنین تدابیری را بلااستفاده می کند.

در عرشه هر ناو هواپیمابر تعدادی هواپیمای آماده به پرواز لود شده با بمب و موشک و سوخت کامل وجود دارند. همچنین بر روی عرشه این ناوها تجهیزات بسیار حساس مدیریت پرواز و کنترل فرود و برخاست مثل کاتابولت وجود دارد که بدون آنها عملا ناو توانایی خود را از دست میدهد و با یک قایق معمولی غیر نظامی برابری خواهد کرد !

تکرار اجرای فارستال با شلیک اولین خلیج فارس

سالها پیش، انفجار یک راکت هواپرتاب کوچک با نام ام کا 32 زونی در ناوهای هواپیمابر یو اس اس اینترپرایز و فارستال منجر به آتش سوزی های پیوسته و بزرگی شد. راکتهای زونی 50 کیلو وزن و 20 کیلوگرم خرج انفجاری دارند. شلیک اتفاقی و نابهنگام این راکتها بر روی عرشه ناو فارستال منجر به اتفاقی مهیب یعنی کشته شدن 134 نفر - زخمی شدن 161 نفر و از بین رفتن 21 هواپیما شد .

انفجار روی ناو هواپیمابر فارستال

اتفاق مشابه به آن دو سال بعد در ناو هواپیمابریو اس اس اینترپرایز رخ داد و انفجار این راکت در اینترپرایز نیز منجر به مرگ 27 نفر و زخمی شدن 314 نفر همچنین نابودی 15 هواپیمای دیگر شد.

با اصابت دو موشک خلیج فارس به ناو هواپیمابر، یا این موشک ها به عرشه اصابت کرده و انفجاری مشابه اتفاق فوق را رقم می زنند و یا با اصابت به رادارها و سامانه های الکترونیکی روی ناو، پدافند، پرواز هواپیماها و ارسال و دریافت اطلاعات مخدوش می شود که هر دو، دستاوردی بزرگ محسوب شده و هزینه های غیرفعال کردن چنین شناور مجهز و بزرگی، به شدت پایین می آید.

سرهنگ خلبان شفیعی: نصب رادار «ملی» روی F14/ تام‌کت‌ ها بمب افکن می‌شوند

معاون عملیات پایگاه هشتم نهاجا گفت: قابلیت شلیک موشک‌های هوا به زمین و پرتاب بمب را روی هواپیمای F14 ایجاد کرده‌ایم.

  سرهنگ خلبان اصغر شفیعی معاون عملیات پایگاه هشتم شکاری اصفهان با اشاره به خودکفایی نیروی هوایی ارتش اظهار داشت: به دلیل پیچیده بودن تخصص‌هایی که در این نیرو هست به خصوص در هواپیماها و تجهیزات، در قبل از انقلاب این موارد به طور کامل و صددرصد در اختیار کشورهای خارجی مثل آمریکا و برخی اروپایی‌ها بود.

* اورهال تمامی هواپیماها در کشور بدون وابستگی به خارج

وی افزود: اما پس از پیروزی انقلاب به جهت اینکه روابط قطع و تحریم‌ها اعمال گردید، این وابستگی‌ها باعث شد نیروی هوایی به فکر بیافتد و کاری انجام دهد، لذا مسئولین وقت تصمیم گرفتند با تاسیس سازمان جهاد و خودکفایی نهاجا این وابستگی‌ها را از بین ببرند.

شفیعی با بیان اینکه علم هوانوردی یک علم پیشرفته‌ است، گفت: این پیشرفت هم در خصوص پرواز هواپیما و هم نگهداری آن‌ها صدق می‌کند که این مستلزم متخصصین، تجهیزات و پشتیبانی لازم است. امروز به جایی رسیده‌ایم که با همت و تلاش فرماندهان و مسئولین و کارکنان نهاجا و خلبانان با قطع کامل وابستگی به کشورهای سازنده هواپیما تمامی تعمیرات اساسی و کارخانه‌ای که به آن اورهال گفته می‌شود را در داخل کشور انجام می‌دهیم.

* اصفهان تنها مرکز اورهال F14 در دنیا

معاون عملیات پایگاه هشتم نهاجا تاکید کرد: تمامی هواپیماهای سازمانی نیروی هوایی ارتش در داخل این نیرو اورهال کامل می شوند و هیچ گونه وابستگی به کشوری نداریم. در پایگاه اصفهان هم به جهت پرواز هواپیماهای F14، به جایی رسیده‌ایم که با قاطعیت می‌توانیم بگوییم تنها جایی که اکنون در دنیا این هواپیماها تعمیرات اساسی و کارخانه‌ای می‌شود اصفهان است.

وی ادامه داد: ما از صفر تا صد تعمیر این هواپیماها را که شامل تعمیر قطعات، بدنه، موتور، ارابه فرود و اویونیک و رادار و کلیه سیستم‌های دیجیتالی و کامپیوتری هواپیما می‌شود را در داخل اصفهان انجام می‌دهیم و این بخش‌ها بازدید می‌شوند و آنهایی که نیاز به سرویس دارد، سرویس و تعمیر و آنهایی که نیاز به تعویض دارد تعویض می‌شود و هواپیما بعد از چندین هزار ساعت کار توسط پرسنل نهاجا آماده برای پرواز تست می‌شود.

شفیعی در ادامه این گفتگو خاطرنشان کرد: یکی از کارهای دیگری که در حوزه اورهال انجام داده‌ایم این است که ما نیروهای متخصص و فنی پیشکسوت و با تجربه‌ای که بازنشسته شده‌اند را فراخوان کردیم و داوطلبانه به سراغ کار آمدند و قشر جوان را در کنار آنها قرار دادیم تا هم از تجربه آنها استفاده کنیم و هم به کار آموزش قشر جوان بپردازیم.

* ایران تنها دارنده F14  در جهان است

معاون عملیات پایگاه هشتم نهاجا افزود: هواپیما بعد از اینکه اورهال کامل روی آن صورت گرفت که مستلزم صرف هزینه‌های بالا هم از نظر ریالی و هم از نظر تخصصی است، برای اولین پرواز تست آماده می‌شود. این پرواز توسط خلبانان تست که خلبانان ماهری هستند انجام می‌شود و اگر ok بود فرم مربوطه پر می‌شود و هواپیما برای پروازهای عادی آماده می‌شود و اگر هم در پرواز اول مشکلاتی بود خلبان آن را اعلام می‌کند و آن مشکلات رفع می‌شود تا پرواز تست بعدی صورت بگیرد.

وی با بیان اینکه اورهال کلیه هواپیماهایی که در پایگاه اصفهان وجود دارد که اعم از شکاری و آموزشی و بمبر در همین پایگاه انجام می‌شود، گفت: به ویژه در مورد هواپیمای F14 با توجه به اینکه تنها کشوری در دنیا که این هواپیما را در اختیار دارد ما هستیم و حتی کشور سازنده یعنی آمریکا به دلیل اینکه این F14 هواپیمای سنگینی است و نگهداری آن مستلزم هزینه‌های زیادی است آن را از رده پروازی خارج کرد لذا تنها کشور دارنده فعلا ایران است و نگهداری آن کار دشواری است و این مطلب نشان می‌دهد دسترسی به قطعات این هواپیما نداریم که از کشورهای دیگر وارد کنیم و حتی اگر دسترسی داشتیم هم به دلیل تحریم به ما نمی‌دادند اما همین که هواپیمای F14 از این پایگاه در حال پرواز است نشان می‌دهد که صفر تا صد تعمیر و نگهداری و ساخت قطعات آن را در داخل کشور انجام می‌دهیم.

* بروزرسانی هواپیمای F14 و F7 و PC-7 در دستور کار است

شفیعی با تاکید بر اینکه قطعا هواپیمای F14 باید به روز شود، اظهار داشت: هرچه می‌گذرد علم هوانوردی هم از نظر هواپیماها و تسلیحات، بمب‌ها، موشک‌ها و سیستم‌های راداری پیشرفته‌تر می‌شوند بنابراین مجبوریم که با استفاده از متخصصین داخلی با ارتباطی که با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور داریم این قطعات را بسازیم و مرتبا هواپیما را به روز می‌کنیم تا از کشورهای دیگر عقب نمانیم لذا در مورد هواپیمای F14 و F7 و حتی PC-7 دانشکده خلبانی روند به روز رسانی آن را مرتب دنبال می‌کنیم.

* تبدیل سیستم‌های داخل کابین هواپیماها از آنالوگ به دیجیتال

معاون عملیات پایگاه هشتم نهاجا به هواپیماهای آموزشی این پایگاه اشاره و تصریح کرد: الان به جایی رسیده‌ایم که در هواپیماهای PC-7 تمامی سیستم‌های نشان دهنده و داخل کابین را از حالت آنالوگ و قدیمی به حالت دیجیتال تبدیل و به روز می‌کنیم و هیچ‌یک از این سیستم‌های دیجیتال را هیچکدام از کشورها حاضر نشدند به ما بدهند ولی این کار را در داخل کشور خودمان انجام می‌دهیم. در مورد هواپیمای F7 و F14 نیز همین کار را انجام می‌دهیم که بتوانیم این هواپیماها را ارتقا دهیم.

* نصب رادار ملی روی جنگنده‌های F14

شفیعی در ادامه اظهار داشت: الان در خصوص ارتقای هواپیمای F14، رادار ملی را داریم و به جایی رسیده‌ایم که سیستم رادار F14 را با نام رادار ملی در حال ساخت داریم که البته این رادار ساخته و روی هواپیما هم تست شد و همچنان در حالت تست مداومت است و بسیاری از F14 های امروزی‌مان با رادارهای ملی ساخته شده در حال پرواز هستند.

