*** موشک شهاب-۳***
همه چیز درباره سیستمهای موشکی*** موشک شهاب-۳***
همه چیز درباره سیستمهای موشکیبرد موشکهای ایران تهدیدآمیز است +عکس و دانلود
اندیشکده آمریکایی بررسی کرد؛
برد موشکهای ایران تهدیدآمیز است
برد موشکهای ایران تهدیدآمیز است
این
اندیشکده آمریکایی مدعی است که توانایی نظامی موشکی و دریایی ایران
می‌تواند وضعیت نقل و انتقال بار از طریق خطوط کشتیرانی کشورهای عربی در
مسیرهای خلیج فارس و دریای عمان را به خطر بیندازد.
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل آمریکا در گزارشی درباره توانمندی نظامی ایران نوشته است: توانمندی نظامی ایران در بخش‌های دریایی، هوایی و موشکی به طور پیوسته در حال افزایش است و این مسئله تهدیدهای بالقوه ایران در سطح خلیج فارس و خارج از آن افزایش داده است.
این گزارش توسط آنتونی کوردسمان برای یکی از زیرمجموعه‌های مطالعاتی مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل آمریکا به نام The Burke Chair نوشته شده و 14 آگوست منتشر شده است.
هرچند این اندیشکده آمریکایی در گزارش خود، تلاش کرده تمامی توانمندی‌های نظامی ایران را تهدیدی برای کشورهای همسایه خصوصا اعراب جلوه دهد و شاید در برخی موارد، اغراق هم کرده باشد، اما آگاهی از نگاه آن به توانمندی نظامی ایران، خالی از فایده نیست.
این اندیشکده آمریکایی مدعی است که توانایی نظامی موشکی و دریایی ایران می‌تواند وضعیت نقل و انتقال بار از طریق خطوط کشتیرانی کشورهای عربی در مسیرهای خلیج فارس و دریای عمان را به خطر بیندازد.
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل آمریکا با این حال مهمترین خط بالقوه ایران برای کشورهای عربی را قدرت ایران در به مخاطره انداختن صادرات نفت از خلیج فارس، عنوان کرده است. این مرکز مدعی است که این قدرت ایران، نه تنها از لحاظ اثرگذاری بر صادرات نفتی کشورهای منطقه، خطرناک است بلکه برای کلیت اقتصاد جهانی نیز تهدیدآمیز است.
این مرکز با اشاره به اهمیت حیاتی تنگه هرمز برای عبور نفت‌کش‌ها از خلیج فارس به سمت بازارهای جهانی، این تنگه را دارای اهمیت فراوان برای اقتصاد دنیا خصوصا کشورهای توسعه‌یافته معرفی کرده است.
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل آمریکا در ادامه با اشاره به گزارش مرکز اطلاعات انرژی (وابسته به وزارت انرژی آمریکا) نوشته است: تنگ‌ترین بخش تنگه هرمز فقط 21 مایل عرض دارد. به طور متوسط در سال 2013 روزانه نفت‌کش‌هایی حامل 17 میلیون بشکه نفت و فرآورده‌های نفتی از این تنگه عبور کرده‌اند. یعنی حدود یک سوم کل نفتی که به طور آبی در سراسر جهان حمل می‌شود و یک پنجم کل نفت تولیدی جهان.
مرکز اطلاعات انرژی آمریکا همچنین گزارش داده که در سال 2013 حدود 9/3 تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی فشرده ال.ان.جی نیز از تنگه هرمز عبور داده شده است که تقریبا تمامی آن از مبدا قطر بوده است. این رقم حدود یک سوم کل مبادلات ال.ان.جی جهان را شامل می‌شود.
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل آمریکا پس از ذکر اهمیت استراتژیک و اقتصادی تنگه هرمز توانمندی موشکی، دریایی و هوایی ایران اشاره کرده است.
دامنه قدرت هوایی ایران از نگاه مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل آمریکا
دامنه قدرت موشکی ایران از نگاه مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل آمریکا
این مرکز، در این گزارش به مطالعه تهدیدهای موشکی، دریایی و هوایی ایران برای ترافیک دریایی در سطح خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند پرداخته است. در این گزارش، به ارزیابی قدرت موشکهای بالستیک و راکت‌های ایران و همینطور توانایی ایران در جنگ نامتقارن و سناریوهای بستن خلیج فارس پرداخته شده است.
برای دانلود سند روی تصویر کلیک کنید
از زلزال‌های بارشی تا بارش زلزال‌ها
از زلزال‌های بارشی تا بارش زلزال‌ها
هر
چند از تجارب موشک فاتح-110 و برخی بخش‌های آن برای تبدیل راکت مشهور
زلزال به موشک استفاده شده، اما این دو در واقع تا حدود زیادی نیز متفاوت
از هم بوده و هر کدام ویژگی و توانمندی خاص و منحصربفردی را دارا هستند.
به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق،
موشک زلزال با سرجنگی تکی و موشک زلزال بارشی دو نمونه از جدیدترین
محصولات صنعت موشکی کشور هستند که برای اولین بار در نمایشگاه دستاوردهای
نیروی هوافضای سپاه رسما به مردم و دشمنان ایران اسلامی ارائه شدند.این موشک‌ها همنام خانواده‌ای از مهمترین و مشهورترین راکت‌های ایرانی بوده که در دهه 1370 تولید شده، دارای چند گونه مختلف با بردهای اعلام شده 125 تا 270 کیلومتر و سرجنگی 450 تا 900 کیلوگرم هستند. از این رو دوربردترین و مخرب‌ترین راکت‌های ایرانی نیز محسوب می‌شوند.
راکت‌های سوخت جامد زلزال مانند تمام راکت‌ها فاقد سامانه‌های هدایت و کنترل بوده و خطای ذاتی محسوسی دارند. اساساً این گونه سلاح‌ها طراحی و ساخته می‌شوند تا حجم آتش و قدرت تخریب بالا را با هزینه چندین برابر کمتر از موشک‌ها ایجاد کنند.
موشک زلزال در زمینه تصویر مشاهده می‌شود
به طور کلی راکت‌ها پرتابه‌هایی با پیشران راکتی (غیر هواتنفسی) و بدون هدایت هستند یعنی پس از تنظیم اولیه به سمت مختصات هدف، شلیک شده و بعد از آن دیگر قابل هدایت و کنترل نبوده و در نتیجه دقت آنها عمدتاً بستگی به مراحل قبل از شلیک دارد. اما موشک‌ها با برخورداری از سامانه‌های هدایت و کنترل به طور معمول تا آخرین مراحل قبل از اصابت به هدف قابلیت تصحیح مسیر برای افزایش دقت دارند.
البته برای کاهش خطای ناشی از ورودی‌های اغتشاشی در طی پرواز نظیر شرایط جوی و برای پایدارسازی راکت از روش‌های فعال و غیرفعالی استفاده می‌شود که ایجاد دوران حول محور طولی ویا تعبیه بالک در انتها از جمله این دو روش هستند.
در نتیجه حذف سامانه‌های پردازشگر، حسگرها و سامانه‌های هدایت و کنترل و عملگرها جدا از بحث کاهش وزن برای یک طراحی مشخص، مزیت بزرگی به نام ارزان‌قیمت بودن راکت و سرعت و سادگی تولید ایجاد می‌شود که برای انهدام و آسیب‌زدن به اهداف غیر نقطه‌ای آن را به سلاح مناسب و شاید ایده‌آلی تبدیل می‌نماید که از هزینه‌های کلی درگیری با دشمن می‌کاهد ضمن اینکه طول مدت انبارداری راکت را افزایش و هزینه‌های این دوره را نیز کاهش می‌دهد زیرا نیاز به بررسی سامانه‌های فوق از بین می‌رود.
به نظر می‌رسد فعالیت‌های مختلفی برای کاهش خطای راکت‌های زلزال در نیروهای مسلح صورت گرفته است. یکی از این موارد طراحی پرتابگر جدید تک‌فروندی در وزارت دفاع بود که باعث کاهش خطای این موشک‌ها از حدود 5 درصد در بیشینه برد به مقادیر کمتر از آن شد.
راکت زلزال-1 روی پرتابگر تک‌فروندی
اما در سال 1391 و توسط فرمانده کل سپاه، خبر از موفقیت پروژه‌ای برای کاهش خطای راکت زلزال به کمتر از 50 متر داده شد. همچنین برد این راکت‌ها در حدود 300 کیلومتر عنوان گردید. هر چند اشاره‌ای به نحوه کاهش این خطا نشد اما دو گمانه اصلی برای این موضوع قابل طرح بود.
یک گمانه، تبدیل راکت به موشک با افزودن سامانه‌های هدایت و کنترل و ناوبری و دیگری بهینه‌سازی کامل پرتابگر، افزایش کیفیت تولید و مونتاژ بخش‌های مختلف سازه و بدنه راکت و بهبود عملکرد پیشران سوخت جامد آن که خطاهای ناشی از عملکرد آن مانند جرم سوخت قالب‌گیری شده یا مدت زمان سوزش آن به تنهایی توان ایجاد دستکم 2 تا 4 درصد خطا در برد را دارد.
همچنین مشخص نگردید بهسازی‌ها بر روی راکت‌های تولید شده زلزال قابل اجراء بوده یا تغییرات در خط تولید آن صورت گرفته و خطای راکت‌های تولیدی جدید کاهش یافته است.
به گزارش مشرق، پس از گذشت 1.5 سال از مصاحبه فوق و در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه در اردیبهشت ماه سال جاری، موشکی با نام زلزال نمایش داده شد که ممکن است محصول پروژه فوق یا ادامه منطقی آن بوده باشد.
موشک زلزال بارشی
هر چند در وهله اول موشک زلزال کاملاً مشابه خانواده موشکهای سوخت جامد فاتح-110 به نظر می‌رسد اما با دقت در بخش‌های مختلف آن تفاوت‌هایی قابل تشخیص است. البته موشک فاتح-110 و راکت زلزال مشخصات نزدیکی دارند خصوصاً قطر بدنه آنها در برخی نمونه‌ها کاملاً یکسان است.
همچنین برد نمونه‌های آخر زلزال نیز با نسل سوم و چهارم فاتح-110 تقریباً یکسان و در حدود 300 کیلومتر است.
خصوصیات ظاهری
موشک زلزال از بال‌های انتهایی و سطوح مثلثی یکنواخت کننده جریان در جلوی آنها بهره می‌برد که مشابه طرح مورد استفاده در فاتح-110 اما با زوایای هندسی متفاوت برای لبه‌های حمله و فرار در این سطوح است. این تفاوت‌ها ناشی از طراحی مجدد آنها متناسب با ویژگی‌های موشک زلزال بوده زیرا در سایر گونه‌های فاتح-110 شامل موشک ضد کشتی خلیج فارس و موشکهای هرمز-1 و 2 این اختلاف با فاتح-110 دیده نمی‌شود.
همچنین بال و سطح مثلثی جلوی آن به واسطه یک قطعه به بدنه موشک زلزال متصل شده‌اند در حالی که اتصال این دو بخش به بدنه در خانواده فاتح-110 مستقل از هم است.
بال انتهایی در موشک زلزال بارشی (زمینه تصویر بالا)، موشک فاتح-110 (تصویر پائین)
تفاوت زوایای هندسی بال و سطح مثلثی در زلزال بارشی و هرمز-2
اما بالک‌های کنترلی زلزال، مثلثی کامل نبوده و به شکل ذوزنقه قائم الزاویه هستند. همچنین محل قرارگیری محور عملگرهای این بالک‌ها نسبت به فاتح-110 جلوتر است. همچنین کلاهک موشک زلزال به شکل مخروط ساده بوده در حالی که این بخش در فاتح-110 از ترکیب دو بخش مخروطی با هم ساخته شده است.
تفاوت شکل بالک کنترلی در فاتح-110 (سمت راست) و موشک زلزال بارشی
کلاهک فاتح-110 (تصویر بالا) و موشک زلزال (تصویر پائین)
مشابه این ساختار در راکت‌های زلزال نیز دیده می‌شود. در واقع بخش هدایت و کنترل در موشک زلزال عملاً در محلی که موتورهای راکتی دورانی در راکت زلزال قرار داشتند جانمایی شده و در مقایسه با فاتح-110 نسبت به دماغه، عقب‌تر قرار گرفته است.
محل قرارگیری بخش هدایت در موشک زلزال بارشی
از تصویر فوق به نظر می‌رسد بخش هدایت و کنترل در موشک زلزال بارشی نسبت به بخش مشابه در فاتح-110 کوتاه‌تر است که در تصویر اول این گزارش نیز بین دو موشک زلزال و خلیج فارس قابل مقایسه است.
بخش هدایت و کنترل در موشک فاتح-110
این
شواهد می‌تواند نشان دهد هر چند از تجارب موشک فاتح-110 و برخی بخش‌های آن
در موشک زلزال استفاده شده اما این دو در واقع تا حدود زیادی نیز متفاوت
از هم هستند.توانمندی عملیاتی
در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه اعلام شد یک موشک زلزال از نظر عملکردی با 36 راکت زلزال برابری می‌کند. این عدد نشان‌دهنده میزان کلی افزایش دقت موشک زلزال نسبت به راکت است. در واقع برای انهدام هدفی مشخص که برای آن یک موشک زلزال مصرف می‌شود، با در نظر گرفتن خطای راکت‌های زلزال باید 36 راکت شلیک شود.
مشابه همین روند در مورد سایر پرتابه‌های بدون هدایت و هدایت شونده مشابه آنها نیز دیده می‌شود. به عنوان مثال یک گلوله توپ هدایت شونده کراسنوپل قیمتی بین 20 تا 30 برابر یک گلوله توپ معمولی با کالیبر یکسان داشته اما اثرگذاری عملیاتی آن بین 40 تا 50 برابر بیشتر عنوان می‌شود.
به گزارش مشرق، در نمایشگاه مذکور همچنین موشک زلزال با سرجنگی بارشی نیز نمایش داده شده بود که برای انهدام اهداف دارای مساحت بالا طراحی شده از جمله فرودگاه‌ها، باندهای پرواز و منطقه استقرار تجهیزات و ادوات دشمن؛ سرجنگی بارشی این موشک شامل 30 بمب 17 کیلوگرمی بوده که در ارتفاع مناسب از هدف بسته به وسعت مد نظر برای تأثیرگذاری، بمب‌ها رها شده و روی هدف فرود می‌آیند و از این منظر هم توانی برابر با دهها راکت زلزال دارد.