وی تاکید کرد: این رادارهای ملی نشات گرفته از همان سیستم رادارهای اصلی هستند و از بعد رنج و مسافت کشف‌ها و یا پارامترهایی که از هدف‌ها می‌گیرند کیفیتی بهتر از رادارهای اصلی دارند.

معاون عملیات پایگاه هشتم نهاجا گفت:‌ الان از این رادارها(ملی) استفاده می‌کنیم زیرا بعد از گذشت چندین دهه از ساخت و واگذاری این هواپیما باید رادارها به روز می‌شدند و کیفیت رادارهای قبلی دیگر امروز به درد ما نمی‌خورد.

* رهگیری هواپیماها و پهپادهای جاسوسی توسط جنگنده‌های F14

شفیعی تصریح کرد: لذا باید این رادارها به روز می‌شدند و این کار را با نام رادار ملی انجام دادیم و با توجه به اینکه ماموریت اصلی هواپیماهای F14 کشف و شناسایی هواپیماهای متخاصم و رهگیری و انهدام آنها است، هم‌اکنون اگر امنیتی در فضای جمهوری اسلامی احساس می‌شود به این دلیل گشت‌های هوایی این هواپیماهاست.

وی در ادامه این گفت‌وگو اظهار داشت: در سال‌ها و ماه‌های اخیر تحرکاتی اگر از جانب برخی کشورها بوده و هواپیماهایی به عنوان هواپیماهای جاسوسی و شناسایی وارد کشور شدند و یا حتی اگر در یکی دو سال و ماه‌های اخیر پهپادهایی که از کشورهای دیگری می‌آید و در سطح منطقه فراوان است، شاهد بودیم این هواپیماها توسط هواپیماهای رهگیر و شناسایی ما که F14 مهم‌ترین ‌آن است شناسایی و منهدم و گاها متواری می‌شوند و این امنیت در سایه این هواپیماها و رادارهای ایرانی است.

* قابلیت رهگیری پهپادها توسط هواپیماهای رهگیر نهاجا

معاون عملیات پایگاه هشتم نهاجا تاکید کرد: قابلیت این را داریم که با هواپیماهای رهگیر نیروی هوایی چه پهپاد و چه هر پرنده متخاصم دیگری را رهگیری، منهدم و یا متواری کنیم.

* نصب بمب و موشک هوا به زمین روی تام‌کت‌ها

شفیعی درخصوص چندمنظوره کردن جنگنده‌های F14 گفت: ماموریت اصلی هواپیماهای F14 عملیات هوا به هواست و تسلیحات اصلی آن هم موشک‌های هوا به هوا برای کشف هواپیماهای متخاصم و انهدام آنهاست ولی ما در سال‌های اخیر در این هواپیما در جهت به روز کردن و چند منظوره کردن آن فعالیتی را شروع کردیم و آن را به مرحله اجرا درآوردیم و در این راستا در ماموریت‌های هوا به زمین با این هواپیما شرکت کردیم و در صورت نیاز باز هم شرکت می‌کنیم.

وی همچنین خاطرنشان کرد: در ماموریت‌های هوا به زمین، شلیک موشک‌های هوا به زمین و پرتاب بمب را داریم که این قابلیت را روی هواپیمای F14 ایجاد کرده‌ایم. خلبانان ما هم این تمرینات را شروع کردند که تمرینات خوبی هم داشتند و خلبانان و هواپیماهای F14،‌ مثل هواپیماهای بمبر و جنگنده‌های هوا به زمین در صورت نیاز وارد عمل خواهند شد.

* رصد چندصد کیلومتری توسط جنگنده‌های F14 با رادار ملی

معاون عملیات پایگاه هشتم نهاجا با بیان اینکه قابلیت اصلی هواپیمای F14 این است که وقتی یک فروند از آن در آسمان باشد به راحتی آسمان را کنترل کند، گفت: خوشبختانه با رادار ملی که ساختیم و روی F14 قرار دادیم که هم قابلیت رادارهای قبلی را دارد و هم به روز شده است و جنگنده‌های ما می‌تواند فضا را کنترل کند و قابلیت آواکس را داشته باشد تا فضای چند صد کیلومتری اطراف خودش را کنترل کند که این کار را امروز با F14 های خود انجام می‌دهیم.

موشک‌ها و ناوهای ایرانی با «افق» به شکار دشمن می‌روند +عکس

انواع سامانه های موشکی کوتاه برد نصر، میان برد نور و دوربرد قادر و قدیر از رادارهایی مشابه و یا دوربردتر از خانواده افق، برای کشف اهداف و انتخاب هدف مناسب، استخراج مختصات هدف منتخب و انتقال آن به موشک استفاده می کنند.

  رادارهای دریایی به عنوان وسائل ناوبری، تعیین موقعیت شناورها نسبت به خطوط ساحلی و نیز رؤیت کشتی های دیگر به کار گرفته می شوند. در این رادارها امواج با استفاده از خاصیت های فیزیکی خاصی به جای طی مسیر مستقیم، روی سطح منتشر شده و در واقع مسیر انحنای سطح را می پیمایند. به همین دلیل امکان استفاده از آنها در مسافت های خارج از خط دید وجود دارد.

رادارهای پیشرفته امروزی می توانند سرعت اهداف کشف شده را نسبت به محیط پس زمینه محاسبه کرده و با استفاده از روش های پیشرفته پردازش، عملکرد تشخیصی خود را از جریان پیوسته اطلاعات دریافتی از محیط پیرامون ارتقاء دهند. واحد پردازش آنها با تحلیل سیگنال ها اقدام به کشف، ردیابی و نمایش اهداف تحت کنترل کاربر نموده و اطلاعات قابل استفاده برای کاربری های مختلف را به صورت بی‌درنگ (Real Time) تولید می نماید.

بسیاری از رادارهای مطرح دریایی در باندهای فرکانسی S و X کار می کنند. بیشتر رادارهایی که با فرکانس های پائین تر از S کار می کنند در زمینه مراقبت هوایی مورد استفاده قرار می گیرند اما فرکانس های بالاتر برای جمع آوری اطلاعات از هدف مانند موقعیت یابی و ردگیری دقیق به کار می روند. باند S دارای مشخصاتی همچون تفکیک زاویه خوب توسط یک آنتن با ابعاد مناسب بوده و برای کشف هدف های موجود در فاصله متوسط و ردگیری هدف یعنی زمانی که رادار باید هر دو کار را باهم انجام دهد مناسب است.

باند فرکانس X، باند شناخته شده ای برای رادارهای کنترل آتش سلاح ها نظامی و برخی کاربردهای غیرنظامی از جمله هواشناسی و ناوبری است. در این باند فرکانسی رادارها دارای آنتن هایی با اندازه کوچک بوده و برای کاربردهایی که در آنها وزن سبک و جابجایی مورد نظر است نیز مناسب هستند.

استفاده از این 2 باند فرکانسی در کاربردهای دریایی به طور همزمان در یک شناور سبب کاهش احتمال بروز خطای تشخیصی در اثر افزایش ها و کاهش های ناخواسته برد می شود که در برخی شرایط خصوصاً بارش باران، آب و هوای نامساعد، تغییرات چگالی هوا و میزان شوری آب برای آنها پدید می آید. بنا بر این عملاً این دو باند فرکانسی با همپوشانی عملکردی، قابلیت اطمینان بالایی از کسب اطلاعات از محیط اطراف را در تمام شرایط فراهم می آورند.

تاکنون چند گونه رادار دریایی در ایران و توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به تولید رسیده است که مجموعه رادارهای دریایی افق را تشکیل می دهند. این رادارها که با مشخصه MVR-88 نیز شناخته می شوند به منظور پایش محیط دریا به عنوان رادارهای کشتی پایه و ساحلی توسعه یافته اند. این رادارها توانایی شبکه شدن با سایر سامانه‌های راداری و پدافندی و اتصال به سامانه‌های کمک ناوبری از جمله Speed Log و GPS را داشته و توانایی ردگیری100  هدف دریایی از جمله ویژگی‌های مهم آنها است.

 

یک گونه از رادار افق و سامانه های نمایش و کنترل آن

این رادارها با رویکردهای جدید طراحی برای افزایش قابلیت های عملکردی و سهولت کاربری توسط انسان ساخته شده اند و از روش های دیجیتالی نرم افزار-پایه برای پردازش سیگنال ها استفاده نموده و در عین حال قابلیت شبکه شدن با سایر سامانه ها را نیز به خوبی دارند.

یکی از نمونه‌های رادار افق در باند X کار می‌کند که برخی از مشخصات عملکردی آن شامل توان ارسالی 25 کیلووات، سرعت چرخش آنتن 24 یا 42 دور در دقیقه به صورت 360 درجه و برد اسمی 96 مایل دریایی معادل 177.6 کیلومتر است. نمونه باند S رادار افق نیز با همین مشخصات دارای توان خروجی 30 کیلووات و سرعت چرخش 26 یا 45 دور بر دقیقه است. دقت تشخیص این رادارها در برد، معادل 1% اعلام گردیده که در بیشینه برد اسمی آنها در حدود 1.7 کیلومتر خواهد شد.

 

گونه ای از رادار MVR-88 ساخت ایران

این رادارها به الگوریتم های جدید پردازش سیگنال به منظور بهبود نسبت سیگنال به نویز و کاهش نرخ هشدار غلط مجهز بوده و با استفاده از روش های پیشرفته با کنترل این نرخ هشدار، از اشباع سامانه جلوگیری می کنند.

رادارهای مراقبت ساحلی باند X و S ایرانی توانایی ردگیری اهداف در تمام برد آشکارسازی خود را داشته و می توانند اهداف را بر اساس هویت داده شده از سوی کاربر به آنها شامل اهداف خودی، دشمن و ناشناس، شماره گذاری خودکار، دسته بندی و فیلتر نموده و Guard Zone منطقه ویژه اختصاصی برای هر هدف دلخواه با محدودیت در ورود و خروج آنها تعریف نمایند.

 

یک نمونه رادار مراقبت ساحلی باند X ساخت ایران به همراه سامانه نمایشگر و کنترل آن

این رادارها همچنین می توانند اهداف را بر روی نقشه جغرافیایی منطقه نمایش داده، پارامترهای کشف شده از اهداف را به سامانه های دیگر به صورت خودکار و انتخابی ارسال نموده، موقعیت آتی هر هدف برای هر زمان دلخواه را پیش بینی کرده و سابقه موجود از هر هدف منتخب را ذخیره کرده و بعداً نمایش دهند.

به گزارش مشرق، برای خانواده رادارهای دریایی ایران 5 گونه آنتن طراحی شده است که 3 مورد آن مربوط به باند X و دو گونه متعلق به باند S است. این آنتن ها از نظر طول فیزیکی و برخی مشخصات پرتو ارسالی متفاوت بوده و در نهایت عملکردهای مختلفی را بسته به کاربرد و هدف طراحی حاصل می نمایند. مشخصات این آنتن ها در جدول زیر ارائه شده است.

نوع این آنتن ها، موجبر شکاف دار آرایه ای (Slotted Waveguide Array) اعلام شده است. این نوع آنتن مزیت های آشکاری در زمینه خصوصیات مکانیکی از جمله استحکام طرح، وزن و حجم نسبتاً پائین، قابلیت خوب در مدیریت توان مصرفی، بهره (Gain) بالا و بازدهی مناسب دارند.

 

برخی مشخصات انواع رادارهای دریایی ایران

همچنین گونه هایی از رادارهای ناوبری در باند X و S نیز توسط جهاد خودکفائی نیروی دریایی ارتش (نداجا) توسعه یافته که دارای قابلیت های جدید و پیشرفته ای است. از جمله توانمندی های این رادارها توانایی ردگیری دائمی بیش از 100 هدف است.

قابلیت استفاده از این رادارها در شبکه و دیتافیوژن، امکان کالیبراسیون سامانه با استفاده از اهدافی با موقعیت شناخته شده و کشف و درک مانور اهداف نسبت به محور هدف دیگر توانمندی های اعلام شده برای این رادارها است. به گفته جانشین فرمانده کل ارتش رادارهای باند S و X ساخته شده که در ایام گرامیداشت سالروز نیروی دریایی ارتش معرفی شدند توانمندی بالایی برای کار در محیط آلوده به جنگ الکترونیک دشمن دارد.

همچنین ثبت و ذخیره سازی اطلاعات، قابلیت شبکه پذیری، گزارش گیری از عملکرد کاربران، امکان ضبط و پخش بازتاب های راداری، گزارش گیری آماری از اهداف ردگیری شده و تعداد اهداف ورودی و خروجی در یک محدوده با ذکر تاریخ و زمان ردگیری و نیز اعلام موقعیت جغرافیایی، فاصله، زاویه و محل آشکار شدن اهداف نیز از دیگر قابلیت های رادار ناوبری باند X است.

 

رادار ناوبری باند X ساخت جهاد خودکفایی نداجا و سامانه کنترل آن

رادار فوق همچنین توانایی ضبط حوادث، ردگیری اهداف توسط کاربر یا ردگیری به صورت تمام خودکار، ایجاد اهداف ثابت مجازی، امکان نمایش اطلاعات مراقبت و حتی ارائه سناریوهای عملیاتی مختلف را برای کمک به کاربر در محیط رزمی دارد.

از دیگر قابلیت های این رادار پیشرفته دفاعی نمایش MAP منطقه تحت مراقبت، به تصویر کشیدن شرایط مناطق عملیاتی، نمایش میزان دامنه سیگنال اهداف ردیابی شده و تعریف و ایجاد سطوح و اولویت های مختلف عملیاتی اعلام شده است.

همه این توانمندی های متعدد با استفاده از اصول طراحی جدید برای رسیدن به سامانه ای با کاربری آسان برای انسان (User-Friendly) در رادار ناوبری باند X نیروی دریایی ارتش گنجانده شده است.

این رادارهای دریایی قابلیت نصب روی انواع شناورها را دارند و به گفته فرمانده نیروی دریایی راهبردی ارتش «رادارهای باند X و S روی همه شناورهای این نیرو نصب خواهند شد». این سامانه ها با توانایی بالای خود در کشف تعداد بالایی هدف، قابلیت‌های شناورهای رزمی کشورمان را در اطلاع از موقعیت اطراف بسیار افزایش داده‌اند. در واقع علاوه بر نصب رادارهای دریایی بر روی تولیدات جدید دفاعی کشورمان، این رادارها بر روی انواع شناورهای بازسازی و بهسازی شده نیز نصب می شوند.

یکی از سامانه های استفاده کننده از این رادارها، سکوی های پرتاب ساحلی موشک های ضد کشتی است. انواع سامانه های موشکی کوتاه برد نصر، میان برد نور و دوربرد قادر و قدیر از رادارهایی مشابه و یا دوربردتر (بسته به برد موشک) از انواع نامبرده در این گزارش برای کشف اهداف و انتخاب هدف مناسب، استخراج مختصات هدف منتخب و انتقال آن به موشک استفاده می کنند.

 

پرتابگر ساحلی موشک نصر (تصویر بالا) و قادر (تصویر پائین)

در بین کاربران دریایی این رادارها، ناوشکن جماران و نسخه دوم آن یعنی ناوشکن دماوند، هر دو مجهز به نمونه هایی از این نوع رادارها هستند که البته تفاوت هایی در نمونه مورد استفاده و چینش آنها روی این 2 شناور دیده می شود. همچنین ناوچه های رده سینا نیز که همچون ناوشکن های جماران توسط مجموعه صنعت دفاعی کشورمان تولید می شوند به رادارهای مراقبتی دریایی تجهیز شده اند.

 

بهره گیری از رادارهای دریایی در ناوشکن دماوند (سمت راست) و جماران (سمت چپ)

 

ناوچه پیکان از رده سینا متعلق به ناوگان شمال نیروی دریایی ارتش

به گزارش مشرق، انواع شناور های تندور نیروی دریایی سپاه مانند ذوالفقار که حامل انواعی از موشک های کروز کوتاه برد مانند کوثر، ظفر یا نصر هستند نیز از رادارهای دریایی برای کشف اهداف استفاده می نمایند.

 

گونه ای از شناورهای تندور ذوالفقار مجهز به موشک کروز

انواع شناورهای لجستیکی تجهیز شده به موشک های ضد کشتی و نیز هواناوهای نیروی دریایی ارتش و همچنین ناوها و ناوشکن های بهسازی شده نظیر نقدی، بایندر و سبلان نیز به واسطه بهره برداری از این رادارها قابلیت کشف اهداف را در بردهای قابل توجه با تمام ویژگی های ذکر شده در زمینه توانمندی های رادارهای دریایی پیدا نموده اند.

 

تجهیز هواناوها به رادار و شناورهای لجستیکی به رادار و موشک نصر

 

تجهیز ناوشکن سبلان به چند گونه از رادارهای ناوبری و هدفیابی (تصویر راست) و ناو بایندر (تصویر چپ)

توانمندی بالای متخصصان صنایع مخابرات و الکترونیک کشورمان که توسعه چندین گونه رادار پیشرفته و بسیار توانمند دریایی تنها جلوه کوچکی از آن است با کمک دادن به نیروهای مسلح کشورمان در زمینه روزآمدسازی سامانه های کشف و مراقبت و ناوبری گامی مهم در جهت توسعه توان دریایی راهبردی کشورمان برداشته اند.

همانطور که سرریز این فناوری ها به بخش های غیرنظامی نیز سبب بهبود وضعیت فناورانه آنها گردیده در آینده نیز شاهد انتشار اخبار خوش از دستاوردهای جدید مخابراتی، راداری و الکترونیکی در حوزه دریایی خواهیم بود زیرا جریان تولید فناوری از مبدأ نیازمندی های دفاعی به خوبی در کشورمان شکل گرفته است.

کالبد شکافی جدیدترین نسل جنگنده صاعقه؛ از بدنه جدید تا رادار ایرانی +عکس

کالبد شکافی جدیدترین نسل جنگنده صاعقه؛

 از بدنه جدید تا رادار ایرانی +عکس

ساخت بدنه ای که توانایی پرواز در سرعت مافوق صوت و اجرای مانورهای پروازی یک جنگنده را برای چندهزار ساعت پرواز داشته باشد برای کشوری که قبل از آن هیچ نوع هواپیمای جنگی را تولید نکرده، از نظر کارشناسان فنی که به دشواری های چنین امری واقفند به خودی خود دستاورد بسیار ارزشمندی برای اولین گام محسوب می شود.

  هواپیماهای آموزشی برای فراگیری مراحل پیشرفته پرواز، از جمله مهمترین حلقه های چرخه تربیت خلبانان نظامی برای مأموریت های رزمی هستند. نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یکی از مهمترین بازوان دفاعی کشور که از انواع هواپیماهای شکاری، رهگیر و بمب افکن در مأموریت های رزمی بهره می برد با توجه به اجرای تمام مراحل آموزشی خلبانان در داخل کشور، نیازمند هواپیماهای مختلف برای این مراحل است.