موشک زلزال بارشی
سرجنگی موشک زلزال بارشی
نحوه
پخش شدن این بمب‌ها نیز بر اساس دوران موشک حول محور طولی خود است. در
راکت‌ها از این دوران برای پایداری در برابر نیروهای اغتشاشی استفاده
می‌شود اما در موشک‌ها با توجه به وجود سامانه هدایت و کنترل نیازی به این
ترفند نیست. در اینجا از این دوران به عنوان یک مکانیزم خودکار برای پخش بمب‌ها بر روی هدف استفاده می‌شود. ظاهراً این دوران با ایجاد زاویه انحراف در هر چهار بالک کنترلی تولید می‌گردد.
نمایش گرافیکی عملکرد جدایش بمب‌ها در موشک زلزال بارشی
این بمب‌ها که دارای بالک‌های پایدارساز بازشونده هستند با فرود تقریباً عمودی روی هدف توانایی تأثیرگذاری بر اهدافی مانند کمپ‌های استقرار نیروهای دشمن، محل‌های استقرار ادوات زرهی سبک و خودروهای راهکنشی، توقفگاه‌های هواپیماها و بالگردها را همانند باندهای پروازی دارند در حالی که پس از جدا شدن این بمب‌ها از موشک اصلی امکان انهدام آنها برای دشمن عملاً وجود نداشته و تأثیرگذاری آن روی هدف، قطعی خواهد بود.
پراکنده شدن بمب‌ها پس از جدایش از موشک بر فراز هدف
یک
گونه دیگر از مهمات چندگانه حمل شونده در کلاهک نیز در کنار موشک زلزال
بارشی نمایش داده شد. این مهمات دارای یک بدنه استوانه‌ای و بالک‌های
کنترلی در انتهای بدنه بوده و به نظر می‌رسد در هر موشک حامل، امکان
جای‌دهی 4 فروند از آنها وجود داشته باشد. در این صورت هر یک از آنها
می‌توانند در حدود 100 کیلوگرم یا بیشتر جرم داشته باشند.
مهمات هدایت شونده در کلاهک موشک
شکل انتهای بدنه آن نیز می‌تواند نشان‌دهنده وجود پیشران سوخت جامد در آن باشد. نکته قابل توجه دیده شدن یک جستجوگر راداری کوچک در کنار این مهمات در بخشی دیگر از نمایشگاه است که ابعادی قابل مقایسه با قطر بدنه آن دارد.
مهمات هدایت شونده، 4 بالک کنترلی و جستجوگر راداری
به
گزارش مشرق، این مسئله در کنار وجود بالک‌های کنترلی در این مهمات که
قاعدتاً باید توسط سامانه هدایت و کنترل و بر اساس هدفگیری به کار گرفته
شوند احتمال ارتباط این مهمات با جستجوگر فوق را پررنگ‌تر می‌نماید. چنین
ترکیب سلاحی در صورت وجود، وسیله‌ای مؤثر در برابر گروهی از شناورهای رزمی
در برخی شرایط خواهد بود.موشک زلزال و گونه بارشی آن تکمیل کننده آرایه راکت‌های دوربرد و موشکهای کوتاه‌برد در نیروهای مسلح ایران هستند که ضمن افزایش انعطاف‌پذیری عملیاتی در برابر اهداف مختلف دشمن، تأثیرگذاری بالاتری نیز نسبت به راکت‌های مشابه پیش از خود دارند.
این موشک‌ها می‌توانند از پرتابگرهای تک فروندی و دو فروندی متحرک کششی و قاعدتاً از پرتابگرهای 3 فروندی شلیک شده و به عنوان یک سلاح واکنش سریع، با سرعت آماده‌سازی بالا، عمر انبارداری چندین سال و دقت بسیار خوب به انهدام اهداف مختلف دشمن بپردازند.
پرتابگرهای مختلف خانواده موشک فاتح-110 و راکت زلزال
پروژه موشک زلزال در صورتی که بر اساس ایجاد تغییرات و ارتقاء راکت‌های تولید شده زلزال تعریف شده باشد از ارزشی بسیار بالاتر برخوردار است. ارزشی که موجب شکل‌گیری پروژه‌های متعددی برای هدایت‌پذیر کردن راکت‌های سطح به سطح و هوا به سطح تولید شده، در دنیا شده است.
اما در صورتی که موشکهای زلزال حاصل تغییر در خط تولید راکت‌های زلزال بوده یا اساساً موشکی جدید بر مبنای همه تجارب گذشته باشند نیز دارای ارزشی بالا در جهت توانمندسازی هر چه بیشتر نیروهای مسلح در رویایی بهینه و مؤثر با دشمن هستند.
یکی از موضوعاتی که همواره رسانه های غربی و صهیونیستی ادعا می کنند، واگذاری راکت های زلزال و دانش مربوط به تولید آن از سوی کشورمان به رزمندگان مقاومت است و حال با این دستوارد جدید، باید منتظر ماند و دید کابوس صهیونیست ها از تبدیل بارش زلزال ها به زلزال های بارشی، چقدر در نابودی این رژیم جعلی و کودک کش تسریع می بخشد.
حالا وقت نابودی گنبدآهنین با «هرمز1» است+ عکس
حالا وقت نابودی گنبدآهنین با «هرمز1» است
تا
قبل از رونمایی از هرمز 1، هیچ موشک بالستیک ضد رادار در نیروهای مسلح
دنیا وجود نداشته و نیروی هوافضای سپاه پاسداران در دستاوردی بسیار جالب که
در نوع خود مشابهی ندارد، چنین موشک بالستیکی را رونمایی کرده است.
به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق،
از زمان نبرد انگلستان در تابستان 1940 میلادی در جنگ جهانی دوم، اهمیت
رادار به شکل خاصی توسط تمامی کشورهای صاحب تکنولوژی درک شد و صاحبان
تکنولوژی در این بخش سریعا به سمت طراحی و ساخت انواع رادارها رفتند اما از
همان زمان نیز کشورهای صاحب تکنولوژی به دنبال راه هایی برای غلبه بر
رادارها بودند.
در طول سالهای بعد، روش های گوناگونی برای مقابله با رادارها استفاده شد که می توان از آن میان به حرکت جنگنده های مهاجم در ارتفاع پایین برای در امان ماندن از امواج رادار، استفاده از سامانه های جنگ الکترونیک برای کور کردن رادارها و بهره گیری از فناوری های پنهانکاری اشاره کرد.
اما راه دیگر در مبارزه با سامانه های راداری استفاده از موشک های ضد رادار بود که هنوز هم استفاده از آن در ارتش های مختلف جهان متداول است. در ابتدا باید دید اصولا موشک ضد رادار چیست و دارای چه مزیتهایی می باشد؟
به زبان ساده، موشک ضد رادار سلاحی است که از امواج رادار به منظور ردیابی بهره برده و به سمت منبع انتشار این امواج حمله می کند. به همین دلیل است که در زبان انگلیسی و در بسیاری از ترجمه های فارسی، با واژه موشک های ضد تشعشع رو به رو می شویم.
اولین کاربرد گسترده موشک های ضد رادار به زمان جنگ ویتنام باز می گردد.
در این جنگ بود که برای اولین بار موشک های سطح به هوا در حجم بالا مورد استفاده قرار گرفتند. سامانه پدافند هوایی SA-2 ساخت شوروی سابق تبدیل به یک کابوس واقعی برای یگان های پروازی آمریکا در ویتنام شده بود و تلفات بالایی را بر هواپیماهای آمریکایی وارد کرد. موشک ضد رادار AGM-45 شرایک یکی از اولین پاسخ های ویژه آمریکا به تهدید سامانه های سطح به هوا بود. این موشک آمریکایی به سمت امواج رادار موسوم به Fan Song که برای سامانه موشکی سام 2 به کار می رفت، رفته و آن را نابود می کرد.
در طول سالهای بعد، روش های گوناگونی برای مقابله با رادارها استفاده شد که می توان از آن میان به حرکت جنگنده های مهاجم در ارتفاع پایین برای در امان ماندن از امواج رادار، استفاده از سامانه های جنگ الکترونیک برای کور کردن رادارها و بهره گیری از فناوری های پنهانکاری اشاره کرد.
اما راه دیگر در مبارزه با سامانه های راداری استفاده از موشک های ضد رادار بود که هنوز هم استفاده از آن در ارتش های مختلف جهان متداول است. در ابتدا باید دید اصولا موشک ضد رادار چیست و دارای چه مزیتهایی می باشد؟
به زبان ساده، موشک ضد رادار سلاحی است که از امواج رادار به منظور ردیابی بهره برده و به سمت منبع انتشار این امواج حمله می کند. به همین دلیل است که در زبان انگلیسی و در بسیاری از ترجمه های فارسی، با واژه موشک های ضد تشعشع رو به رو می شویم.
اولین کاربرد گسترده موشک های ضد رادار به زمان جنگ ویتنام باز می گردد.
در این جنگ بود که برای اولین بار موشک های سطح به هوا در حجم بالا مورد استفاده قرار گرفتند. سامانه پدافند هوایی SA-2 ساخت شوروی سابق تبدیل به یک کابوس واقعی برای یگان های پروازی آمریکا در ویتنام شده بود و تلفات بالایی را بر هواپیماهای آمریکایی وارد کرد. موشک ضد رادار AGM-45 شرایک یکی از اولین پاسخ های ویژه آمریکا به تهدید سامانه های سطح به هوا بود. این موشک آمریکایی به سمت امواج رادار موسوم به Fan Song که برای سامانه موشکی سام 2 به کار می رفت، رفته و آن را نابود می کرد.
موشک AGM-45
حمله
هوایی آمریکا به لیبی در دهه 1980 میلادی ، عملیات طوفان صحرا در سال 1991
و همچنین عملیات ناتو بر فراز بوسنی در سال 1999 میلادی از جمله نبردهایی
بود که در آن موشک های ضد رادار به وفور مورد استفاده قرار گرفته و عمدتا
توانستند سامانه های راداری خصوصا گونه های با تحرک پایین تر را با موفقیت
مورد اصابت قرار بدهند.
در دوران جنگ تحمیلی نیز ارتش بعثی با حمایت متحدان غربی خود توانسته بود به مدل هایی از این موشک دست پیدا کند و علی رم تدابیر فرماندهان مبتکر کشورمان در آن زمان، خسارت های مادی و معنوی مختلفی را به سامانه های دفاعی کشورمان وارد کرد.
موشک های ضد رادار اما گونه های مختلفی دارند. موشک های هوا به سطح مثل AGM-88 آمریکایی و یا KH-31 روسی از جمله معروف ترین موشک های ضد رادار هوا پرتاب هستند. اما در بخش سطح به سطح نیز می توان از برخی از موشکهای ضد کشتی با قابلیت ضد رادار نام برد.
در دوران جنگ تحمیلی نیز ارتش بعثی با حمایت متحدان غربی خود توانسته بود به مدل هایی از این موشک دست پیدا کند و علی رم تدابیر فرماندهان مبتکر کشورمان در آن زمان، خسارت های مادی و معنوی مختلفی را به سامانه های دفاعی کشورمان وارد کرد.
موشک های ضد رادار اما گونه های مختلفی دارند. موشک های هوا به سطح مثل AGM-88 آمریکایی و یا KH-31 روسی از جمله معروف ترین موشک های ضد رادار هوا پرتاب هستند. اما در بخش سطح به سطح نیز می توان از برخی از موشکهای ضد کشتی با قابلیت ضد رادار نام برد.
برای نمونه موشک فرانسوی اگزوست و یا موشک ضد کشتی روسی P_700 دارای قابلیت "اشیانه یاب راداری" هستند که همان بحث تعقیب امواج راداری تولید شده از رادار یک شناور و حمله به منبع آن است.
موشک KH-31
موشک
های سطح به هوا با قابلیت ضد رادار نیز در جهان وجود دارد. با توجه به نقش
برجسته هواپیماهای هشدار زودهنگام هوابرد در نبردهای امروزی، چندین مدل از
موشک های سطح به هوا به منظور یافتن امواج راداری این گونه پرنده ها و
حمله به آن ها تغییر یافته اند که از این میان می توان به موشک های S-200 و
S-300 روسی و HQ-9 چینی اشاره کرد.
گونه هایی از موشک های هوا به هوا نیز به همین منظور توسعه یافتند که از این می توان به R-27P و KS-172 روسی اشاره کرد. این موشک های نیز با استفاده از قابلیت آشیانه یاب راداری بر روی منبع تششع قفل کرده و به سمت آن حرکت می کنند. مزیت بزرگ این سلاح ها این است که عملا دشمن را در موضع تدافعی قرار داده و او را مجبور به از کار انداختن بخشی از سامانه های خود می کند. برای فهم این مسئله به این توضیحات توجه کنید:
«اصولا یک موشک ضد رادار و یا به عبارت سلاحی با قابلیت آشیانه یاب راداری از امواج ساطع شده از رادار و سیستم های جنگ الکترونیک خود دشمن برای یافتن و حمله به آن بهره می برد. این در حالی است که در زمان استفاده از جستجوگر رادار خودی، شما باید هدف را با استفاده از رادار خود شناسایی و بر روی آن قفل کرده و شلیک کنید. اما در زمان استفاده از موشک های ضد رادار می توان در حالت جستجوی غیر فعال منتظر امواج راداری دشمن شده و موشک مورد نظر را به سمت منبع آن پرتاب کرد.»
ورود هرمز به سازمان رزم سپاه
اما نیروی هوا فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دستاوردی بسیار جالب که به نوعی در نوع خود در جهان مشابهی ندارد موشک ضد رادار بالستیکی را با نام هرمز -1 رونمایی کرد. این موشک برای اولین بار در جریان بازدید فرماندهی کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای این نیرو به همراه موشک ضد ناو "هرمز – 2 " رونمایی شد.
بررسی های مشرق نشان می دهد که در دنیا تا قبل از رونمایی از این موشک، هیچ موشک بالستیک ضد رادار در نیروهای مسلح دنیا وجود نداشته یا حداقل هیچ ارتشی اقدام به اعلام این موضوع یا تلاش برای ساخت آن نداشته است.