هواپیماهای آموزشی از گونه های ساده با موتور ملخی تا جت های مادون و مافوق صوت را شامل می شوند که در ایران هواپیمای اس-68 بر اساس هواپیمای پیلاتوس PC-7 برای آموزش های نظامی ابتدایی از مدتها پیش ساخته شده و به تولید انبوه رسیده است. با توجه به پیچیدگی های بالای طراحی و ساخت یک هواپیمای جت، طبیعتاً رسیدن به محصول مد نظر در این زمینه بسیار دشوارتر است.

از این رو در رده جت های مادون صوت چندین پروژه تعریف شد که هر یک در سطح خود دستاوردهایی برای رسیدن به محصول نهایی داشته است. جت آموزشی شفق و طرح هایی نظیر یاحسین(ع) و تذرو که بعضاً تا مراحل آزمایش های پروازی نیز پیش رفتند از جمله این طرح ها محسوب می شوند. آخرین طرح در این زمینه جت آموزشی کوثر-88 است که طرح تفصیلی آن در سال 1388 به تصویب رسیده و به گفته مسئولین و بر اساس اخبار منتشر شده تمامی مراحل طراحی و آزمایش های نمونه های مقیاس کوچک آن نیز به طور کامل سپری شده است.

در زمینه جت های آموزشی مافوق صوت در کشورهای مختلف علاوه بر استفاده از نمونه های خاص آموزشی، عموماً از نمونه 2 نفره هر جنگنده برای آموزش های پیشرفته در جهت تربیت خلبان مربوط به آن هواپیما استفاده می شود.

آخرین دستاورد رونمایی شده صنعت هوایی کشور یعنی جت رزمی و آموزشی صاعقه-2 نیز در این دسته قرار می گیرد. پیش از این نیز تعداد اندکی از هواپیمای F-5A در قالب پروژه سیمرغ با تغییر در بخش جلویی بدنه به نوع 2 نفره، توسط شرکت هواپیماسازی ایران (هسا) تبدیل شده بودند که این هواپیما نیز قابلیت پرواز با سرعت مافوق صوت را دارد.

 

هواپیمای آموزشی سیمرغ

صاعقه-2 نمونه 2 نفره از جت جنگنده صاعقه است. صاعقه سابقه ای در حدود 10 سال در نیروی هوایی ارتش دارد که بر اساس تکمیل طرح های قبلی به نتیجه رسیده است بنا بر این اشاره ای گذرا به تاریخچه آن بر اساس اطلاعات رسمی منتشر شده مفید خواهد بود.

گام های اول در ایجاد توان ساخت جنگنده

نیروی هوایی ارتش (نهاجا) اولین یگانی در جمهوری اسلامی ایران بوده است که سازمانی تحت عنوان جهاد خودکفایی را در داخل خود تشکیل داد و مقام معظم رهبری در زمان ریاست جمهوری خود پس از اطلاع از این امر ضمن تأیید این ابتکار دستور تشکیل سازمان های مشابه را در سایر نیروها صادر فرمودند.

اولین حرکت های جهاد خودکفایی نهاجا عملیاتی نگه داشتن هواپیماهای خود در تمامی انواع در طول جنگ تحمیلی بود که با توجه به آسیب های ناشی از عملیات رزمی شامل تعمیرات و بازسازی می شد.

با دستور امیر سرلشگر شهید ستاری در سال 1365 ، مجتمع صنعتی اوج در نهاجا برای بازسازی هواپیماهای آسیب دیده ایجاد شد تا ضمن عملیاتی کردن مجدد این پرنده ها در آینده بتوان از طریق بازسازی هواپیماها به بستری برای ساخت هواپیماهای جنگنده و آموزشی هم دست پیدا نمود. یک سال بعد این مرکز توسط تعدادی از متخصصین دلسوز و تحت نظر فرماندهی نهاجا تشکیل شد.

برنامه بازسازی و عملیاتی نمودن جنگنده های آسیب دیده با قوت به کار خود ادامه داد و در طول دو دهه 70 و 80 ده ها فروند هواپیمای بازسازی شده به نهاجا تحویل داده شد. این بازسازی ها که شامل همه قسمت های آسیب دیده از سازه و بدنه تا اویونیک و موتور می شد به ایجاد تجربیات ارزشمند در هر دو سطح تعمیرات و ساخت کمک کرد.

پس از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، این برنامه با مشارکت صنایع هوایی ایران (صها) که از زیرمجموعه های سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح است تقویت گردید و امروزه هواپیماهایی که در جریان مأموریت های رزمی و آموزشی آسیب می بینند نیز به سرعت بازسازی و تحویل یگان های پروازی می شوند.

کار ارتقاء تجهیزات و تسلیحات هواپیماها نیز در طی دوران جنگ تحمیلی آغاز شد که نصب موشک سطح به هوای هاوک روی جنگنده رهگیر اف-14، توسعه سامانه سوختگیری هوایی جنگنده به جنگنده، ایجاد تغییراتی روی رادار برخی هواپیماهای رزمی و موارد بسیار دیگر از نمونه کارهای جهاد خودکفائی نهاجا در دوران جنگ است.

اما یک گام مهم توسط جهاد خودکفائی نهاجا، شکل دهی نهضت قطعه سازی بود. جنگ طولانی و فرسایشی و حجم عظیم مأموریت های برعهده نهاجا سبب مصرف سریع قطعات موجود در انبارها می شد، قطعاتی که برخی از آنها نیاز روزمره هواپیماها بود. بنا بر این تلاش های همه جانبه ای توسط متخصصان نیرو و بخش های پژوهشی کشور و صنعت دفاعی در این زمینه آغاز شد.

به موازات این کار برای تأمین هواپیمای جنگی نیز طرح های میان مدت و بلند مدتی تعریف شد که با توجه به تحریم تسلیحاتی کشور و عدم امکان تأمین مطمئن هواپیمای رزمی مطلوب از خارج از کشور، امری بلندنظرانه و ستودنی بود. به گفته فرماندهان نهاجا این برنامه بر اساس مهندسی معکوس هواپیمای جنگنده اف-5 تایگر در سال 1366 تا 1367 شکل گرفت.

ورود آذرخش ایرانی به آسمان

جنگنده اف-5 به عنوان یک هواپیمای کوچک و چابک توانایی انجام مأموریت های مختلف رزم هوایی نزدیک، تهاجمی و بمباران سبک را داشت که تعداد زیادی از انواع مختلف آن پیش از انقلاب خریداری شده بود و به دلیل نداشتن پیچیدگی های زیاد 2 گونه دیگر هواپیمای رزمی موجود در ایران یعنی اف-4 فانتوم و اف-14 تامکت گزینه مناسبی برای قرار گرفتن به عنوان پایه برنامه ساخت جنگنده در ایران محسوب می شد.

البته جنگنده اف-5 تعداد 11هزار و 860 قطعه دارد که از چند ده ساعت تا بیش از 1000 ساعت عمر دارند و کمتر بودن پیچیدگی آن به صورت نسبی با 2 هواپیمای فوق مقایسه شده است.

 

ساخت جنگنده آذرخش

این پروژه بر مبنای ساخت داخلی هواپیمای اف-5ئی تعریف شده بود. چند نوع از جنگنده بمب افکن سبک اف-5 ساخت شرکت نورثروپ آمریکا پیش از انقلاب خریداری شده بود که منابع معتبر خارجی تعداد مهمترین نوع آن یعنی مدل E (تکنفره) و مدل F (دو نفره آموزشی رزمی) را 169 فروند ذکر کرده اند.

مشخصات عملکردی این جنگنده از جنبه های مختلف قابل قبول بوده به طوری که بیش از 30 کشور مختلف آن را به خدمت گرفته و هم اکنون نیز کشورهای زیادی با اجرای بهینه سازی های مختلف همچنان از آن استفاده می کنند. این جنگنده 14.45 متری دارای دهانه بال 8.13 متر، جرم خالی حدود 4350 کیلوگرم و توانایی حمل 3175 کیلوگرم محموله جنگی دارد.

 

پرواز جنگنده آذرخش

طرح ساخت هواپیمای مذکور به تعداد 30 فروند در دستور کار نهاجا قرار گرفت و در ابتدای کار سه فروند از هواپیماهای سانحه دیده و خارج از رده به عنوان نمونه های تحقیقاتی طی چند سال و بدون کمک متخصصان خارجی بازسازی کامل شده و به ناوگان هوایی ارتش ملحق شدند. اولین هواپیمای بازسازی شده توسط نهاجا در بهار 1367 پرواز کرده است.

با کسب تجربیات فراوان از این طریق، عملیات ساخت دو فروند از 30 فروند آذرخش مد نظر در نیمه اول سال 1373 شروع گردید که اولین فروند آن در مهر ماه سال 1376 و در جریان رزمایش بزرگ ضربت ذوالفقار معرفی شد و دومین فروند آن در بهمن ماه سال 1379 پروازهای آزمایشی خود را آغاز کرد.

در مشخصات اعلام شده از این جنگنده مواردی همچون سقف پرواز حدود 17هزار متر و سرعت 1.7 برابر سرعت صوت به چشم می خورد. این هواپیما مانند اف-5ئی دارای 2 جایگاه حمل سلاح زیر هر بال، یک جایگاه در نوک هر بال و یک جایگاه نیز زیر بدنه و 2 توپ تک لوله 20 میلیمتری در دماغه است.

 

ساخت اولین فروند آذرخش

به گزارش مشرق، فروند اول طی سال های 1380 و 1381 بهینه سازی شد و فروند دوم نیز از سال 1382 به بعد پس از انجام پروازهای آزمایشی موفق در خط پرواز قرار گرفت. این هواپیما بعداً به عنوان هواپیمای همراه در آزمایش های پروازی هواپیمای صاعقه در مجمتع اوج مورد بهره داری قرار گرفت.