گونه هایی از موشک های هوا به هوا نیز به همین منظور توسعه یافتند که از این می توان به R-27P و KS-172 روسی اشاره کرد. این موشک های نیز با استفاده از قابلیت آشیانه یاب راداری بر روی منبع تششع قفل کرده و به سمت آن حرکت می کنند. مزیت بزرگ این سلاح ها این است که عملا دشمن را در موضع تدافعی قرار داده و او را مجبور به از کار انداختن بخشی از سامانه های خود می کند. برای فهم این مسئله به این توضیحات توجه کنید:
«اصولا یک موشک ضد رادار و یا به عبارت سلاحی با قابلیت آشیانه یاب راداری از امواج ساطع شده از رادار و سیستم های جنگ الکترونیک خود دشمن برای یافتن و حمله به آن بهره می برد. این در حالی است که در زمان استفاده از جستجوگر رادار خودی، شما باید هدف را با استفاده از رادار خود شناسایی و بر روی آن قفل کرده و شلیک کنید. اما در زمان استفاده از موشک های ضد رادار می توان در حالت جستجوی غیر فعال منتظر امواج راداری دشمن شده و موشک مورد نظر را به سمت منبع آن پرتاب کرد.»
ورود هرمز به سازمان رزم سپاه
اما نیروی هوا فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دستاوردی بسیار جالب که به نوعی در نوع خود در جهان مشابهی ندارد موشک ضد رادار بالستیکی را با نام هرمز -1 رونمایی کرد. این موشک برای اولین بار در جریان بازدید فرماندهی کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای این نیرو به همراه موشک ضد ناو "هرمز – 2 " رونمایی شد.
بررسی های مشرق نشان می دهد که در دنیا تا قبل از رونمایی از این موشک، هیچ موشک بالستیک ضد رادار در نیروهای مسلح دنیا وجود نداشته یا حداقل هیچ ارتشی اقدام به اعلام این موضوع یا تلاش برای ساخت آن نداشته است.
موشک های هرمز 1 و 2
در
نگاه اول می توان مشاهده کرد که این دو موشک جدید، شباهت زیادی به موشک
های سری فاتح 110 داشته و می توان گفت که هرمز 1 و 2 نیز به نوعی اعضای
جدید خانواده موشک های پر قدرت، دقیق و استراتژیک فاتح 110 هستند.
فاتح 110
در
جریان یک گفت گوی تلویزیونی، سردار حاجی زاده فرمانده نیروی هوای فضای
سپاه پاسداران به تشریح مشخصات این سامانه ها پرداخت. بر این اساس، برد
موشک هرمز 1 در حدود 300 کیلومتر اعلام و سرعت موشک هرمز 2 نیز بین 4 الی 5
برابر سرعت صوت بیان شد. با توجه به شکل و ظاهر بسیار شبیه به هم هر دو
سامانه، می توان اینگونه گمانه زنی کرد که سرعت موشک هرمز – 1 نیز در همین
حدود 5 ماخ است.
اما هرمز 1 دارای چه مزایای و ویژگی های خاصی است؟
موشک هرمز 1 بر خلاف موشکی مثل خلیج فارس که از هدایت اپتیکی بهره می برد و یا موشک فاتح 110 که از یک جستجوگر راداری استفاده می کند، از جستجوگرهای امواج راداری بهره برده و در به منبع انتشار آنها حمله می کند.
موشک های بالستیک در این برد معمولا تا ارتفاع حدودا 60 کیلومتری بالا رفته و سپس حرکت به سمت هدف را آغاز می کنند. در این ارتفاع دمای هوا در حدود منفی 13 درجه سانتی گراد بوده و سرعت صوت نیز در این ارتفاع در حدود 323 متر بر ثانیه و یا به عبارتی 1163 کیلومتر بر ساعت است.
با رسیدن به سرعت 5 ماخ، در حقیقت سرعت موشک مورد نظر به حدود 5815 کیلومتر در ساعت می رسد. این سرعت در واحد متر بر ثانیه، در حدود 1600 متر بر ثانیه است و این بدین معنا است که موشک مورد نظر با این سرعت در زمانی برابر با 187 ثانیه یا به عبارت 3 دقیقه و 7 ثانیه به هدف خود در فاصله 300 کیلومتری می رسد.
وزن سر جنگی این موشک به طور رسمی اعلام نشده است اما با توجه به شباهت آن به خانواده موشکهای فاتح 110 و همچنین موشک خلیج فارس، می توان وزن سرجنگی این موشک را در حدود 600 الی 650 کیلوگرم تخمین زد.
این وزن سرجنگی به همراه سرعت بالای موشک در هنگام برخورد هرمز-1 را برای هر هدف به یک کابوس واقعی بدل می کند. همان گونه که در تصاویر مربوط به آزمایش این موشک نیز مشخص شد هرمز – 1 توانسته است کانتنری به طول تنها 6 متر را که راداری بر روی آن نصب شده بود را منهدم کند که دقت و عملکرد فوق العاده ای محسوب می شود.
اما هرمز 1 دارای چه مزایای و ویژگی های خاصی است؟
موشک هرمز 1 بر خلاف موشکی مثل خلیج فارس که از هدایت اپتیکی بهره می برد و یا موشک فاتح 110 که از یک جستجوگر راداری استفاده می کند، از جستجوگرهای امواج راداری بهره برده و در به منبع انتشار آنها حمله می کند.
موشک های بالستیک در این برد معمولا تا ارتفاع حدودا 60 کیلومتری بالا رفته و سپس حرکت به سمت هدف را آغاز می کنند. در این ارتفاع دمای هوا در حدود منفی 13 درجه سانتی گراد بوده و سرعت صوت نیز در این ارتفاع در حدود 323 متر بر ثانیه و یا به عبارتی 1163 کیلومتر بر ساعت است.
با رسیدن به سرعت 5 ماخ، در حقیقت سرعت موشک مورد نظر به حدود 5815 کیلومتر در ساعت می رسد. این سرعت در واحد متر بر ثانیه، در حدود 1600 متر بر ثانیه است و این بدین معنا است که موشک مورد نظر با این سرعت در زمانی برابر با 187 ثانیه یا به عبارت 3 دقیقه و 7 ثانیه به هدف خود در فاصله 300 کیلومتری می رسد.
وزن سر جنگی این موشک به طور رسمی اعلام نشده است اما با توجه به شباهت آن به خانواده موشکهای فاتح 110 و همچنین موشک خلیج فارس، می توان وزن سرجنگی این موشک را در حدود 600 الی 650 کیلوگرم تخمین زد.
این وزن سرجنگی به همراه سرعت بالای موشک در هنگام برخورد هرمز-1 را برای هر هدف به یک کابوس واقعی بدل می کند. همان گونه که در تصاویر مربوط به آزمایش این موشک نیز مشخص شد هرمز – 1 توانسته است کانتنری به طول تنها 6 متر را که راداری بر روی آن نصب شده بود را منهدم کند که دقت و عملکرد فوق العاده ای محسوب می شود.
آزمایش موشک هرمز 1
یکی
از هدف های بالقوه این موشک، می تواند سامانه دفاع هوایی مشهور و پرادعای
پاتریوت باشد که در جریان همان مصاحبه سردار حاجی زاده به آن نیز اشاره شد.
سامانه پاتریوت که در حال حاضر ستون فقرات پدافند هوایی آمریکا و متحدانش را تشکیل داده، می تواند با طیفی از اهداف هوایی مثل هواپیماهای رزمی، پهپادها و موشک های بالستیک و کروز درگیر شود. موشک پاتریوت بر خلاف تبلیغات گسترده ای که در مورد آن شده است دارای نقاط ضعفی هم هست که از جمله آن می توان به از کار افتادن سامانه نرم افزاری آن در هنگام پردازش حجم بالای اطلاعات، چندین مورد سرنگون کردن هواپیماهای خودی در جریان عملیات طوفان صحرا و عدم موفقیت در برابر موشک های اسکاد عراقی در همان جنگ اشاره کرد.
در هر حال پاتریوت تحت چندین مرحله ارتقاء قرار گرفته و امروزه به عنوان PAC-3 در حال خدمت است.
اما چند نکته در مورد پاتریوت وجود دارد که آن را در برابر سامانه ای مثل هرمز – 1 آسیب پذیر می کند. اولا که سامانه پاتریوت از چندین بخش مختلف تشکیل شده و از تحرک کافی برخوردار نیست. بر اساس اطلاعات موجود، این سامانه برای تغییر جهت و عوض کردن محل استقرار خود به 30 دقیقه زمانی نیاز دارد در حالی که موشک هرمز 1 مسافت 300 کیلومتر را در حدود 3 دقیقه طی می کند.
سامانه پاتریوت که در حال حاضر ستون فقرات پدافند هوایی آمریکا و متحدانش را تشکیل داده، می تواند با طیفی از اهداف هوایی مثل هواپیماهای رزمی، پهپادها و موشک های بالستیک و کروز درگیر شود. موشک پاتریوت بر خلاف تبلیغات گسترده ای که در مورد آن شده است دارای نقاط ضعفی هم هست که از جمله آن می توان به از کار افتادن سامانه نرم افزاری آن در هنگام پردازش حجم بالای اطلاعات، چندین مورد سرنگون کردن هواپیماهای خودی در جریان عملیات طوفان صحرا و عدم موفقیت در برابر موشک های اسکاد عراقی در همان جنگ اشاره کرد.
در هر حال پاتریوت تحت چندین مرحله ارتقاء قرار گرفته و امروزه به عنوان PAC-3 در حال خدمت است.
اما چند نکته در مورد پاتریوت وجود دارد که آن را در برابر سامانه ای مثل هرمز – 1 آسیب پذیر می کند. اولا که سامانه پاتریوت از چندین بخش مختلف تشکیل شده و از تحرک کافی برخوردار نیست. بر اساس اطلاعات موجود، این سامانه برای تغییر جهت و عوض کردن محل استقرار خود به 30 دقیقه زمانی نیاز دارد در حالی که موشک هرمز 1 مسافت 300 کیلومتر را در حدود 3 دقیقه طی می کند.
رادار و پرتاب گر موشک پاتریوت
برد
درگیری موشک پاتریوت در حدود 160 کیلومتر و ارتقاع درگیری آن 24 کیلومتر
است. این بدین معنا است که خود موشک پاتریوت از زمان رصد موشک هرمز – 1 تا
لحظه برخورد آن تقریبا تنها 1.5 دقیقه فرصت دارد. فراموش نکنیم که سامانه
پاتریوت باید هدف خود را کشف، رهگیری کرده و سپس روی آن قفل کرده و موشک
های خود را به سمت آن شلیک کند. فرآیندی که خود نیز تا حدودی زمان بر است.
یکی از نکات مثبت در مورد موشکهای ضد رادار این است که این سامانه ها در بسیاری از مواقع دشمن را مجبور می کنند که رادارهای خود را خاموش کرده تا موقعیت خود را در اصطلاح لو ندهند. این مسئله خود نیز یک نکته مثبت برای طرف مقابل محسوب شده و به نوعی شکافی را در سپر دفاعی طرف مقابل ایجاد می کند.
در این شرایط موشک های دیگر مثل فاتح 110 می توان برای حمله به هدف مورد نظر استفاده کرد.
هدف دیگری که می توان بر ضد آن از موشک هرمز 1 استفاده کرد، شناورهای نظامی هستند. فراموش نکنیم که موشک هرمز -1 یک موشک ضد رادار است و به دنبال امواج راداری حرکت می کند. سردار حاجی زاده خود در این مورد می گوید: «هرمز 1 ضد رادار است و می‌تواند رادارهای روی ناو هواپیمابر یا یک سایت پاتریوت در خشکی و یا یک سایت راداری جستجوگر را منهدم کند.»
این مسئله به این معنا است که نوع هدف برای هرمز-1 مطرح نیست و این موشک به دنبال امواج راداری به هر هدفی، چه بر روی خشکی و چه سطح آب حمله می کند.
باید توجه داشت که به طور کلی ناوهای هواپیمابر آمریکایی کلاس نیمیتز مثل ناو هواپیمابر جرج بوش از سه سامانه برای جستجوی هوایی بهره می برند؛ یکی رادار سه بعدی مدل " AN/SPS-48E " ، دیگری رادار دو بعدی " SPS-49A(V)1 " و دیگری سامانه " TAS " مارک 32.
یکی از نکات مثبت در مورد موشکهای ضد رادار این است که این سامانه ها در بسیاری از مواقع دشمن را مجبور می کنند که رادارهای خود را خاموش کرده تا موقعیت خود را در اصطلاح لو ندهند. این مسئله خود نیز یک نکته مثبت برای طرف مقابل محسوب شده و به نوعی شکافی را در سپر دفاعی طرف مقابل ایجاد می کند.
در این شرایط موشک های دیگر مثل فاتح 110 می توان برای حمله به هدف مورد نظر استفاده کرد.
هدف دیگری که می توان بر ضد آن از موشک هرمز 1 استفاده کرد، شناورهای نظامی هستند. فراموش نکنیم که موشک هرمز -1 یک موشک ضد رادار است و به دنبال امواج راداری حرکت می کند. سردار حاجی زاده خود در این مورد می گوید: «هرمز 1 ضد رادار است و می‌تواند رادارهای روی ناو هواپیمابر یا یک سایت پاتریوت در خشکی و یا یک سایت راداری جستجوگر را منهدم کند.»
این مسئله به این معنا است که نوع هدف برای هرمز-1 مطرح نیست و این موشک به دنبال امواج راداری به هر هدفی، چه بر روی خشکی و چه سطح آب حمله می کند.
باید توجه داشت که به طور کلی ناوهای هواپیمابر آمریکایی کلاس نیمیتز مثل ناو هواپیمابر جرج بوش از سه سامانه برای جستجوی هوایی بهره می برند؛ یکی رادار سه بعدی مدل " AN/SPS-48E " ، دیگری رادار دو بعدی " SPS-49A(V)1 " و دیگری سامانه " TAS " مارک 32.
ناو هواپیمابر جرج بوش
رادار
" AN/SPS-48E " یک رادار سه بعدی جستجو گر هوایی است که در دو باند E و F و
در فرکانسهای 2 تا 4 گیگاهرتز فعالیت می کند. این رادار در حدود 2 تن وزن
داشته و در هر دقیقه می تواند 15 چرخش 360 درجه داشته باشد. این رادار
اطلاعات کاملی را در خصوص فاصله، ارتفاع و سمت هدف مورد نظر را در اختیار
کاربر می گذارد.
شرکت
سازنده این رادار رسما اعلام کرده است که این رادار می تواند اهدافی را در
فاصله 460 و ارتفاع 30 کیلومتری شناسایی کند. اطلاعات بدست آمده از این
رادار برای تغذیه و هدایت سامانه های موشکی موجود در این ناو مثل سیستم Sea
Sparrow و یا سامانه های موجود بر روی سایر شناورهای همراه ناو هواپیمابر
مورد استفاده قرار می گیرد.
رادار بعدی که بر روی این ناوها نصب شده است رادار دو بعدی SPS-49A(V)1 ساخت شرکت ریتهون است. این رادار برد بلند نیز وظیفه جستجو و کشف اهداف هوایی در ارتفاع پایین و بالا را داشته و می تواند اطلاعات بدست آمده را با سایر سیستم های موجود بر روی ناو هواپیمابر و یا کشتی های همراه آن به اشتراک بگذارد.
رادار بعدی که بر روی این ناوها نصب شده است رادار دو بعدی SPS-49A(V)1 ساخت شرکت ریتهون است. این رادار برد بلند نیز وظیفه جستجو و کشف اهداف هوایی در ارتفاع پایین و بالا را داشته و می تواند اطلاعات بدست آمده را با سایر سیستم های موجود بر روی ناو هواپیمابر و یا کشتی های همراه آن به اشتراک بگذارد.
رادار دو بعدی SPS-49A(V)1
این رادار برد بلند در باند ال و در فرکانسهای 851 تا 942 مگا هرتز فعالیت می کند و می تواند تا فاصله 474 کیلومتری و تا ارتفاع 45 کیلومتری را کاوش کند. این رادار به صورت اختصاصی برای بحث جنگ ضد هوایی طراحی شده و در صورت لزوم توان پشتیبانی از رادارهای سه بعدی را نیز دارد.
در این رادار از پردازنده های دیجیتال با قابلیت تجزیه و تحلیل سریع اطلاعات استفاده شده و از مقاومت بالایی در برابر اخلال های الکترونیکی برخوردار است.
اما سومین سامانه راداری موجود در این ناوها، سیستمی موسوم به "TAS" است که به صورت اختصاصی برای شناسایی ، رهگیری و اندازه گیری میزان تهدید اهداف هوایی با سطح مقطع راداری پایین در ارتفاع بسیار بالا و یا پایین طراحی و ساخته شده است. این سامانه که در فرکانس 1215 تا 1400 مگاهرتز فعالیت می کند در حقیقت بخشی از سامانه کنترل آتش موشکی مارک 91 است که بر اساس اطلاعات به دست آمده از "TAS" ، به درگیری با اهداف هوایی می پردازد.
تمامی رادارهای فوق که وظیفه کشف و شناسایی و جستجوی محیط اطراف ناوهواپیمابر را بر عهده دارند از گونه رادارهای فعال هستند و با فرستادن امواج به اطراف فعالیت می کنند که این امر آنها را به اهدافی مناسب برای موشک هرمز -1 تبدیل می کند. اصابت حتی یک فروند از موشکهای هرمز 1 به پل فرماندهی ناوهای هواپیمابر آمریکا که محل قرار گیری این رادارهای می باشد به راحتی می تواند این شناورهای عظیم را از حالت عملیاتی خارج کند.
باید گفت نکته دیگر در مورد سامانه موشکی هرمز -1 بحث تحرک بالای این سامانه است که بر روی یک پرتابگر با تحرک بالا قرار دارد. شلیک این موشک به همراه شلیک موشکی مثل خلیج فارس می تواند برای هر دشمنی در سطح دریا یک کابوس واقعی باشد، زیرا حالا دشمن با دو نوع موشک فوق العاده سریع رو به رو است که از دو سیستم هدایتی کاملا متفاوت بهره برده و مقابله با هر کدام از آنها مشکلات خاص خود را دارد.
در عین حال، با توجه به تلاش گسترده رژیم صهیونیستی برای قتل عام گسترده مردم بی دفاع فلسطین اشغالی و حملات اخیر این رژیم به غزه، انتقال چنین موشک هایی به حامیان و رزمندگان مقاومت در اطراف رژیم صهیونیستی می تواند ضمن از بین بردن گنبد آهنین و سایر سامانه های دفاعی و پدافندی اسرائیل در زمین و دریا، شرایط لازم را برای انتقام گیری از کشتار دهها کودک مطلوم فلسطینی در طول روزهای اخیر را فراهم کرد.
«فلق»؛ ناشناخته‌ترین و مرگبارترین راکت آبی - خاکی ایران
«فلق»؛ ناشناخته‌ترین و مرگبارترین
راکت آبی - خاکی ایران
سرجنگی
50 کیلوگرمی فلق-1 و 117 کیلوگرمی فلق-2 می‌توانند به ترتیب شعاع تخریب
دستکم 100 متر و 200 متر را برای این دو نمونه راکت ایجاد کنند و در نتیجه
برای انهدام محل استقرار دشمن در خطوط مقدم، این راکت‌ها کارایی بالایی
دارند.
به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق،
ایران یکی از کشورهای پیشرو در زمینه سامانه‌های راکتی سطح به سطح محسوب
می‌شود که برخی از تسلیحات ایرانی مانند سلاح راکتی فجر-5 با درخشش در دست
رزمندگان مقاومت اسلامی فلسطین در آخرین حمله رژیم صهیونیستی به غزه شهرتی
بیش از پیش یافتند.
پیشتر نیز انواع مختلف راکت‌های توپخانه‌ای کارامدی خود را در جنگ‌های متعدد دیگری نیز اثبات نموده‌اند به طوری که در کشورهایی که امکان دستیابی به پیشرفته‌ترین سلاح‌های غربی را نیز دارند همچنان راکت‌های کوچک و بردکوتاه تا بلند در حال استفاده و حتی توسعه است. لازم به ذکر است در این گزارش منظور از راکت‌های برد بلند یا برد کوتاه، بیانی مقایسه‌ای با یکدیگر بوده در حالی که دوربردترین راکت‌ها در مقایسه با موشکهای بالستیک همانند شهاب-3، کوتاه‌برد محسوب می‌شوند.
این راکت‌ها در مقایسه با گلوله‌های توپ به دلایلی همچون یکپارچه بودن خرج پرتاب و محموله در یک بدنه، شلیک از پرتابگرهای چند لوله، امکان ایجاد حجم آتش با یک پرتابگر در فاصله زمانی کوتاه و وزن کمتر پرتابگر در مقایسه با توپ‌های کششی و خودکششی مزیت‌های ویژه خود را دارند. در این گزارش ضمن مروری بر راکت‌های مختلف ساخت ایران بیشتر به دو راکت کمتر شناخته شده فلق-1 و 2 نیز می‌پردازیم.
کوتاه‌بردترین راکت توپخانه‌ای ایران که از آن با نام‌های مختلف فجر-1 و حاصب یاد می‌شود 18 کیلوگرم جرم داشته و سرجنگی 7.9 کیلوگرمی خود را به برد 8.3 کیلومتر می‌رساند.
بیشترین سرعت این راکت 375 متر بر ثانیه بوده و با توجه به نداشتن بالک برای پایدار شدن تنها با بهره‌گیری از دوران با نرخ بسیار بالا حول محور طولی خود، پایدار می‌شود. بیشینه سرعت دورانی نمونه‌های خارجی مشابه این راکت 22هزار دور بر دقیقه معادل حدود 366 دور بر ثانیه است.
این راکت در نیروهای مسلح ایران از پرتابگرهای مختلفی شلیک می‌شود که پرکاربردترین آنها پرتابگر 12 فروندی مستقر بر خودروهای راهکنشی و پرتابگر 11 فروندی مستقر بر قایق‌های تندرو است.
برد این راکت‌ها از 12 کیلومتر برای آرش بردکوتاه تا 40 کیلومتر برای آرش با برد افزایش یافته است. نمونه معمولی این خانواده نیز برد 21 کیلومتر دارد که مشابه نمونه‌های خارجی راکت‌های 122 میلیمتری است.
بیشینه سرعت این راکت‌ها نیز به ترتیب برد آنها 530، 710 و 1100 متر بر ثانیه بوده و همگی آنها قابلیت شلیک از پرتابگرهای معمولی راکت‌های 122 میلیمتری را دارند.
احتمالاً این مشخصات پروازی سبب شده تا از این راکت در قالب پرتابگر 8 فروندی رعد با مأموریت ضد بالگرد در کنار مأموریت عادی استفاده شود. این راکت‌ها از قیمت تمام شده بسیار پائینی برخوردار بوده و امکان تجهیز به فیوزهایی غیر از فیوز استاندارد ضربه‌ای را نیز دارند.
خانواده راکت‌های فجر علاوه بر فجر-1 با کالیبر 107 میلیمتر که معرفی گردید شامل چند عضو دیگر نیز است. فجر-2، فجر-3، فجر-5 و فجر-5 دو مرحله‌ای سایر راکت‌های توپخانه‌ای ایرانی از خانواده فجر هستند. این راکت‌ها بزرگتر، دوربردتر و مخرب‌تر از راکت‌های فجر-1 و آرش بوده و از پرتابگرهای 12تایی برای فجر-2 و 3، 4 تایی برای فجر-5 و تک فروندی برای فجر-5 دو مرحله‌ای شلیک می‌شوند.
راکت فجر-3 یک پرتابه تک مرحله با کالیبر 240 میلیمتر، طول 5.2 متر و جرم 407 کیلوگرم بوده و به برد 43 کیلومتر می‌رسد. سرجنگی 85 کیلوگرمی این سلاح قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان‌ها، فرودگاه‌های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد.
این راکت‌ها در دمای 40- تا 50+ کار می‌کنند و به حداکثر سرعت 930 متر بر ثانیه می‌رسند. عمر انبارداری این راکت 15 سال است.
خودروی حامل پرتابگر 12تایی این راکت یک کامیون 15تنی بوده و تا 57+ درجه به بالا و حدود 90 درجه به طرفین قابلیت حرکت دادن پرتابگر را دارد. به گزارش مشرق، این پرتابگرها با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتاً دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می‌کنند.
تجهیز یگان‌های توپخانه‌ای به این راکت‌اندازها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب‌پذیری واحدها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می‌دهند.
فجر5 نوع دوربردتر و مؤثرتری از خانواده فجر بوده که راکتی با کالیبر 333 میلیمتر و جرم 907 کیلوگرم با جرم 175 برای سرجنگی است. این راکت 6485 میلیمتری در دمای 40- تا+50 کارکرده و به بیشترین برد 75 کیلومتر می‌رسد. خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر-3 است ولی با پرتابگر 4 لوله‌ای است که تا 57 درجه رو به بالا و 45 درجه به طرفین است.
نوع دو مرحله‌ای از فجر5 نیز 9.4 متر طول داشته، به صورت تک فروندی شلیک شده و پس از شتاب گرفتن توسط پیشران مرحله اول، این بخش جدا شده و پیشران مرحله دوم روشن می‌شود. گفتنی است پیشران مرحله اول این راکت قطر بیشتری نسبت به مرحله اصلی داشته و سرعت آن را تا حد زیادی افزایش می‌دهد به طوری که این موشک در زمان 35 تا 45 ثانیه به بیشینه برد خود می‌رسد. این راکت به برد نهایی 180 تا 190 کیلومتر رسیده و ارتفاع اوج آن58 است.
همچنین برای توزیع بهتر حجم آتش بر بخش‌های مختلف یک منطقه و اجرای یک هدفگیری سریع و هماهنگ با دریافت داده‌ها از مجموعه فرماندهی نیز اتصال داده‌ای این پرتابگرها بسیار راهگشا است.
یکی از آخرین تغییرات مربوط به راکت 5، تجهیز آن به سامانه هدایت است که از محصول این پروژه با نام موشک فجر-5 یاد می‌شود. این سلاح در نمایشگاه اخیر دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه به نمایش در آمد.
هر چند مشخصاتی از آن اعلام نشده اما قطعاً افزودن یک سامانه هدایت به راکت سبب افزایش چشمگیر دقت آن در اصابت به هدف می‌شود. البته موشک فجر-5 مذکور فاقد بالک‌های پایدارسازهای مدور در انتهای بدنه بوده و 4 بالک کنترلی نزدیک به دماغه آن مشاهده می‌شود.
با توجه به ابعاد این بالک‌ها و عدم امکان تشخیص ساز و کار باز شدن آنها به نظر می‌رسد این بالک‌ها ثابت بوده و بنا بر این امکان شلیک این موشک از پرتابگر فعلی تا حدودی قابل توجه خواهد بود.
راکت‌های فلق پیکربندی مشابه راکت کوتاه‌برد 107 میلیمتری دارند که شامل یک بدنه استوانه‌ای و بدون بالک است. راکت‌های دوربردتر مانند آرش و فجر-3 و 5 برای پایدارسازی علاوه بر دوران بدنه از بالک‌های باز شونده در انتهای بدنه نیز بهره میبرند اما در راکت‌های فجر-1 و فلق-1 و2 با توجه به برد کم، تنها از دوران بدنه برای پایدارسازی پرتابه در پرواز استفاده می‌شود.
این نکته با توجه به شکل نامتقارن و زاویهدار خروجیهای پیشران فلق-2 بیشتر آشکار می‌گردد.
در جدول زیر دادههای منتشر شده رسمی توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح راجع به انواع اصلی راکت‌های توپخانه‌ای تولید ایران ارائه شده است.
همانطور
که در جدول مشاهده می‌شود، راکت‌های فلق در دو کالیبر 240 و 333 میلیمتر
ساخته شده‌اند که مشابه کالیبر دو راکت فجر-3 و 5 است. از نظر طول بدنه،
برد و سرعت دو نمونه فلق بین نمونه‌های کوتاه‌برد دیگر یعنی فجر-1 و آرش
بردکوتاه قرار میگیرند اما میزان محموله انفجاری فلق-1 بیشتر از کل وزن
آرش بردکوتاه است.
دو نمونه راکت فلق که به بردهای 10 و 10.8 کیلومتر می‌رسند 50 سانتیمتر اختلاف طول دارند که با در نظر گرفتن تغییر قطر آنها اختلاف حجم داخلی پدید آمده، صرف حمل محموله جنگی و پیشران بزرگتر در فلق-2 شده است.
هر دو نمونه راکت‌های فلق دارای سرعت مافوق صوت هستند اما بیشترین سرعت فلق-2 با وجود پیشران بزرگتر به دلیل جرم و ابعاد بیشتر در حدود 85% سرعت بیشینه فلق-1 است. پیشران سوخت جامد دوپایه این راکت‌ها به طور متوسط به ترتیب 1.3 و 1.85 ثانیه کار می‌کنند و بیشترین ارتفاع پرواز قابل دستیابی آنها در زوایای شلیک خاص 3500 و 3200 متر است.