با توجه به تقسیم وظایف بین نیروهای مسلح، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مأمور تولید انبوه شد. واگذاری ادامه کار پروژه آذرخش به شرکت هواپیما سازی ایران (هسا) از مجموعه سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح از سال 1382 شروع و پس از انجام هماهنگی های به عمل آمده سازه یک فروند هواپیما در مورخه 19/5/85 به هسا تحویل گردید.

طبق توافق به عمل آمده به منظور انتقال دانش کار به هسا فروند اول توسط متخصصین نهاجا در محل آن صنعت تکمیل و آماده پرواز گردید، فروند دوم نیز با همکاری مشترک متخصصین هسا و نهاجا ساخته شد و قرار بوده فروندهای بعدی مستقلاً توسط هسا مونتاژ و آماده گردد. بر اساس مصاحبه فرمانده مجمتع اوج نیروی هوایی ارتش، آذرخش های تولیدی در حال استفاده عملیاتی بوده و امروزه جنگنده صاعقه جایگزین آن در خط تولید شده است.

 

اجزاء سازه و بدنه مربوط به تولید انبوه هواپیمای جنگنده در ایران

بر اساس اطلاعات فوق که توسط نیروی هوایی ارتش منتشر شده است روند پروژه آذرخش را می توان اینگونه تقسیم بندی کرد:

هفت سال اول یعنی بین 1366 تا 1373 کسب علوم و فناوری های لازم برای ساخت با بازسازی سه فروند هواپیمای سانحه دیده، حدود سه سال و نیم بعد برای ساخت اولین نمونه بومی و سه سال بعد هم ساخت نمونه دوم.

آنچه مشهود است پس از گذشت چهار سال، اولین هواپیمای ساخته شده مورد بهسازی قرار گرفته و هواپیمای دوم نیز بالغ بر 3 سال در حال آزمایش بوده همانطور که مراحل مقدماتی این پروژه با بازسازی هواپیماهای آسیب دیده و آزمایش آنها طی هفت سال به انجام رسیده است.

 

بخشی از خط تولید جنگنده در ایران

هر چند ممکن است این زمان های صرف شده برای رسیدن به محصولی که دست کم دو دهه پیش در دنیا ساخته شده بود، کمی زیاد به نظر می رسد اما باید در نظر داشته باشیم که پیش از آن، مطلقاً هیچ گونه تجربه ای در زمینه طراحی و ساخت هواپیمای جنگی که در سرعت های مافوق صوت پرواز می کند در کشور وجود نداشته و حتی هواپیماهای ساخته شده در کشور نیز در این سال ها محدود به نمونه های آموزشی کم سرعت با موتور ملخی بوده است.

بنابراین نهاجا در این دوره در لبه فناوری های کشور حرکت می کرده و گامی جهشی را برداشته است.

همچنین هر چند پروژه مذکور احتمالاً در ابتدا تنها به ساخت سازه، بدنه و برخی زیرسامانه های مکانیکی و هیدرولیکی محدود می شده اما باید در نظر داشت ساخت یک سازه هوایی برای پرواز در ارتفاعات و سرعت ها و تحمل شرایط پروازی پر از شتاب های ناشی از مانورها آن هم برای چندین هزار ساعت پرواز با ساخت سازه و بدنه موشکی که با کمتر از یک ساعت پرواز به هدف خود می رسد بسیار متفاوت بوده و به معنی واقعی کلمه پیچیدگی های بسیار زیادی دارد.

 

بدنه و سازه جنگنده ساخته شده در ایران

از اینرو نه تنها زمان به نسبت طولانی صرف شده قابل دفاع بوده بلکه در رشد فناوری های بومی نیز سهمی شایسته داشته است.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که رژیم صهیونیستی برای ساخت اولین هواپیمای جنگنده خود یعنی «نِشِر» از روی میراژ5 فرانسوی، راه ساده‌تری را پیمود و آن هم دزدی تمامی اطلاعات طراحی و ساخت آن به وسیله جاسوسانش بود!

وقتی توان ایرانی به صاعقه رسید

پس از راه افتادن پروژه آذرخش طرح هایی برای بهسازی عملکرد آن در دستور کار قرار گرفت که در سال 1380 به طرح جنگنده صاعقه منجر شد و از این رو در ابتدا توسط فرماندهان نهاجا به نام صاعقه-80 معرفی می شد.

صاعقه بر اساس نمونه تک نفره جنگنده اف-5 یا آذرخش توسعه یافته و تفاوت ظاهری بارز آن در بهره مندی از 2 سکان عمودی زاویه دار به بیرون بود. این هواپیما در بهمن 82 اولین پرواز خود را انجام داده و پس از چند ماه آزمایش در تیرماه 1383 در جریان بازدید فرمانده معظم کل قوا از پایگاه شکاری همدان به طور رسمی به یگان های پروازی نیروی هوایی ارتش ملحق شد.

 

اولین فروند جنگنده صاعقه

 

تحویل اولین فروند صاعقه با حضور فرمانده معظم کل قوا

اولین فروند صاعقه به جز سکان عمودی دوگانه تفاوت هایی در زیر دماغه و ورودی هوای موتور نیز با نسل قبلی خود داشت. هر چند دو تفاوت اخیر بعدها در نمونه های بعدی دیده نشد و حتی اولین فروند صاعقه نیز با بازسازی مجدد دماغه و ورودی هوای موتور به شکل استاندارد هواپیماهای هم سلف خود (اف-5 و آذرخش) در آمد اما وجه تمایز اصلی یعنی بهره مندی از 2 سکان عمودی با کمی تفاوت در نحوه اتصال سکان به بدنه در سایر نمونه ها حفظ شد.

از مشخصات عملکردی نمونه های اولیه صاعقه مواردی همچون سقف پرواز حدود 16هزار متر، سرعت بیشینه 1.6 برابر سرعت صوت و بیشینه جرم برخاست 9060 کیلوگرم در نمایشگاه های نیروی هوایی ارتش اعلام شده است. وضعیت جایگاه حمل جنگ افزار و توپ های هواپیمای صاعقه نیز مانند آذرخش و اف-5 است.

 

پرواز جنگنده های صاعقه

همچنین در اولین فروندهای ساخته شده از صاعقه، ریل پرتاب موشک در نوک بال دیده نمی شد که در آخرین فروندهای تولیدی این ریل پرتاب قرار داده شده و مشاهده می شود. امروز این طرح به عنوان یک برنامه مصوب در ستاد کل نیروهای مسلح بین نهاجا و وزارت دفاع در حال پیگیری بوده و با انتخاب صاعقه به عنوان بستر توسعه طرح های جدید این برنامه به پیشرفت خود ادامه می دهد که صاعقه-2 را می توان آخرین محصول این برنامه دانست.

 

5 فروند از جنگنده های صاعقه

بهسازی های مختلفی در جریان توسعه برنامه صاعقه صورت پذیرفته و رفته رفته بخش های مختلفی از این جنگنده به طور کامل بومی سازی شده است.

ریشه این برنامه ها به بهسازی های جنگنده اف-5 در نهاجا باز می گردد که به طور خلاصه شامل تجهیز به لوله سوختگیری هوایی (هم برای نمونه تکنفره و هم دو نفره) که در رزمایش ها با پرواز این جنگنده در برد 700 کیلومتری آزموده شده، افزودن سلاح های جدید هوا به سطح مانند بمب و موشک های هدایت لیزری ستار و موشک های هوا به هوای R-60 و PL-7، ساخت انواع قطعات و بخش های بدنه و موتور و ارابه فرود و ساخت شبیه ساز پروازی این هواپیما در زمره دستاوردهای نهاجا از کار مداوم برای به روزرسانی این جنگنده کوچک و چابک بوده است.

این بهسازی ها بر روی انواع مشتق شده از جنگنده اف-5 یعنی آذرخش و صاعقه نیز قابل اجرا است خصوصاً بر امکان ایجاد توان سوختگیری هوایی در جنگنده صاعقه توسط فرماندهان نهاجا صحه گذاشته شده است.

 

هواپیمای اف-5ئی ایرانی مجهز شده به لوله سوختگیری هوایی

اما این بهسازی ها در زمینه سامانه های مخابراتی و راداری نیز اجرا شده که به عنوان مثال می توان به پروژه ای به نام "افق" اشاره نمود که روی رادار APQ-159 جنگنده F-5E به اجرا در آمده و برد کشف هدف هوابرد آن را از 32 به 64 کیلومتر و برد ردگیری آن را از 16 به 40 کیلومتر افزایش داده است.

از دیگر دستاوردهای اعلام شده این پروژه می شود به ایجاد توانایی ردگیری زاویه ای تا 90 درجه با توان بیشتر در تفکیک هدف های چندگانه پرواز کننده نزدیک هم اشاره نمود.

بنا بر اطلاعات منتشر شده از پروژه افق، رادار APQ-159 قبلاً توانایی ردگیری زاویه ای نداشته و می توانست فقط اهداف رو به روی خود را ردگیری کند اما با اجرای این پروژه توانایی جدید هدایت موشک های هوا به هوا راداری نیز برای F-5E فراهم شد.

لازم به ذکر است پروژه افق قبل از سال 1376 و در روزگاری که خبر چندانی از زیرسامانه های پیشرفته دیجیتال در تجهیزات دفاعی نبود به انجام رسیده است. با در نظر گرفتن این سوابق، مروری بر دستاوردهای جدید در جنگنده صاعقه-2 و بررسی میزان تغییرات آن نسبت به نسل های قبلی خالی از لطف نخواهد بود:

نگاهی به اهمیت و ویژگی های جنگنده 2 نفره

همانطور که تشریح شد نمونه 2 نفره از هواپیماهای رزمی تک نفره برای اجرای مأموریت مهم آموزش نهایی خلبانان به کار می رود. اما به جز مأموریت آموزشی برخی مأموریت های رزمی مانند عملیات رهگیری و ضربتی نیز با استفاده از هواپیماهای 2 نفره بهتر به انجام می رسد.