این راکت‌ها در ردههای برد حدود 20 تا 40 کیلومتر دارای دو نمونه سرجنگی سبک و سنگین هستند و در رده برد 10 کیلومتر با در نظر گرفتن راکت‌های فلق-1و2 خلأ قدرت تخریب بالا پر می‌شود. برای مثال، راکت فلق-2 قدرت تخریبی بین فجر-3 و 5 را در برد کوتاه در اختیار فرماندهان قرار می‌دهند.
به گزارش مشرق، سرجنگی 50 کیلوگرمی فلق-1 و 117 کیلوگرمی فلق-2 می‌توانند به ترتیب شعاع تخریب دستکم 100 متر و 200 متر را برای این دو نمونه راکت ایجاد کنند و در نتیجه برای انهدام محل استقرار دشمن در خطوط مقدم، این راکت‌ها کارایی بالایی دارند. همچنین مانند سایر راکت‌های ایرانی امکان نصب فیوزهای مختلف روی این راکت‌ها وجود دارد.
با توجه به اینکه بخش مهمی از خطای راکت‌ها ناشی از پرتابگر آنها است، ایجاد پرتابگر جدید برای راکت‌های فلق روی خودروی تاکتیکی ممکن است به دلیل کاهش خطاهای ناشی از عملکرد پرتابگر هم باشد ضمن اینکه خودروی تاکتیکی حامل پرتابگرهای فلق-1 و 2 قبلاً برای استقرار تسلیحات دیگری مانند توپ‌های 23 میلیمتری پدافند هوایی نیز مورد استفاده قرار گرفته بود و از قابلیتهای حرکتی بالایی در زمینهای ناهموار و مناطق عملیاتی برخوردار است.
پرتابگرهای قبلی این راکت‌ها قابلیت چرخش در دو زاویه برای اجرای هدفگیری را داشتند اما از محدودههای حرکتی پرتابگر جدید روی خودروی تاکتیکی اطلاعی در دست نیست.
علاوه بر تحرک مناسبی که پرتابگر جدید برای راکت‌های فلق ایجاد کرده بر خلاف قبل که تنها 3 فروند از یک نوع راکت روی یک وسیله نقلیه نصب میشد در پرتابگر جدید، دو فروند از هر دو نوع راکت فلق به کار گرفته شده است. این امر می‌تواند به افزایش انعطاف‌پذیری عملیاتی متناسب با شرایط نبرد کمک نماید زیرا به تناسب ارزش هدف میتوان هر یک از دو نوع راکت را به کار گرفت.
به علاوه با استفاده از خودروی راهکنشی (تاکتیکی) امکان انتقال هوایی پرتابگر توسط هواپیماهای ترابری و بالگرد سنگین بیشتر شده و نیز امکان استقرار پرتابگر در نزدیکترین نقاط به خطوط دشمن و حتی تا حد توان، نفوذ به داخل محدوده آن برای پوشش دادن مناطق مد نظر نیز بالاتر است. به علاوه تحرک بالای پرتابگر به حفاظت از آن در برابر واکنش متقابل دشمن نیز کمک می‌نماید.
راکت‌های فلق با توجه به قدرت تخریب بسیار بالای خود -در مقایسه با فجر-1 و آرش کوتاه‌برد- از گذشته در کاربردهای دریایی نیز مورد توجه بودهاند. پرتابگر 8 فروندی راکت‌های فلق-1 نمونهای از سامانه پرتاب دریایی این راکت است. اما به نظر می‌رسد دیگر کاربرد دریایی این راکت‌های قدرتمند در شناور بیسرنشین «یا مهدی» باشد.
به گزارش مشرق، همانطور که در تصویر بالا دیده می‌شود پرتابگرهای سه فروندی این قایق تندرو با راکت‌های فلق-1 یا 2 قابل تطبیق است. با توجه به استحکام شناورهای دریایی بزرگ و ناوهای دشمن، این راکت‌ها با قدرت تخریب بالای خود می‌توانند تأثیر بالاتری نسبت به راکت‌های فجر-1 داشته باشند زیرا میزان سرجنگی فلق-1 حدوداً 6.33 برابر و سرجنگی فلق-2 تقریباً 14.8 برابر فجر-1 است.
به دلیل ابعاد و وزن بالا، راکت‌های فلق به تعداد محدود روی این شناور نصب می‌شوند و تنها در اسکله قابل بارگذاری در پرتابگر هستند. همچنین وجود تعداد 3 راکت روی شناور یا مهدی در مقایسه با پرتابگرهای معمول 11 فروندی فجر-1 ایجاب می‌کند تا برای افزایش احتمال اصابت، قایق تا حد امکان به شناور دشمن نزدیک شود که احتمالاً به دلیل مخاطرات این روش، شناور یا مهدی به صورت بدون سرنشین و کنترل از راه دور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خانواده گسترده راکت‌های سطح به سطح ایرانی در گونه‌های مختلف با برد، قدرت تخریب و پرتابگرهای متنوع به طور مؤثری برای ایجاد حجم آتش بالا در اختیار یگان‌های عملیاتی قرار دارند و جنگ‌های گذشته از سالهای دفاع مقدس تا مقابله با گروهگ پژاک توسط نیروی زمینی سپاه و ایستادگی در برابر تجاوزهای رژیم صهیونیستی در لبنان و غزه و درگیری‌های پس از آن در منطقه گویای تأثیر این راکت‌ها در صورت به کار رفتن در طرح نبرد مناسب است.
پیشتر نیز انواع مختلف راکت‌های توپخانه‌ای کارامدی خود را در جنگ‌های متعدد دیگری نیز اثبات نموده‌اند به طوری که در کشورهایی که امکان دستیابی به پیشرفته‌ترین سلاح‌های غربی را نیز دارند همچنان راکت‌های کوچک و بردکوتاه تا بلند در حال استفاده و حتی توسعه است. لازم به ذکر است در این گزارش منظور از راکت‌های برد بلند یا برد کوتاه، بیانی مقایسه‌ای با یکدیگر بوده در حالی که دوربردترین راکت‌ها در مقایسه با موشکهای بالستیک همانند شهاب-3، کوتاه‌برد محسوب می‌شوند.
این راکت‌ها در مقایسه با گلوله‌های توپ به دلایلی همچون یکپارچه بودن خرج پرتاب و محموله در یک بدنه، شلیک از پرتابگرهای چند لوله، امکان ایجاد حجم آتش با یک پرتابگر در فاصله زمانی کوتاه و وزن کمتر پرتابگر در مقایسه با توپ‌های کششی و خودکششی مزیت‌های ویژه خود را دارند. در این گزارش ضمن مروری بر راکت‌های مختلف ساخت ایران بیشتر به دو راکت کمتر شناخته شده فلق-1 و 2 نیز می‌پردازیم.
کوتاه‌بردترین راکت توپخانه‌ای ایران که از آن با نام‌های مختلف فجر-1 و حاصب یاد می‌شود 18 کیلوگرم جرم داشته و سرجنگی 7.9 کیلوگرمی خود را به برد 8.3 کیلومتر می‌رساند.
بیشترین سرعت این راکت 375 متر بر ثانیه بوده و با توجه به نداشتن بالک برای پایدار شدن تنها با بهره‌گیری از دوران با نرخ بسیار بالا حول محور طولی خود، پایدار می‌شود. بیشینه سرعت دورانی نمونه‌های خارجی مشابه این راکت 22هزار دور بر دقیقه معادل حدود 366 دور بر ثانیه است.
شلیک راکت 107 میلیمتری از پرتابگر 12 فروندی روی خودروی سفیر
این راکت در نیروهای مسلح ایران از پرتابگرهای مختلفی شلیک می‌شود که پرکاربردترین آنها پرتابگر 12 فروندی مستقر بر خودروهای راهکنشی و پرتابگر 11 فروندی مستقر بر قایق‌های تندرو است.
پرتابگر 11 فروندی راکت 107 میلیمتری روی شناور تندرو سراج
شلیک راکت 107 میلیمتری از پرتابگر 11 فروندی روی قایق هجومی شهاب
پس
از کالیبر 107 میلیمتر انواع راکت‌های 122 میلیمتری آرش قرار دارند. در
گذشته مشخصات راکت‌های آرش-1 تا 4 منتشر شده بود اما در آخرین اطلاعات
منتشر شده این راکت‌ها در سه نوع معمولی، برد کاهش یافته و برد افزایش
یافته معرفی شده‌اند که در این گزارش به همین اطلاعات استناد نموده‌ایم. به
جز برد، در طول، وزن، سرعت و سرجنگی نیز بین این نمونه‌ها اختلاف وجود
دارد که کاربرد آنها برای اهداف مختلف را توجیه می‌کند.برد این راکت‌ها از 12 کیلومتر برای آرش بردکوتاه تا 40 کیلومتر برای آرش با برد افزایش یافته است. نمونه معمولی این خانواده نیز برد 21 کیلومتر دارد که مشابه نمونه‌های خارجی راکت‌های 122 میلیمتری است.
بیشینه سرعت این راکت‌ها نیز به ترتیب برد آنها 530، 710 و 1100 متر بر ثانیه بوده و همگی آنها قابلیت شلیک از پرتابگرهای معمولی راکت‌های 122 میلیمتری را دارند.
بارگذاری راکت 122 میلیمتری روی پرتابگر 40 فروندی
پرکاربردترین
پرتابگر این راکت‌ها یک سامانه 40 لوله مستقر بر کامیون است. همچنین
پرتابگر 8 لوله مستقر بر خودروی تاکتیکی نیز دیگر پرتابگر شناخته شده این
سلاح بوده که در اختیار نیروهای حزب الله لبنان در جنگ 33 روزه (تابستان
2006) علیه رژیم صهیونیستی بسیار مفید واقع شده است. تعدادی از شناورهای
تندور دریایی نیز به پرتابگرهای 16 فروندی این راکت‌ها مجهز هستند. پرتابگر 8 فروندی راکت 122 میلیمتری
شلیک راکت 122 میلیمتری از پرتابگر 16 فروندی دریایی
نمونه‌های
خارجی مشابه نمونه پایه راکت آرش که برد 21 کیلومتر دارد در صورت شلیک با
زاویه 50 درجه به ارتفاع پروازی 7500 متر می‌رسند که در این زمان سرعت آن
در حدود 200 متر بر ثانیه است. احتمالاً این مشخصات پروازی سبب شده تا از این راکت در قالب پرتابگر 8 فروندی رعد با مأموریت ضد بالگرد در کنار مأموریت عادی استفاده شود. این راکت‌ها از قیمت تمام شده بسیار پائینی برخوردار بوده و امکان تجهیز به فیوزهایی غیر از فیوز استاندارد ضربه‌ای را نیز دارند.
خانواده راکت‌های فجر علاوه بر فجر-1 با کالیبر 107 میلیمتر که معرفی گردید شامل چند عضو دیگر نیز است. فجر-2، فجر-3، فجر-5 و فجر-5 دو مرحله‌ای سایر راکت‌های توپخانه‌ای ایرانی از خانواده فجر هستند. این راکت‌ها بزرگتر، دوربردتر و مخرب‌تر از راکت‌های فجر-1 و آرش بوده و از پرتابگرهای 12تایی برای فجر-2 و 3، 4 تایی برای فجر-5 و تک فروندی برای فجر-5 دو مرحله‌ای شلیک می‌شوند.
راکت فجر-3 یک پرتابه تک مرحله با کالیبر 240 میلیمتر، طول 5.2 متر و جرم 407 کیلوگرم بوده و به برد 43 کیلومتر می‌رسد. سرجنگی 85 کیلوگرمی این سلاح قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان‌ها، فرودگاه‌های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد.
این راکت‌ها در دمای 40- تا 50+ کار می‌کنند و به حداکثر سرعت 930 متر بر ثانیه می‌رسند. عمر انبارداری این راکت 15 سال است.
خودروی حامل پرتابگر 12تایی این راکت یک کامیون 15تنی بوده و تا 57+ درجه به بالا و حدود 90 درجه به طرفین قابلیت حرکت دادن پرتابگر را دارد. به گزارش مشرق، این پرتابگرها با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتاً دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می‌کنند.
خودروی پرتابگر راکت فجر-3
تجهیز یگان‌های توپخانه‌ای به این راکت‌اندازها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب‌پذیری واحدها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می‌دهند.
فجر5 نوع دوربردتر و مؤثرتری از خانواده فجر بوده که راکتی با کالیبر 333 میلیمتر و جرم 907 کیلوگرم با جرم 175 برای سرجنگی است. این راکت 6485 میلیمتری در دمای 40- تا+50 کارکرده و به بیشترین برد 75 کیلومتر می‌رسد. خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر-3 است ولی با پرتابگر 4 لوله‌ای است که تا 57 درجه رو به بالا و 45 درجه به طرفین است.
خودروی پرتابگر راکت فجر-5
نوع دو مرحله‌ای از فجر5 نیز 9.4 متر طول داشته، به صورت تک فروندی شلیک شده و پس از شتاب گرفتن توسط پیشران مرحله اول، این بخش جدا شده و پیشران مرحله دوم روشن می‌شود. گفتنی است پیشران مرحله اول این راکت قطر بیشتری نسبت به مرحله اصلی داشته و سرعت آن را تا حد زیادی افزایش می‌دهد به طوری که این موشک در زمان 35 تا 45 ثانیه به بیشینه برد خود می‌رسد. این راکت به برد نهایی 180 تا 190 کیلومتر رسیده و ارتفاع اوج آن58 است.
راکت فجر-5 دو مرحله‌ای
خودروهای
حامل راکت‌های فجر-3 و فجر-5 مجهز به آنتن‌های مخابراتی نیز هستند که برای
ایجاد شبکه‌ای از پرتابگرها و تشکیل یک آتشبار هماهنگ به کار گرفته
می‌شود. با این راهکنش، تأثیر عملیاتی این سلاح‌ها بسیار بالاتر رفته و
علاوه بر ایجاد یک حجم آتش گسترده و مخرب، ضریب اطمینان از تخریب کلی اهداف
نیز بیشتر می‌گردد. همچنین برای توزیع بهتر حجم آتش بر بخش‌های مختلف یک منطقه و اجرای یک هدفگیری سریع و هماهنگ با دریافت داده‌ها از مجموعه فرماندهی نیز اتصال داده‌ای این پرتابگرها بسیار راهگشا است.
شلیک راکت فجر-3 در یک رزمایش دریایی؛ آنتن مخابراتی روی پرتابگر راکت فجر-5
یکی از آخرین تغییرات مربوط به راکت 5، تجهیز آن به سامانه هدایت است که از محصول این پروژه با نام موشک فجر-5 یاد می‌شود. این سلاح در نمایشگاه اخیر دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه به نمایش در آمد.