به گزارش مشرق، در این شرایط از نفر دوم برای کمک به اجرای بهتر مأموریت در زمینه هدفیابی و هماهنگی های پروازی استفاده می شود. صاعقه-2 نیز با توانمندی های کامل رزمی علاوه بر مأموریت های آموزشی پیشرفته همانند سلف خود یعنی نمونه 2 نفره F-5F قابلیت اجرای مأموریت های مختلف رزمی را خواهد  داشت.

 

جنگنده 2 نفره صاعقه-2

برخورداری از 2 سکان عمودی

نتایج پژوهش های گسترده تجربی توسط محققان دانشگاهی که پیش از سال 1383 به انجام رسیده و منتشر شده نشان می دهد استفاده از 2 سکان عمودی با زاویه انحراف مشابه نمونه به کار رفته در صاعقه در زاویه حمله بالا در سرعت های مادون صوت سبب افزایش محسوس پایداری سمتی هواپیما شده که در مأموریت هایی که نیاز به پرواز در سرعت های پائین دارد مفید خواهد بود.

 

صاعقه-2 (تصویر بالا) و اف-5اف (تصویر پائین)

آزمایش های تونل باد انجام شده نشان می دهد دم عمودی دوگانه تأثیر به سزایی در افزایش ممان گردشی هواپیما نیز دارد که در اجرای بهتر مانورهای پروازی مؤثر است.

لازم به ذکر است تمایل به افزایش پایداری جنگنده اف-5 از طریق افزودن به سطح دم عمودی آن در بهسازی های اجرا شده روی این جنگنده توسط صنایع هوایی رژیم صهیونیستی نیز دنبال شده که با اضافه کردن یک سطح مثلی به جلوی سکان عمودی تکی جنگنده اف-5 به انجام رسیده است اما این کار برخی از مشکلات را حل نشده باقی می گذارد.

 

نمونه مقیاس کوچک صاعقه آزمایش شده در تونل باد مافوق صوت

دم عمودی تکی در زاویه حمله بالا با قرارگیری در جریان هوای جدا شده از بدنه دچار افت کارایی می شود که با بهره گیری از دم عمودی دوگانه این مشکل حل می گردد.

همچنین آزمایش های تونل باد نشان می دهد ضریب پسا (نیروی مقاوم هوا) برای دم دوگانه با زاویه انحراف بالا، در تمامی زوایای حمله از سکان عمودی تکی کمتر و ضریب برآی آن در زوایای حمله متوسط بیشتر و در زوایای پائین کمتر از سکان تکی است. بنا بر این در مجموع استفاده از سکان عمودی دوگانه در اکثریت حالات به کارایی هواپیما می افزاید.

 

صاعقه-2

دیگر مزیت استفاده از سکان عمودی 2 گانه با انحراف به بیرون که شکلی مشابه حرف V ایجاد می کند در مقایسه با گونه تکی کاهش بازتاب راداری جنگنده است. این امر به یکی از نکات مرسوم در طراحی هواپیماهای پنهانکار راداری تبدیل شده که مزیت ضمنی استفاده از این طرح برای صاعقه نیز محسوب می شود.

 

ساخت صاعقه-2

* ساخت بدنه

تجربه گرانقیمت بازسازی تعداد زیادی هواپیمای اف-5 آسیب دیده که در بخش های مختلفی از بدنه شامل دماغه، بال ها، سکان های افقی و عمودی و پوشش موتور آسیب دیده بودند پایه شکل گیری توانایی عملی در ساخت اجزاء سازه و بدنه هواپیماهای آذرخش و صاعقه گردید.

آزمودن شکل جدید ورودی هوای موتور و دماغه صاعقه در اولین فروند نیز از تجارب متخصصان کشورمان در زمینه شکل ظاهری به شمار می رود. در نهایت نیز رسیدن به شکل نهایی اتصال سکان عمودی دوگانه صاعقه به فضای بالای موتور و اصلاح بخش پشتی بدنه (در محل سکان عمودی تکی در آذرخش) نیز توسط متخصصان داخلی صورت گرفته و هم اکنون شکل استانداردی برای بدنه هواپیمای صاعقه پدید آمده است.

 

ساخت و مونتاژ جنگنده

ساخت بدنه ای که توانایی پرواز در سرعت مافوق صوت در حدود 1.6 تا 1.7 برابر سرعت صوت در ارتفاع بالا (معادل حدود 475 تا 505 متر بر ثانیه یا 1710 تا 1820 کیلومتر بر ساعت) و اجرای مانورهای پروازی یک هواپیمای جنگنده را برای چند هزار ساعت پرواز داشته باشد برای کشوری که قبل از آن هیچ نوع هواپیمای جنگی را تولید نکرده از نظر کارشناسان فنی که به عمق دشواری های چنین امری واقف هستند به خودی خود دستاورد بزرگ و بسیار ارزشمندی برای اولین گام محسوب می شود.

این توانایی، پایه ای برای طراحی و ساخت بدنه های جدید برای طرح های آتی شده است. جایگاه های حمل جنگ افزار صاعقه-2 مانند نسل های قبلی بوده و همانند اف-5اف از یک توپ تک لوله 20 میلیمتری در دماغه بهره می برد.

 

ساخت صاعقه-2

متخصصان کشورمان برای کوتاه کردن راه طراحی‌ها و بهسازی های آتی، کارهای پژوهشی سنگین و ارزشمندی بر اساس تحلیل های تئوری، شبیه‌سازی‌های رایانه ای و آزمایش های پروازی مختلف برای تعیین دقیق نیروهای وارده به بخش های مختلف سازه و بدنه هواپیماها خصوصاً اف-5 و نمونه های مشتق شده از آن انجام داده اند که ابزارهای تحلیلی مناسبی برای توسعه سریعتر در آینده ایجاد نموده است.

* سازه

بخش مهم دیگری که در هواپیماهای آذرخش و صاعقه به طور کاملاً بومی تولید می شود تمام اجزاء سازه ای این هواپیما است. سازه هواپیما در طول دوران پرواز چند هزار ساعته آن وظیفه تحمل تمام بارهای ناشی از پرواز در شتاب های چند برابر شتاب جاذبه زمین و بارهای ناشی از حمل محموله را بر عهده دارد.

تمامی اجزائی که در داخل هواپیما جانمایی می شوند از مخازن سوخت تا سامانه های الکتریکی و هیدرولیکی و موتورهایی که نیروی عظیم برای به پیش راندن جنگنده را تولید می کنند نیز به این سازه متصل هستند.

 

بازدید فرمانده نیروی هوایی عمان از خط تولید جنگنده در مجمتع اوج

اولین تصاویر از خط تولید سازه و بدنه جنگنده های ایرانی در جریان بازدید فرمانده نیروی هوایی عمان از مجمتع اوج نهاجا منتشر شد که نشان دهنده ساخت کامل این بخش ها در داخل کشور بود. ابراز تعجب این فرمانده خارجی که کشورش از جنگنده های پیشرفته آمریکایی استفاده می کند از سطح توانایی متخصصان ایرانی، گواه دیگری بر روند رو به رشد توانایی های جهادگران کشورمان بود. کمی بعد در رسانه ملی نیز تصاویر دیگری از خط تولید جنگنده آذرخش و صاعقه منتشر و ابعاد بیشتری از این توانایی بومی آشکار گردید.

 

بال تولید شده برای جنگنده در مجتمع اوج

سازه هواپیما که از صدها قطعه متصل به هم شکل گرفته از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. حتی وجود ترک های کوچک نیز در این بخش ها منجر به سانحه می گردد همانطور که چند سال پیش ترک ایجاد شده در مراحل تولید در تیر کنار کابین خلبان در جنگنده اف-15 آمریکایی منجر به دو نیم شدن بدنه و سقوط آن گردید.

امروزه سازه و بدنه های ساخت ایران با تمام توان در حال پرواز در یگان های عملیاتی بوده و پایه مهم دیگری برای توسعه طرح های جدید گشته اند. جسارت ساخت یک سازه کامل برای هواپیمای رزمی مافوق صوت در داخل کشور، خود وامدار بازسازی های اجرا شده روی هواپیماهای قبلی بوده است.

* ارابه فرود

یکی از مهمترین اجزاء یک جنگنده ارابه فرود آن است و ارابه های فرود چه در جنگنده ها و چه در هواپیماهای مسافربری از اهمیت بالای برخوردارند به طوری که در صورت وجود کوچکترین مشکل و نقصی در ارابه فرود هواپیما امکان نشست یا برخاست آن هواپیما وجود ندارد.

از طرفی در جریان فرود جنگنده علاوه بر وزن آن نیروی ناشی از ضربه فرود نیز باید توسط این بخش تحمل شود. حتی برای ایجاد ضریب اطمینان از تحمل بارهای ضربه ای تولیدی در شرایط فرود اضطراری، ارابه فرود باید تحمل نیروهای بسیار بیشتر از حالت عادی را داشته باشد.

 

ارابه فرود اصلی (تصویر راست) و ارابه فرود دماغه (تصویر چپ) جنگنده صاعقه

به علاوه، پیچیدگی طراحی و جانمایی این زیرسامانه سبب شده تا امکان تغییر آن در طول دوره عمر هواپیما امری بسیار دشوار باشد و از این رو در طراحی ها معمولاً ارابه فرود را طوری طراحی نموده و می سازند تا در جریان بهسازی های بعدی هواپیما که معمولاً با افزایش وزن آن نیز همراه است همچنان ارابه فرود قابل استفاده باشد.