موشک فجر-5 در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه
هر چند مشخصاتی از آن اعلام نشده اما قطعاً افزودن یک سامانه هدایت به راکت سبب افزایش چشمگیر دقت آن در اصابت به هدف می‌شود. البته موشک فجر-5 مذکور فاقد بالک‌های پایدارسازهای مدور در انتهای بدنه بوده و 4 بالک کنترلی نزدیک به دماغه آن مشاهده می‌شود.
با توجه به ابعاد این بالک‌ها و عدم امکان تشخیص ساز و کار باز شدن آنها به نظر می‌رسد این بالک‌ها ثابت بوده و بنا بر این امکان شلیک این موشک از پرتابگر فعلی تا حدودی قابل توجه خواهد بود.
بالک‌های مدور باز شونده از دور بدنه که در راکت‌های آرش، فجر-2، 3 و 5 مشاهده می‌شود
یکی
دیگر از سامانه‌های راکتی موجود در نیروهای مسلح که با تغییرات جدیدی در
سال گذشته نمایش داده شد، سامانه راکتانداز فلق مستقر بر روی خودروی
تاکتیکی است. «فلق» در اصل به معنی شکافتن چیزی و جدا کردن بعضی از بعضی
دیگر است. هر چند خود راکت‌های فلق سلاح‌های با سابقه‌ای بوده و چندان جدید
محسوب نمیشوند اما سامانه راکتانداز جدید فلق به بهبود کارایی عملیاتی
آنها کمک می‌کند.راکت فلق-1
راکت‌های فلق پیکربندی مشابه راکت کوتاه‌برد 107 میلیمتری دارند که شامل یک بدنه استوانه‌ای و بدون بالک است. راکت‌های دوربردتر مانند آرش و فجر-3 و 5 برای پایدارسازی علاوه بر دوران بدنه از بالک‌های باز شونده در انتهای بدنه نیز بهره میبرند اما در راکت‌های فجر-1 و فلق-1 و2 با توجه به برد کم، تنها از دوران بدنه برای پایدارسازی پرتابه در پرواز استفاده می‌شود.
این نکته با توجه به شکل نامتقارن و زاویهدار خروجیهای پیشران فلق-2 بیشتر آشکار می‌گردد.
فلق-2
در جدول زیر دادههای منتشر شده رسمی توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح راجع به انواع اصلی راکت‌های توپخانه‌ای تولید ایران ارائه شده است.
دو نمونه راکت فلق که به بردهای 10 و 10.8 کیلومتر می‌رسند 50 سانتیمتر اختلاف طول دارند که با در نظر گرفتن تغییر قطر آنها اختلاف حجم داخلی پدید آمده، صرف حمل محموله جنگی و پیشران بزرگتر در فلق-2 شده است.
پرتابگرهای سه فروندی فلق-1
هر دو نمونه راکت‌های فلق دارای سرعت مافوق صوت هستند اما بیشترین سرعت فلق-2 با وجود پیشران بزرگتر به دلیل جرم و ابعاد بیشتر در حدود 85% سرعت بیشینه فلق-1 است. پیشران سوخت جامد دوپایه این راکت‌ها به طور متوسط به ترتیب 1.3 و 1.85 ثانیه کار می‌کنند و بیشترین ارتفاع پرواز قابل دستیابی آنها در زوایای شلیک خاص 3500 و 3200 متر است.
شلیک فلق-2؛ پرتابگر سه فروندی مستقر بر کامیون
به
طور کلی راکت‌های توپخانه‌ای پرکاربرد ایرانی از برد 8.3 تا 75 کیلومتر را
پوشش می‌دهند و نمونه دو مرحله‌ای فجر-5 به برد 180 کیلومتر می‌رسد. این راکت‌ها در ردههای برد حدود 20 تا 40 کیلومتر دارای دو نمونه سرجنگی سبک و سنگین هستند و در رده برد 10 کیلومتر با در نظر گرفتن راکت‌های فلق-1و2 خلأ قدرت تخریب بالا پر می‌شود. برای مثال، راکت فلق-2 قدرت تخریبی بین فجر-3 و 5 را در برد کوتاه در اختیار فرماندهان قرار می‌دهند.
به گزارش مشرق، سرجنگی 50 کیلوگرمی فلق-1 و 117 کیلوگرمی فلق-2 می‌توانند به ترتیب شعاع تخریب دستکم 100 متر و 200 متر را برای این دو نمونه راکت ایجاد کنند و در نتیجه برای انهدام محل استقرار دشمن در خطوط مقدم، این راکت‌ها کارایی بالایی دارند. همچنین مانند سایر راکت‌های ایرانی امکان نصب فیوزهای مختلف روی این راکت‌ها وجود دارد.
با توجه به اینکه بخش مهمی از خطای راکت‌ها ناشی از پرتابگر آنها است، ایجاد پرتابگر جدید برای راکت‌های فلق روی خودروی تاکتیکی ممکن است به دلیل کاهش خطاهای ناشی از عملکرد پرتابگر هم باشد ضمن اینکه خودروی تاکتیکی حامل پرتابگرهای فلق-1 و 2 قبلاً برای استقرار تسلیحات دیگری مانند توپ‌های 23 میلیمتری پدافند هوایی نیز مورد استفاده قرار گرفته بود و از قابلیتهای حرکتی بالایی در زمینهای ناهموار و مناطق عملیاتی برخوردار است.
پرتابگر جدید و ترکیبی راکت‌های فلق 1 و 2 مستقر بر خودروی راهکنشی
پرتابگرهای قبلی این راکت‌ها قابلیت چرخش در دو زاویه برای اجرای هدفگیری را داشتند اما از محدودههای حرکتی پرتابگر جدید روی خودروی تاکتیکی اطلاعی در دست نیست.
علاوه بر تحرک مناسبی که پرتابگر جدید برای راکت‌های فلق ایجاد کرده بر خلاف قبل که تنها 3 فروند از یک نوع راکت روی یک وسیله نقلیه نصب میشد در پرتابگر جدید، دو فروند از هر دو نوع راکت فلق به کار گرفته شده است. این امر می‌تواند به افزایش انعطاف‌پذیری عملیاتی متناسب با شرایط نبرد کمک نماید زیرا به تناسب ارزش هدف میتوان هر یک از دو نوع راکت را به کار گرفت.
به علاوه با استفاده از خودروی راهکنشی (تاکتیکی) امکان انتقال هوایی پرتابگر توسط هواپیماهای ترابری و بالگرد سنگین بیشتر شده و نیز امکان استقرار پرتابگر در نزدیکترین نقاط به خطوط دشمن و حتی تا حد توان، نفوذ به داخل محدوده آن برای پوشش دادن مناطق مد نظر نیز بالاتر است. به علاوه تحرک بالای پرتابگر به حفاظت از آن در برابر واکنش متقابل دشمن نیز کمک می‌نماید.
راکت‌های فلق با توجه به قدرت تخریب بسیار بالای خود -در مقایسه با فجر-1 و آرش کوتاه‌برد- از گذشته در کاربردهای دریایی نیز مورد توجه بودهاند. پرتابگر 8 فروندی راکت‌های فلق-1 نمونهای از سامانه پرتاب دریایی این راکت است. اما به نظر می‌رسد دیگر کاربرد دریایی این راکت‌های قدرتمند در شناور بیسرنشین «یا مهدی» باشد.
شناور بدون سرنشین یا مهدی و محفظه پرتاب راکت در جلوی آن
به گزارش مشرق، همانطور که در تصویر بالا دیده می‌شود پرتابگرهای سه فروندی این قایق تندرو با راکت‌های فلق-1 یا 2 قابل تطبیق است. با توجه به استحکام شناورهای دریایی بزرگ و ناوهای دشمن، این راکت‌ها با قدرت تخریب بالای خود می‌توانند تأثیر بالاتری نسبت به راکت‌های فجر-1 داشته باشند زیرا میزان سرجنگی فلق-1 حدوداً 6.33 برابر و سرجنگی فلق-2 تقریباً 14.8 برابر فجر-1 است.
به دلیل ابعاد و وزن بالا، راکت‌های فلق به تعداد محدود روی این شناور نصب می‌شوند و تنها در اسکله قابل بارگذاری در پرتابگر هستند. همچنین وجود تعداد 3 راکت روی شناور یا مهدی در مقایسه با پرتابگرهای معمول 11 فروندی فجر-1 ایجاب می‌کند تا برای افزایش احتمال اصابت، قایق تا حد امکان به شناور دشمن نزدیک شود که احتمالاً به دلیل مخاطرات این روش، شناور یا مهدی به صورت بدون سرنشین و کنترل از راه دور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خانواده گسترده راکت‌های سطح به سطح ایرانی در گونه‌های مختلف با برد، قدرت تخریب و پرتابگرهای متنوع به طور مؤثری برای ایجاد حجم آتش بالا در اختیار یگان‌های عملیاتی قرار دارند و جنگ‌های گذشته از سالهای دفاع مقدس تا مقابله با گروهگ پژاک توسط نیروی زمینی سپاه و ایستادگی در برابر تجاوزهای رژیم صهیونیستی در لبنان و غزه و درگیری‌های پس از آن در منطقه گویای تأثیر این راکت‌ها در صورت به کار رفتن در طرح نبرد مناسب است.
«فلق»؛ ناشناخته‌ترین و مرگبارترین راکت آبی - خاکی ایران عملیاتی شد +عکس
«فلق»؛ ناشناخته‌ترین و مرگبارترین
راکت آبی - خاکی ایران
راکت آبی - خاکی ایران
سرجنگی
50 کیلوگرمی فلق-1 و 117 کیلوگرمی فلق-2 می‌توانند به ترتیب شعاع تخریب
دستکم 100 متر و 200 متر را برای این دو نمونه راکت ایجاد کنند و در نتیجه
برای انهدام محل استقرار دشمن در خطوط مقدم، این راکت‌ها کارایی بالایی
دارند.
به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق،
ایران یکی از کشورهای پیشرو در زمینه سامانه‌های راکتی سطح به سطح محسوب
می‌شود که برخی از تسلیحات ایرانی مانند سلاح راکتی فجر-5 با درخشش در دست
رزمندگان مقاومت اسلامی فلسطین در آخرین حمله رژیم صهیونیستی به غزه شهرتی
بیش از پیش یافتند.
پیشتر نیز انواع مختلف راکت‌های توپخانه‌ای کارامدی خود را در جنگ‌های متعدد دیگری نیز اثبات نموده‌اند به طوری که در کشورهایی که امکان دستیابی به پیشرفته‌ترین سلاح‌های غربی را نیز دارند همچنان راکت‌های کوچک و بردکوتاه تا بلند در حال استفاده و حتی توسعه است. لازم به ذکر است در این گزارش منظور از راکت‌های برد بلند یا برد کوتاه، بیانی مقایسه‌ای با یکدیگر بوده در حالی که دوربردترین راکت‌ها در مقایسه با موشکهای بالستیک همانند شهاب-3، کوتاه‌برد محسوب می‌شوند.
این راکت‌ها در مقایسه با گلوله‌های توپ به دلایلی همچون یکپارچه بودن خرج پرتاب و محموله در یک بدنه، شلیک از پرتابگرهای چند لوله، امکان ایجاد حجم آتش با یک پرتابگر در فاصله زمانی کوتاه و وزن کمتر پرتابگر در مقایسه با توپ‌های کششی و خودکششی مزیت‌های ویژه خود را دارند. در این گزارش ضمن مروری بر راکت‌های مختلف ساخت ایران بیشتر به دو راکت کمتر شناخته شده فلق-1 و 2 نیز می‌پردازیم.
کوتاه‌بردترین راکت توپخانه‌ای ایران که از آن با نام‌های مختلف فجر-1 و حاصب یاد می‌شود 18 کیلوگرم جرم داشته و سرجنگی 7.9 کیلوگرمی خود را به برد 8.3 کیلومتر می‌رساند.
بیشترین سرعت این راکت 375 متر بر ثانیه بوده و با توجه به نداشتن بالک برای پایدار شدن تنها با بهره‌گیری از دوران با نرخ بسیار بالا حول محور طولی خود، پایدار می‌شود. بیشینه سرعت دورانی نمونه‌های خارجی مشابه این راکت 22هزار دور بر دقیقه معادل حدود 366 دور بر ثانیه است.
این راکت در نیروهای مسلح ایران از پرتابگرهای مختلفی شلیک می‌شود که پرکاربردترین آنها پرتابگر 12 فروندی مستقر بر خودروهای راهکنشی و پرتابگر 11 فروندی مستقر بر قایق‌های تندرو است.
برد این راکت‌ها از 12 کیلومتر برای آرش بردکوتاه تا 40 کیلومتر برای آرش با برد افزایش یافته است. نمونه معمولی این خانواده نیز برد 21 کیلومتر دارد که مشابه نمونه‌های خارجی راکت‌های 122 میلیمتری است.
بیشینه سرعت این راکت‌ها نیز به ترتیب برد آنها 530، 710 و 1100 متر بر ثانیه بوده و همگی آنها قابلیت شلیک از پرتابگرهای معمولی راکت‌های 122 میلیمتری را دارند.
احتمالاً این مشخصات پروازی سبب شده تا از این راکت در قالب پرتابگر 8 فروندی رعد با مأموریت ضد بالگرد در کنار مأموریت عادی استفاده شود. این راکت‌ها از قیمت تمام شده بسیار پائینی برخوردار بوده و امکان تجهیز به فیوزهایی غیر از فیوز استاندارد ضربه‌ای را نیز دارند.
خانواده راکت‌های فجر علاوه بر فجر-1 با کالیبر 107 میلیمتر که معرفی گردید شامل چند عضو دیگر نیز است. فجر-2، فجر-3، فجر-5 و فجر-5 دو مرحله‌ای سایر راکت‌های توپخانه‌ای ایرانی از خانواده فجر هستند. این راکت‌ها بزرگتر، دوربردتر و مخرب‌تر از راکت‌های فجر-1 و آرش بوده و از پرتابگرهای 12تایی برای فجر-2 و 3، 4 تایی برای فجر-5 و تک فروندی برای فجر-5 دو مرحله‌ای شلیک می‌شوند.
راکت فجر-3 یک پرتابه تک مرحله با کالیبر 240 میلیمتر، طول 5.2 متر و جرم 407 کیلوگرم بوده و به برد 43 کیلومتر می‌رسد. سرجنگی 85 کیلوگرمی این سلاح قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان‌ها، فرودگاه‌های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد.