 

تصاویر مدلسازی، تحلیل و آزمایش ارابه فرود جنگنده در ایران

به گزارش مشرق، اولین ارابه فرود به طور کامل ساخته شده در داخل برای جنگنده صاعقه در نمایشگاه هوایی کیش در سال 1391 رونمایی شد. تمامی مراحل پیچیده طراحی، شبیه‌سازی‌های تنشی و دینامیکی و آزمایش های عملی مربوط به این تحلیل ها توسط متخصصان داخلی به انجام رسیده است.

این ارابه های فرود که از جاذب های ارتعاشی هوا-روغن بهره می برند تحمل بیشینه وزن برخاست 12 تن را داشته و قابلیت کاهش ارتفاع و جمع شدن روی زمین را نیز همچون نمونه به کار رفته در جنگنده اف-5 دارند. ساخت تایرهای ارابه فرود دماغه و ارابه فرود اصلی جنگنده های مختلف از جمله اف-5 نیز از سال ها پیش در صنعت دفاعی کشور محقق شده بود.

 

ارابه های فرود صاعقه-2

در سال جاری نیز خبر ساخت دستگاه آزمایش کامل ارابه فرود جنگنده در صنعت دفاعی کشور به تولید رسیده است که گام مهم دیگری در راستای عمق بخشیدن به توانایی بومی در تولید مطمئن هواپیماهای صاعقه در داخل محسوب می شود. در جریان این آزمایش ها معمولاً میزان فشار وارد به ارابه فرود، بار حرارتی وارد به تایرها، مقاومت ارابه فرود و ... مورد ارزیابی قرار می گیرد.

دستگاه های بزرگ و حجیمی برای آزمایش تایر و ارابه های فرود جنگنده ها ساخته می شود تا ارابه های فرودی که تازه تولید یا تعمیر شده اند، زیر فشاری در حد مشابهی که یک ارابه فرود هنگام نشستن روی باند تحمل می کند قرار گرفته و میزان تحمل فشار سنجیده شود. در این فرآیند اگر آزمایش موفقیت آمیز بود به متخصصان اجازه داده می شود که ارابه فرود را روی جنگنده نصب کنند و در غیر این صورت ارابه فرود برای انجام تعمیرات مجدد، به کارگاه های مخصوص ارسال می شود.

* نمایشگرهای پیشرفته

توسعه نمایشگرهای چند منظوره (MFD: Multi-Function Display) که با بهره گیری از فناوری های دیجیتالی داده های پروازی و عملیاتی را برای خلبانان به نمایش می گذارند پیش از این در بالگردهای پیشرفته تیزتک و توفان-2 (نمونه بهسازی و تولید داخل بالگرد رزمی کبرا) مشاهده شد.

در نمونه های مقیاس کامل هواپیمای آموزشی نظامی شفق و جنگنده قاهر اف-313 نیز گونه هایی از این نمایشگرها مورد استفاده قرار گرفته است. اما کابین نمونه های جدید تک نفره و 2 نفره صاعقه نیز بر اساس تصاویر منتشر شده از نمایشگاه دستاوردهای وزارت دفاع در شهریور ماه 93 به نمایشگرهای پیشرفته چند منظوره مجهز شده است.

 

کابین ارتقاء یافته جنگنده ایرانی با نمایشگرهای پیشرفته

این نمایشگرهای پیشرفته در 2 دهه اخیر در بیشتر هواگردهای جدید نظامی و غیر نظامی مورد استفاده قرار گرفته است به طوری که در برخی گونه ها اثری از هیچ نمایشگر عقربه ای قدیمی مشاهده نمی شود؛ مفهومی که در کابین جنگنده قاهر و نسل جدید صاعقه نیز مورد توجه قرار گرفته است.

با این سامانه ها و حذف انبوهی از نمایشگرهای عقربه ای، کابین خلبان محیطی نسبتاً خلوت نزدیک به هواپیماهای نسل چهارم پیشرفته بوده که با کاهش بار کاری خلبان به افزایش قابلیت های او در هدایت هواپیما و تمرکز روی مأموریت اصلی کمک می کند.

این نمایشگرهای دیجیتال که اطلاعات لازم در مورد وضعیت وسیله پرنده مانند ارتفاع پروازی، زوایه نسبت به افق، سرعت، میزان سوخت و ... را در اختیار خلبان قرار می دهد یک مزیت بزرگ نسبت به نمایشگرهای عقربه ای (آنالوگ) قدیمی دارد و آن هم بحث کم کردن فشار روانی خلبان است. در کابین های قدیمی خلبان بایستی به صورت همزمان عقربه های مختلفی را کنترل کرده و همزمان به عملیات پروازی و همچنین در صورت لزوم درگیری و اجرای آتش نیز توجه نماید.

 

تصویر گرافیکی از چیدمان نمایشگرها در کابین جلوی صاعقه

با استفاده از دو نمایشگر جدید به جای تعدادی از نمایشگرهای عقربه ای قبلی که به صورت پیش فرض، تنها داده های ضروری پرواز را نشان می دهند بار کاری خلبان شدیداً کاهش یافته و کاربر می تواند با یک نگاه سریع و در کمترین زمان ممکن اطلاعات مورد نظر را از کابین خلوت شده خود در اختیار داشته باشد و در صورت لزوم با استفاده از کلیدهای اطراف نمایشگر، اطلاعات سامانه های دیگر  از جمله تصاویر دریافتی از دوربین ها را از رایانه کنترل مأموریت درخواست و مشاهد کند.

مزیت دیگر این نمایشگرها، قابلیت اطمینان بسیار بالاتر آنها نسبت به نسل قدیمی است. کمیت «زمان متوسط بین خرابی» (MTBF: Mean Time Between Failures) برای MFDها ده‌ها برابر بیشتر از نمونه های آنالوگ است بنابراین اولاً تعداد و زمان بررسی های لازم قبل از هر پرواز کاهش یافته و هواگرد در مدت کوتاهی برای پرواز آماده می شود، احتمال بروز خرابی سامانه در حین پرواز بسیار کاهش یافته و زمان مورد نیاز برای تعمیرات آن نیز کمتر می شود.

زیرا تعویض یک MFD با نمونه سالم بسیار کمتر از تعویض چندین نمایشگر عقربه ای زمان می خواهد. به علاوه هرکدام از این نمایشگرهای آنالوگ یا عقربه ای پس از نصب باید جداگانه آزمایش شوند که این هم فرایندی زمانبر است. فرایند تعمیرات نمایشگرهای عقربه ای نیز خود امری زمانبر و حساس است.

 

HUD در کابین ارتقاء یافته جنگنده؛ بخش پشت MFDهای نصب شده نیز در تصویر قابل مشاهده است

در نمایشگاه شهریور ماه 93 نمایشگر سربالا (HUD: Head-Up Display) نیز در کابین مربوط به طرح ارتقاء سامانه های اویونیک جنگنده های ایران نیز مشاهده می شد که البته در نمونه رونمایی شده از صاعقه-2 دیده نمی شود.

نمایشگر سربالا برای افزایش کارایی خلبان در مأموریت خصوصاً نبردهای هوا به هوا یا پرواز در ارتفاع پایین بسیار مفید است. به کمک این نمایشگر که رو به روی خلبان نصب شده و اطلاعات مهم پروازی و سامانه های تسلیحاتی را به نمایش می گذارد خلبان در زمانی که باید به بیرون کابین توجه کند نیاز به پائین آوردن سر و تمرکز روی نمایشگرهای داخل کابین ندارد.

* سامانه های مخابراتی جدید

با پیشرفت صنعت الکترونیک و مخابرات کشورمان امروزه انواع جدید، پیشرفته و سبکی از سامانه های مختلف مورد نیاز این زمینه به تولید رسیده است.

انواع رادیوها و بیسیم های هوایی دیجیتالی با رمزکننده های خودکار بهره‌مند از الگوریتم های هوشمند و مقاوم در برابر جمینگ با قابلیت ایجاد خط ارتباطی امن، سامانه تشخیص دوست از دشمن (IFF)، ارتفاع‌سنج راداری هواپایه با احتمال کشف پائین (LPI) و مقاوم در برابر جمینگ، سامانه های ضبط صدای کابین (CVR) و ذخیره داده های پروازی (FDR) از جمله زیرسامانه های مخابراتی و الکترونیکی هستند که توسط وزارت دفاع تولید شده و در محصولات هوایی ایرانی به کار گرفته می شوند.

 

رادیوهای هوایی (2 تصویر بالا)، دستگاه ذخیره اطلاعات پرواز (به رنگ نارنجی) ارتفاع سنج راداری (تصاویر پائین)

لازم به ذکر است در هواپیمای صاعقه-2 آنتن های ارتباطی جدیدی نیز در پشت کابین خلبان مشاهده می شود که در نسل های قبلی این هواپیما دیده نمی شود.

 

آنتن های افزوده شده به صاعقه-2

* رادار

همانطور که اشاره شد جنگنده اف-5 از نمونه های ساده ای از رادار بهره می برد که با توجه به اهداف طراحی آن جنگنده در نظر گرفته شده بود. اما فناوری های جدید توانمندی های بسیار بالایی به رادارهای هوابرد داده است که قابلیت های آنها را بسیار متفاوت از نسل های قدیمی نموده.