این راکت‌ها در دمای 40- تا 50+ کار می‌کنند و به حداکثر سرعت 930 متر بر ثانیه می‌رسند. عمر انبارداری این راکت 15 سال است.
خودروی حامل پرتابگر 12تایی این راکت یک کامیون 15تنی بوده و تا 57+ درجه به بالا و حدود 90 درجه به طرفین قابلیت حرکت دادن پرتابگر را دارد. به گزارش مشرق، این پرتابگرها با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتاً دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می‌کنند.
تجهیز یگان‌های توپخانه‌ای به این راکت‌اندازها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب‌پذیری واحدها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می‌دهند.
فجر5 نوع دوربردتر و مؤثرتری از خانواده فجر بوده که راکتی با کالیبر 333 میلیمتر و جرم 907 کیلوگرم با جرم 175 برای سرجنگی است. این راکت 6485 میلیمتری در دمای 40- تا+50 کارکرده و به بیشترین برد 75 کیلومتر می‌رسد. خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر-3 است ولی با پرتابگر 4 لوله‌ای است که تا 57 درجه رو به بالا و 45 درجه به طرفین است.
نوع دو مرحله‌ای از فجر5 نیز 9.4 متر طول داشته، به صورت تک فروندی شلیک شده و پس از شتاب گرفتن توسط پیشران مرحله اول، این بخش جدا شده و پیشران مرحله دوم روشن می‌شود. گفتنی است پیشران مرحله اول این راکت قطر بیشتری نسبت به مرحله اصلی داشته و سرعت آن را تا حد زیادی افزایش می‌دهد به طوری که این موشک در زمان 35 تا 45 ثانیه به بیشینه برد خود می‌رسد. این راکت به برد نهایی 180 تا 190 کیلومتر رسیده و ارتفاع اوج آن58 است.
همچنین برای توزیع بهتر حجم آتش بر بخش‌های مختلف یک منطقه و اجرای یک هدفگیری سریع و هماهنگ با دریافت داده‌ها از مجموعه فرماندهی نیز اتصال داده‌ای این پرتابگرها بسیار راهگشا است.
یکی از آخرین تغییرات مربوط به راکت 5، تجهیز آن به سامانه هدایت است که از محصول این پروژه با نام موشک فجر-5 یاد می‌شود. این سلاح در نمایشگاه اخیر دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه به نمایش در آمد.
هر چند مشخصاتی از آن اعلام نشده اما قطعاً افزودن یک سامانه هدایت به راکت سبب افزایش چشمگیر دقت آن در اصابت به هدف می‌شود. البته موشک فجر-5 مذکور فاقد بالک‌های پایدارسازهای مدور در انتهای بدنه بوده و 4 بالک کنترلی نزدیک به دماغه آن مشاهده می‌شود.
با توجه به ابعاد این بالک‌ها و عدم امکان تشخیص ساز و کار باز شدن آنها به نظر می‌رسد این بالک‌ها ثابت بوده و بنا بر این امکان شلیک این موشک از پرتابگر فعلی تا حدودی قابل توجه خواهد بود.
راکت‌های فلق پیکربندی مشابه راکت کوتاه‌برد 107 میلیمتری دارند که شامل یک بدنه استوانه‌ای و بدون بالک است. راکت‌های دوربردتر مانند آرش و فجر-3 و 5 برای پایدارسازی علاوه بر دوران بدنه از بالک‌های باز شونده در انتهای بدنه نیز بهره میبرند اما در راکت‌های فجر-1 و فلق-1 و2 با توجه به برد کم، تنها از دوران بدنه برای پایدارسازی پرتابه در پرواز استفاده می‌شود.
این نکته با توجه به شکل نامتقارن و زاویهدار خروجیهای پیشران فلق-2 بیشتر آشکار می‌گردد.
در جدول زیر دادههای منتشر شده رسمی توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح راجع به انواع اصلی راکت‌های توپخانه‌ای تولید ایران ارائه شده است.
همانطور
که در جدول مشاهده می‌شود، راکت‌های فلق در دو کالیبر 240 و 333 میلیمتر
ساخته شده‌اند که مشابه کالیبر دو راکت فجر-3 و 5 است. از نظر طول بدنه،
برد و سرعت دو نمونه فلق بین نمونه‌های کوتاه‌برد دیگر یعنی فجر-1 و آرش
بردکوتاه قرار میگیرند اما میزان محموله انفجاری فلق-1 بیشتر از کل وزن
آرش بردکوتاه است.
دو نمونه راکت فلق که به بردهای 10 و 10.8 کیلومتر می‌رسند 50 سانتیمتر اختلاف طول دارند که با در نظر گرفتن تغییر قطر آنها اختلاف حجم داخلی پدید آمده، صرف حمل محموله جنگی و پیشران بزرگتر در فلق-2 شده است.
هر دو نمونه راکت‌های فلق دارای سرعت مافوق صوت هستند اما بیشترین سرعت فلق-2 با وجود پیشران بزرگتر به دلیل جرم و ابعاد بیشتر در حدود 85% سرعت بیشینه فلق-1 است. پیشران سوخت جامد دوپایه این راکت‌ها به طور متوسط به ترتیب 1.3 و 1.85 ثانیه کار می‌کنند و بیشترین ارتفاع پرواز قابل دستیابی آنها در زوایای شلیک خاص 3500 و 3200 متر است.
این راکت‌ها در ردههای برد حدود 20 تا 40 کیلومتر دارای دو نمونه سرجنگی سبک و سنگین هستند و در رده برد 10 کیلومتر با در نظر گرفتن راکت‌های فلق-1و2 خلأ قدرت تخریب بالا پر می‌شود. برای مثال، راکت فلق-2 قدرت تخریبی بین فجر-3 و 5 را در برد کوتاه در اختیار فرماندهان قرار می‌دهند.
به گزارش مشرق، سرجنگی 50 کیلوگرمی فلق-1 و 117 کیلوگرمی فلق-2 می‌توانند به ترتیب شعاع تخریب دستکم 100 متر و 200 متر را برای این دو نمونه راکت ایجاد کنند و در نتیجه برای انهدام محل استقرار دشمن در خطوط مقدم، این راکت‌ها کارایی بالایی دارند. همچنین مانند سایر راکت‌های ایرانی امکان نصب فیوزهای مختلف روی این راکت‌ها وجود دارد.
با توجه به اینکه بخش مهمی از خطای راکت‌ها ناشی از پرتابگر آنها است، ایجاد پرتابگر جدید برای راکت‌های فلق روی خودروی تاکتیکی ممکن است به دلیل کاهش خطاهای ناشی از عملکرد پرتابگر هم باشد ضمن اینکه خودروی تاکتیکی حامل پرتابگرهای فلق-1 و 2 قبلاً برای استقرار تسلیحات دیگری مانند توپ‌های 23 میلیمتری پدافند هوایی نیز مورد استفاده قرار گرفته بود و از قابلیتهای حرکتی بالایی در زمینهای ناهموار و مناطق عملیاتی برخوردار است.
پرتابگرهای قبلی این راکت‌ها قابلیت چرخش در دو زاویه برای اجرای هدفگیری را داشتند اما از محدودههای حرکتی پرتابگر جدید روی خودروی تاکتیکی اطلاعی در دست نیست.
علاوه بر تحرک مناسبی که پرتابگر جدید برای راکت‌های فلق ایجاد کرده بر خلاف قبل که تنها 3 فروند از یک نوع راکت روی یک وسیله نقلیه نصب میشد در پرتابگر جدید، دو فروند از هر دو نوع راکت فلق به کار گرفته شده است. این امر می‌تواند به افزایش انعطاف‌پذیری عملیاتی متناسب با شرایط نبرد کمک نماید زیرا به تناسب ارزش هدف میتوان هر یک از دو نوع راکت را به کار گرفت.
به علاوه با استفاده از خودروی راهکنشی (تاکتیکی) امکان انتقال هوایی پرتابگر توسط هواپیماهای ترابری و بالگرد سنگین بیشتر شده و نیز امکان استقرار پرتابگر در نزدیکترین نقاط به خطوط دشمن و حتی تا حد توان، نفوذ به داخل محدوده آن برای پوشش دادن مناطق مد نظر نیز بالاتر است. به علاوه تحرک بالای پرتابگر به حفاظت از آن در برابر واکنش متقابل دشمن نیز کمک می‌نماید.
راکت‌های فلق با توجه به قدرت تخریب بسیار بالای خود -در مقایسه با فجر-1 و آرش کوتاه‌برد- از گذشته در کاربردهای دریایی نیز مورد توجه بودهاند. پرتابگر 8 فروندی راکت‌های فلق-1 نمونهای از سامانه پرتاب دریایی این راکت است. اما به نظر می‌رسد دیگر کاربرد دریایی این راکت‌های قدرتمند در شناور بیسرنشین «یا مهدی» باشد.
به گزارش مشرق، همانطور که در تصویر بالا دیده می‌شود پرتابگرهای سه فروندی این قایق تندرو با راکت‌های فلق-1 یا 2 قابل تطبیق است. با توجه به استحکام شناورهای دریایی بزرگ و ناوهای دشمن، این راکت‌ها با قدرت تخریب بالای خود می‌توانند تأثیر بالاتری نسبت به راکت‌های فجر-1 داشته باشند زیرا میزان سرجنگی فلق-1 حدوداً 6.33 برابر و سرجنگی فلق-2 تقریباً 14.8 برابر فجر-1 است.
به دلیل ابعاد و وزن بالا، راکت‌های فلق به تعداد محدود روی این شناور نصب می‌شوند و تنها در اسکله قابل بارگذاری در پرتابگر هستند. همچنین وجود تعداد 3 راکت روی شناور یا مهدی در مقایسه با پرتابگرهای معمول 11 فروندی فجر-1 ایجاب می‌کند تا برای افزایش احتمال اصابت، قایق تا حد امکان به شناور دشمن نزدیک شود که احتمالاً به دلیل مخاطرات این روش، شناور یا مهدی به صورت بدون سرنشین و کنترل از راه دور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خانواده گسترده راکت‌های سطح به سطح ایرانی در گونه‌های مختلف با برد، قدرت تخریب و پرتابگرهای متنوع به طور مؤثری برای ایجاد حجم آتش بالا در اختیار یگان‌های عملیاتی قرار دارند و جنگ‌های گذشته از سالهای دفاع مقدس تا مقابله با گروهگ پژاک توسط نیروی زمینی سپاه و ایستادگی در برابر تجاوزهای رژیم صهیونیستی در لبنان و غزه و درگیری‌های پس از آن در منطقه گویای تأثیر این راکت‌ها در صورت به کار رفتن در طرح نبرد مناسب است.
پیشتر نیز انواع مختلف راکت‌های توپخانه‌ای کارامدی خود را در جنگ‌های متعدد دیگری نیز اثبات نموده‌اند به طوری که در کشورهایی که امکان دستیابی به پیشرفته‌ترین سلاح‌های غربی را نیز دارند همچنان راکت‌های کوچک و بردکوتاه تا بلند در حال استفاده و حتی توسعه است. لازم به ذکر است در این گزارش منظور از راکت‌های برد بلند یا برد کوتاه، بیانی مقایسه‌ای با یکدیگر بوده در حالی که دوربردترین راکت‌ها در مقایسه با موشکهای بالستیک همانند شهاب-3، کوتاه‌برد محسوب می‌شوند.
این راکت‌ها در مقایسه با گلوله‌های توپ به دلایلی همچون یکپارچه بودن خرج پرتاب و محموله در یک بدنه، شلیک از پرتابگرهای چند لوله، امکان ایجاد حجم آتش با یک پرتابگر در فاصله زمانی کوتاه و وزن کمتر پرتابگر در مقایسه با توپ‌های کششی و خودکششی مزیت‌های ویژه خود را دارند. در این گزارش ضمن مروری بر راکت‌های مختلف ساخت ایران بیشتر به دو راکت کمتر شناخته شده فلق-1 و 2 نیز می‌پردازیم.
کوتاه‌بردترین راکت توپخانه‌ای ایران که از آن با نام‌های مختلف فجر-1 و حاصب یاد می‌شود 18 کیلوگرم جرم داشته و سرجنگی 7.9 کیلوگرمی خود را به برد 8.3 کیلومتر می‌رساند.
بیشترین سرعت این راکت 375 متر بر ثانیه بوده و با توجه به نداشتن بالک برای پایدار شدن تنها با بهره‌گیری از دوران با نرخ بسیار بالا حول محور طولی خود، پایدار می‌شود. بیشینه سرعت دورانی نمونه‌های خارجی مشابه این راکت 22هزار دور بر دقیقه معادل حدود 366 دور بر ثانیه است.
شلیک راکت 107 میلیمتری از پرتابگر 12 فروندی روی خودروی سفیر
این راکت در نیروهای مسلح ایران از پرتابگرهای مختلفی شلیک می‌شود که پرکاربردترین آنها پرتابگر 12 فروندی مستقر بر خودروهای راهکنشی و پرتابگر 11 فروندی مستقر بر قایق‌های تندرو است.
پرتابگر 11 فروندی راکت 107 میلیمتری روی شناور تندرو سراج
شلیک راکت 107 میلیمتری از پرتابگر 11 فروندی روی قایق هجومی شهاب
پس
از کالیبر 107 میلیمتر انواع راکت‌های 122 میلیمتری آرش قرار دارند. در
گذشته مشخصات راکت‌های آرش-1 تا 4 منتشر شده بود اما در آخرین اطلاعات
منتشر شده این راکت‌ها در سه نوع معمولی، برد کاهش یافته و برد افزایش
یافته معرفی شده‌اند که در این گزارش به همین اطلاعات استناد نموده‌ایم. به
جز برد، در طول، وزن، سرعت و سرجنگی نیز بین این نمونه‌ها اختلاف وجود
دارد که کاربرد آنها برای اهداف مختلف را توجیه می‌کند.برد این راکت‌ها از 12 کیلومتر برای آرش بردکوتاه تا 40 کیلومتر برای آرش با برد افزایش یافته است. نمونه معمولی این خانواده نیز برد 21 کیلومتر دارد که مشابه نمونه‌های خارجی راکت‌های 122 میلیمتری است.
بیشینه سرعت این راکت‌ها نیز به ترتیب برد آنها 530، 710 و 1100 متر بر ثانیه بوده و همگی آنها قابلیت شلیک از پرتابگرهای معمولی راکت‌های 122 میلیمتری را دارند.