به گزارش مشرق، استفاده از آنتن های مسطح آرایه فازی، پردازشگرهای دیجیتال بسیار سریع، استفاده از الگوریتم های پیشرفته در کشف، ردیابی و رهگیری چندین هدف متنوع در ارتفاعات مختلف خصوصاً نزدیک به سطح زمین و شلیک همزمان به چند هدف از توانمندی رادارهای جدید است.

قابلیت تصویرسازی از سطح و به اشتراک گذاشتن اطلاعات تولیدی رادار یک جنگنده در اختیار گروهی از جنگنده های در حال پرواز با هم نیز از جمله مواردی است که در نمونه های روز دنیا دیده می شود.

امروزه توانمندی کشورمان در عرصه های مختلف راداری به گونه ای تثبیت شده است که برخی کشورها مانند اندونزی که امکان خرید محصولات مورد نیازشان را از تولید کنندگان بزرگ دنیا دارند تمایل به دریافت محصولات ایرانی با انتقال فناوری دارند.

در سال های اخیر چندین نمونه رادار آرایه فازی فعال که پیشرفته ترین نوع رادار محسوب می شود در کشورمان به تولید رسیده. هر چند اختلاف فناوری بین رادارهای زمین پایه و هواپایه بدیهی به شمار می رود اما هدف از یادآوری این دستاوردها وجود پایه های قوی و مقدمات لازم برای تولید رادار هواپایه است.

اجرای انواع بهسازی های سخت افزاری و نرم افزاری توسط متخصصان نهاجا و صنعت دفاعی و بخش های پژوهشی کشور در چند مرحله روی رادارهای هواپایه فعلی موجود روی جنگنده های اف-14، اف-4 و اف-5 که به بازیابی و حتی افزایش چشمگیر قابلیت های عملیاتی آنها منجر شده بُعد دیگری از وجود توانمندی در زمینه این نوع رادارها را تشکیل می دهد.

از طرفی در موشک های مختلف سطح به هوای ایرانی مانند شاهین و شلمچه، 3 گونه از موشک طائر-2، موشک صیاد-2 و 3 و 4 و موشک هوا به هوای فکور-90 انواعی از رادارهای هواپایه کوچک نصب شده که این موارد نیز برگ دیگری از وجود مقدمات و توانمندی برای توسعه رادار هواپایه برای جنگنده ها در ایران است.

اما مهمترین شاهد بر توسعه یافتن چنین سامانه ای در ایران در مصاحبه جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش در ماه های گذشته یافت می شود که گفته شد طراحی نخستین رادار هواپایه در ایران به انجام رسیده است. بنا بر این هر چند وضعیت پیشرفت و مرحله فنی فعلی این رادار مشخصاً اعلام نشده اما می توان اطمینان یافت در جنگنده های تولیدی کشورمان قطعاً در سال های آتی نمونه بومی از رادار هواپایه نصب و عملیاتی خواهد شد.

* موتور

جنگنده اف-5 از 2 موتور توربوجت به نام J-85 محصول شرکت جنرال الکتریک بهره می برد. در سال های پس از انقلاب علاوه بر ایجاد توان تعمیر اساسی (Overhaul) این موتور و چندین نوع موتور توربوجت و توربوفن نظامی و غیرنظامی دیگر مربوط به هواپیماهایی از اف-14 گرفته تا بوئینگ747، بازسازی بخش های آسیب دیده نظیر پره های ثابت و متحرک، محفظه احتراق و محور موتور و ... نیز در صنعت دفاعی کشورمان با موفقیت کامل صورت می گیرد.

این توانمندی های فنی و تعمیراتی همانگونه که در ساخت خود هواپیما پایه ای قابل اتکاء بوده در ایجاد توان تولید موتور جنگنده اف-5 برای هواپیماهای توسعه یافته از آن نیز قابل بهره برداری است.

موتور J-85

شواهدی برای ساخت بومی این موتور جت در اطلاعات منتشر شده از نمایشگاه های دفاعی سال های اخیر به چشم می خورد اما به گفته معاون هماهنگ کننده نهاجا یکی از بخش های اصلی مهم از جنگنده صاعقه که در داخل کشور تولید می شود موتور آن است.

 

جانمایی موتور در بدنه صاعقه-2

نمونه موتور به کار رفته در جنگنده اف-5ئی J-85-GE-21 است که حدود 310 کیلوگرم جرم داشته و 5هزار پوند (حدود 22 کیلونیوتن) رانش ایجاد می نماید. این موتور توربوجت دارای قطر بیرونی 66 و طول 297 سانتیمتر بوده و از 9 ردیف کمپرسور و 2 ردیف توربین بهره می برد.

 

بخش اصلی موتور J-85

ناگفته پیداست تولید موتور جت که با سرعت چند هزار دور بر دقیقه در دماهای بسیار بالا کار کرده و بر اساس یک سیکل ترمودینامیکی بسیار سریع، مقدار زیادی نیرو تولید می کند دستاورد فنی بسیار مهم و ارزنده ای محسوب می شود حتی اگر نمونه ایرانی بهبودی نسبت به نمونه اصلی پیدا نکرده باشد.

البته موتورهای توربین گاز (جت) زمینی برای کاربردهای صنعت برق نیز در کشور در صنایعی همچون مپنا از سال های گذشته به تولید می رسیده است اما موتورهای جت به کار رونده در هواگردها پیچیدگی بالاتری خصوصاً در زمینه بهینه بودن وزن و قابلیت اطمینان بالاتر دارند.

اطلاع از اینکه علاوه بر صدها دستگاه موتور توربوجت که روی موشک های کروز و پهپادهای ایرانی نصب شده، موتور بومی توربوفن ساخت ایران نیز در نمایشگاه دستاوردهای دفاعی سال 1390 که مورد بازدید فرماندهی معظم کل قوا قرار گرفت به نمایش در آمده بود.

چند نوع موتور جت جدید نظیر طلوع-10 و 12 و موتور بومی J-90 (که ممکن است همان موتور رونمایی شده در سال 90 باشد) نیز در نمایشگاه وزارت دفاع در شهریور 93 مشاهده شد که نشان دهنده عزم صنعت دفاعی کشور برای تولید موتورهای بومی برای رفع نیاز هواگردهای ایرانی است.

 

موتورهای طلوع-10 و J-90

* صندلی پرتاب شونده خلبان

در هواپیماهای سرنشین دار تمام تجهیزات مرتبط با ایمنی خلبان از حساسیت بسیار بالایی برخوردار هستند. صندلی پرتاب شونده در هواپیماهای جنگی آخرین امید خلبان برای نجات از شرایط اضطراری محسوب می شود.

امروزه تنها چند سازنده مطرح در دنیا اقدام به ساخت این وسیله مهم می نمایند اما با توجه به شرایط تحریم هیچ کدام اقدام به فروش چنین محصولی برای تولیدات بومی ایران نمی کنند. از این رو برای تکمیل مقدمات لازم جهت تولید انبوه هواپیماهای رزمی در ایران، متخصصان صنعت دفاعی اقدام به طراحی، ساخت، آزمایش و تولید صندلی پرتاب شونده خلبان نموده اند.

به نظر می رسد نمونه ایرانی بر اساس گونه ای از صندلی پرتاب شونده مشهور روسی K-36 طراحی شده باشد که موفقیت های آن در نجات خلبانان جنگنده هایی همچون میگ-29 و سوخو-27 و 30 در چند حادثه در نمایشگاه های هوایی دنیا در 25 سال اخیر بارها در معرض دید همه جهان قرار گرفته است.

ایران به عنوان دارنده جنگنده میگ-29 که بر اساس اطلاعات منتشره تا کنون در کشورمان سانحه ای جدی نداشته به این صندلی پرتاب شونده دسترسی داشته و بر اساس کارهای تعمیراتی صورت گرفته در اورهال میگ-29 که تماماً در داخل کشور انجام می شود آن را به عنوان پایه توسعه صندلی پرتاب شونده بومی قرار داده است.

 

صندلی پرتاب شونده ساخت ایران و نصب شده در صاعقه-2

به گزارش مشرق، نمونه ایرانی تا کنون آزمایش های پروازی خود را در هواپیمای بستر آزمایش آرمیتا در ارتفاعات و سرعت های مختلف از نزدیک سطح زمین گرفته تا ارتفاعات و سرعت های بالاتر با موفقیت کامل پشت سر گذاشته است.

در تصاویر منتشر شده از جنگنده بومی صاعقه-2 این هواپیما به صندلی پرتاب شونده ایرانی مجهز شده که نشان دهنده استفاده حداکثری از تجهیزات بومی در توسعه و تولید این هواپیما است.

 

آزمایش صندلی پرتاب شونده ایرانی از هواپیمای بستر آزمایش آرمیتا

علاوه بر موارد ذکر شده زیرسامانه های مختلف و متنوع دیگری نظیر عملگرهای الکتریکی و هیدرولیکی، رایانه های پرواز، سامانه های جنگ الکترونیک و اقلام دیگر از زیرسامانه های مورد نیاز یک هواپیمای رزمی خصوصاً مهمات و جنگ افزارهای لازم در گونه های هوا به سطح و هوا به هوا که در کشورمان توسعه یافته در تولیدات جدید هواپیماهای رزمی ایرانی از جمله صاعقه-2 مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

از این رو می توان این جنگنده را نماد حقیقی عمق بخشی به دستاوردهای داخلی صنعت هوایی و افزایش سطح بومی سازی آن دانست که با مشارکت جمعی متخصصان نیروهای مسلح، صنعت دفاعی و بخش های پژوهشی و دانشگاهی کشور به انجام رسیده است. بنا بر این می توان امیدوارانه در آینده منتظر شنیدن اخبار خوش دیگری در زمینه دستاوردهای جدید در زمینه هواپیماهای جنگنده داخلی بود.