بارگذاری راکت 122 میلیمتری روی پرتابگر 40 فروندی
پرکاربردترین
پرتابگر این راکت‌ها یک سامانه 40 لوله مستقر بر کامیون است. همچنین
پرتابگر 8 لوله مستقر بر خودروی تاکتیکی نیز دیگر پرتابگر شناخته شده این
سلاح بوده که در اختیار نیروهای حزب الله لبنان در جنگ 33 روزه (تابستان
2006) علیه رژیم صهیونیستی بسیار مفید واقع شده است. تعدادی از شناورهای
تندور دریایی نیز به پرتابگرهای 16 فروندی این راکت‌ها مجهز هستند. پرتابگر 8 فروندی راکت 122 میلیمتری
شلیک راکت 122 میلیمتری از پرتابگر 16 فروندی دریایی
نمونه‌های
خارجی مشابه نمونه پایه راکت آرش که برد 21 کیلومتر دارد در صورت شلیک با
زاویه 50 درجه به ارتفاع پروازی 7500 متر می‌رسند که در این زمان سرعت آن
در حدود 200 متر بر ثانیه است. احتمالاً این مشخصات پروازی سبب شده تا از این راکت در قالب پرتابگر 8 فروندی رعد با مأموریت ضد بالگرد در کنار مأموریت عادی استفاده شود. این راکت‌ها از قیمت تمام شده بسیار پائینی برخوردار بوده و امکان تجهیز به فیوزهایی غیر از فیوز استاندارد ضربه‌ای را نیز دارند.
خانواده راکت‌های فجر علاوه بر فجر-1 با کالیبر 107 میلیمتر که معرفی گردید شامل چند عضو دیگر نیز است. فجر-2، فجر-3، فجر-5 و فجر-5 دو مرحله‌ای سایر راکت‌های توپخانه‌ای ایرانی از خانواده فجر هستند. این راکت‌ها بزرگتر، دوربردتر و مخرب‌تر از راکت‌های فجر-1 و آرش بوده و از پرتابگرهای 12تایی برای فجر-2 و 3، 4 تایی برای فجر-5 و تک فروندی برای فجر-5 دو مرحله‌ای شلیک می‌شوند.
راکت فجر-3 یک پرتابه تک مرحله با کالیبر 240 میلیمتر، طول 5.2 متر و جرم 407 کیلوگرم بوده و به برد 43 کیلومتر می‌رسد. سرجنگی 85 کیلوگرمی این سلاح قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان‌ها، فرودگاه‌های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد.
این راکت‌ها در دمای 40- تا 50+ کار می‌کنند و به حداکثر سرعت 930 متر بر ثانیه می‌رسند. عمر انبارداری این راکت 15 سال است.
خودروی حامل پرتابگر 12تایی این راکت یک کامیون 15تنی بوده و تا 57+ درجه به بالا و حدود 90 درجه به طرفین قابلیت حرکت دادن پرتابگر را دارد. به گزارش مشرق، این پرتابگرها با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتاً دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می‌کنند.
خودروی پرتابگر راکت فجر-3
تجهیز یگان‌های توپخانه‌ای به این راکت‌اندازها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب‌پذیری واحدها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می‌دهند.
فجر5 نوع دوربردتر و مؤثرتری از خانواده فجر بوده که راکتی با کالیبر 333 میلیمتر و جرم 907 کیلوگرم با جرم 175 برای سرجنگی است. این راکت 6485 میلیمتری در دمای 40- تا+50 کارکرده و به بیشترین برد 75 کیلومتر می‌رسد. خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر-3 است ولی با پرتابگر 4 لوله‌ای است که تا 57 درجه رو به بالا و 45 درجه به طرفین است.
خودروی پرتابگر راکت فجر-5
نوع دو مرحله‌ای از فجر5 نیز 9.4 متر طول داشته، به صورت تک فروندی شلیک شده و پس از شتاب گرفتن توسط پیشران مرحله اول، این بخش جدا شده و پیشران مرحله دوم روشن می‌شود. گفتنی است پیشران مرحله اول این راکت قطر بیشتری نسبت به مرحله اصلی داشته و سرعت آن را تا حد زیادی افزایش می‌دهد به طوری که این موشک در زمان 35 تا 45 ثانیه به بیشینه برد خود می‌رسد. این راکت به برد نهایی 180 تا 190 کیلومتر رسیده و ارتفاع اوج آن58 است.
راکت فجر-5 دو مرحله‌ای
خودروهای
حامل راکت‌های فجر-3 و فجر-5 مجهز به آنتن‌های مخابراتی نیز هستند که برای
ایجاد شبکه‌ای از پرتابگرها و تشکیل یک آتشبار هماهنگ به کار گرفته
می‌شود. با این راهکنش، تأثیر عملیاتی این سلاح‌ها بسیار بالاتر رفته و
علاوه بر ایجاد یک حجم آتش گسترده و مخرب، ضریب اطمینان از تخریب کلی اهداف
نیز بیشتر می‌گردد. همچنین برای توزیع بهتر حجم آتش بر بخش‌های مختلف یک منطقه و اجرای یک هدفگیری سریع و هماهنگ با دریافت داده‌ها از مجموعه فرماندهی نیز اتصال داده‌ای این پرتابگرها بسیار راهگشا است.
شلیک راکت فجر-3 در یک رزمایش دریایی؛ آنتن مخابراتی روی پرتابگر راکت فجر-5
یکی از آخرین تغییرات مربوط به راکت 5، تجهیز آن به سامانه هدایت است که از محصول این پروژه با نام موشک فجر-5 یاد می‌شود. این سلاح در نمایشگاه اخیر دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه به نمایش در آمد.
موشک فجر-5 در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه
هر چند مشخصاتی از آن اعلام نشده اما قطعاً افزودن یک سامانه هدایت به راکت سبب افزایش چشمگیر دقت آن در اصابت به هدف می‌شود. البته موشک فجر-5 مذکور فاقد بالک‌های پایدارسازهای مدور در انتهای بدنه بوده و 4 بالک کنترلی نزدیک به دماغه آن مشاهده می‌شود.
با توجه به ابعاد این بالک‌ها و عدم امکان تشخیص ساز و کار باز شدن آنها به نظر می‌رسد این بالک‌ها ثابت بوده و بنا بر این امکان شلیک این موشک از پرتابگر فعلی تا حدودی قابل توجه خواهد بود.
بالک‌های مدور باز شونده از دور بدنه که در راکت‌های آرش، فجر-2، 3 و 5 مشاهده می‌شود
یکی
دیگر از سامانه‌های راکتی موجود در نیروهای مسلح که با تغییرات جدیدی در
سال گذشته نمایش داده شد، سامانه راکتانداز فلق مستقر بر روی خودروی
تاکتیکی است. «فلق» در اصل به معنی شکافتن چیزی و جدا کردن بعضی از بعضی
دیگر است. هر چند خود راکت‌های فلق سلاح‌های با سابقه‌ای بوده و چندان جدید
محسوب نمیشوند اما سامانه راکتانداز جدید فلق به بهبود کارایی عملیاتی
آنها کمک می‌کند.راکت فلق-1
راکت‌های فلق پیکربندی مشابه راکت کوتاه‌برد 107 میلیمتری دارند که شامل یک بدنه استوانه‌ای و بدون بالک است. راکت‌های دوربردتر مانند آرش و فجر-3 و 5 برای پایدارسازی علاوه بر دوران بدنه از بالک‌های باز شونده در انتهای بدنه نیز بهره میبرند اما در راکت‌های فجر-1 و فلق-1 و2 با توجه به برد کم، تنها از دوران بدنه برای پایدارسازی پرتابه در پرواز استفاده می‌شود.
این نکته با توجه به شکل نامتقارن و زاویهدار خروجیهای پیشران فلق-2 بیشتر آشکار می‌گردد.
فلق-2
در جدول زیر دادههای منتشر شده رسمی توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح راجع به انواع اصلی راکت‌های توپخانه‌ای تولید ایران ارائه شده است.
دو نمونه راکت فلق که به بردهای 10 و 10.8 کیلومتر می‌رسند 50 سانتیمتر اختلاف طول دارند که با در نظر گرفتن تغییر قطر آنها اختلاف حجم داخلی پدید آمده، صرف حمل محموله جنگی و پیشران بزرگتر در فلق-2 شده است.
پرتابگرهای سه فروندی فلق-1
هر دو نمونه راکت‌های فلق دارای سرعت مافوق صوت هستند اما بیشترین سرعت فلق-2 با وجود پیشران بزرگتر به دلیل جرم و ابعاد بیشتر در حدود 85% سرعت بیشینه فلق-1 است. پیشران سوخت جامد دوپایه این راکت‌ها به طور متوسط به ترتیب 1.3 و 1.85 ثانیه کار می‌کنند و بیشترین ارتفاع پرواز قابل دستیابی آنها در زوایای شلیک خاص 3500 و 3200 متر است.
شلیک فلق-2؛ پرتابگر سه فروندی مستقر بر کامیون
به
طور کلی راکت‌های توپخانه‌ای پرکاربرد ایرانی از برد 8.3 تا 75 کیلومتر را
پوشش می‌دهند و نمونه دو مرحله‌ای فجر-5 به برد 180 کیلومتر می‌رسد. این راکت‌ها در ردههای برد حدود 20 تا 40 کیلومتر دارای دو نمونه سرجنگی سبک و سنگین هستند و در رده برد 10 کیلومتر با در نظر گرفتن راکت‌های فلق-1و2 خلأ قدرت تخریب بالا پر می‌شود. برای مثال، راکت فلق-2 قدرت تخریبی بین فجر-3 و 5 را در برد کوتاه در اختیار فرماندهان قرار می‌دهند.
به گزارش مشرق، سرجنگی 50 کیلوگرمی فلق-1 و 117 کیلوگرمی فلق-2 می‌توانند به ترتیب شعاع تخریب دستکم 100 متر و 200 متر را برای این دو نمونه راکت ایجاد کنند و در نتیجه برای انهدام محل استقرار دشمن در خطوط مقدم، این راکت‌ها کارایی بالایی دارند. همچنین مانند سایر راکت‌های ایرانی امکان نصب فیوزهای مختلف روی این راکت‌ها وجود دارد.
با توجه به اینکه بخش مهمی از خطای راکت‌ها ناشی از پرتابگر آنها است، ایجاد پرتابگر جدید برای راکت‌های فلق روی خودروی تاکتیکی ممکن است به دلیل کاهش خطاهای ناشی از عملکرد پرتابگر هم باشد ضمن اینکه خودروی تاکتیکی حامل پرتابگرهای فلق-1 و 2 قبلاً برای استقرار تسلیحات دیگری مانند توپ‌های 23 میلیمتری پدافند هوایی نیز مورد استفاده قرار گرفته بود و از قابلیتهای حرکتی بالایی در زمینهای ناهموار و مناطق عملیاتی برخوردار است.
پرتابگر جدید و ترکیبی راکت‌های فلق 1 و 2 مستقر بر خودروی راهکنشی
پرتابگرهای قبلی این راکت‌ها قابلیت چرخش در دو زاویه برای اجرای هدفگیری را داشتند اما از محدودههای حرکتی پرتابگر جدید روی خودروی تاکتیکی اطلاعی در دست نیست.
علاوه بر تحرک مناسبی که پرتابگر جدید برای راکت‌های فلق ایجاد کرده بر خلاف قبل که تنها 3 فروند از یک نوع راکت روی یک وسیله نقلیه نصب میشد در پرتابگر جدید، دو فروند از هر دو نوع راکت فلق به کار گرفته شده است. این امر می‌تواند به افزایش انعطاف‌پذیری عملیاتی متناسب با شرایط نبرد کمک نماید زیرا به تناسب ارزش هدف میتوان هر یک از دو نوع راکت را به کار گرفت.
به علاوه با استفاده از خودروی راهکنشی (تاکتیکی) امکان انتقال هوایی پرتابگر توسط هواپیماهای ترابری و بالگرد سنگین بیشتر شده و نیز امکان استقرار پرتابگر در نزدیکترین نقاط به خطوط دشمن و حتی تا حد توان، نفوذ به داخل محدوده آن برای پوشش دادن مناطق مد نظر نیز بالاتر است. به علاوه تحرک بالای پرتابگر به حفاظت از آن در برابر واکنش متقابل دشمن نیز کمک می‌نماید.
راکت‌های فلق با توجه به قدرت تخریب بسیار بالای خود -در مقایسه با فجر-1 و آرش کوتاه‌برد- از گذشته در کاربردهای دریایی نیز مورد توجه بودهاند. پرتابگر 8 فروندی راکت‌های فلق-1 نمونهای از سامانه پرتاب دریایی این راکت است. اما به نظر می‌رسد دیگر کاربرد دریایی این راکت‌های قدرتمند در شناور بیسرنشین «یا مهدی» باشد.
شناور بدون سرنشین یا مهدی و محفظه پرتاب راکت در جلوی آن
به گزارش مشرق، همانطور که در تصویر بالا دیده می‌شود پرتابگرهای سه فروندی این قایق تندرو با راکت‌های فلق-1 یا 2 قابل تطبیق است. با توجه به استحکام شناورهای دریایی بزرگ و ناوهای دشمن، این راکت‌ها با قدرت تخریب بالای خود می‌توانند تأثیر بالاتری نسبت به راکت‌های فجر-1 داشته باشند زیرا میزان سرجنگی فلق-1 حدوداً 6.33 برابر و سرجنگی فلق-2 تقریباً 14.8 برابر فجر-1 است.
به دلیل ابعاد و وزن بالا، راکت‌های فلق به تعداد محدود روی این شناور نصب می‌شوند و تنها در اسکله قابل بارگذاری در پرتابگر هستند. همچنین وجود تعداد 3 راکت روی شناور یا مهدی در مقایسه با پرتابگرهای معمول 11 فروندی فجر-1 ایجاب می‌کند تا برای افزایش احتمال اصابت، قایق تا حد امکان به شناور دشمن نزدیک شود که احتمالاً به دلیل مخاطرات این روش، شناور یا مهدی به صورت بدون سرنشین و کنترل از راه دور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خانواده گسترده راکت‌های سطح به سطح ایرانی در گونه‌های مختلف با برد، قدرت تخریب و پرتابگرهای متنوع به طور مؤثری برای ایجاد حجم آتش بالا در اختیار یگان‌های عملیاتی قرار دارند و جنگ‌های گذشته از سالهای دفاع مقدس تا مقابله با گروهگ پژاک توسط نیروی زمینی سپاه و ایستادگی در برابر تجاوزهای رژیم صهیونیستی در لبنان و غزه و درگیری‌های پس از آن در منطقه گویای تأثیر این راکت‌ها در صورت به کار رفتن در طرح نبرد مناسب است.